مخالفت ایران با حضور آمریکا در اجلاس آستانه

دنیای اقتصاد: در آستانه برگزاری نشست آستانه درباره سوریه، وزیر امور خارجه ایران اعلام کرد که ایران با شرکت آمریکا در مذاکرات صلح سوریه مخالف است. هم‌زمان دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران نیز تاکید کرد که به دلیل مخالفت ایران، «هیچ‌گونه دعوت مشترکی» از سوی سه کشور مبتکر مذاکرات (روسیه، ترکیه و ایران) برای حضور آمریکا در مذاکرات صلح سوریه نشده است. موضعی که به‌زعم کارشناسان در تقابل با موضع روسیه و ترکیه قرار دارد. همزمان دولت باراک اوباما که تا دو روز آینده قدرت را به دونالد ترامپ واگذار می‌کند، دولت جمهوری‌خواه او را برای شرکت در این مذاکرات ترغیب کرده است. مذاکرات صلح سوریه به ابتکار روسیه، ترکیه و ایران تدارک دیده شده و قرار است در تاریخ ۲۳ ژانویه (۴ بهمن) در آستانه، پایتخت قزاقستان، آغاز شود. در صورت توافق طرفین مذاکرات، دور بعدی گفت‌وگوها زیر چتر حمایتی سازمان ملل و در تاریخ ۸ فوریه سال جاری (۲۰ بهمن) در ژنو سوئیس برگزار خواهد شد.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، شامگاه سه‌شنبه (۲۸ دی/ ۱۷ ژانویه) مخالفت ایران با شرکت آمریکا در نشست آستانه را اعلام کرد و گفت: «مخالف حضور آمریکا در نشست آستانه هستیم و دعوتی از آنها نکرده‌ایم.» به گزارش «ایرنا»، وزیر خارجه ایران صبح دیروز در حاشیه نشست غیررسمی و مشورتی سوریه در داووس سوئیس در گفت وگو با خبرنگاران ایرانی، در پاسخ به این سوال که موضع ایران در اجلاس آستانه چه خواهد بود، گفت: «ما همواره گفته‌ایم موافق حضور آمریکا نیستیم؛ همین طور اعلام کردیم که ما دعوت‌کننده برای اجلاس هم نیستیم بلکه قزاقستان دعوت‌کننده است ما موضع خودمان را اعلام کرده‌ایم.» وزیر خارجه ایران افزود: «علتش هم این است که چارچوب‌هایی که در گذشته وجود داشت نتوانست به راه‌حل برسد، فعلا همکاری سه‌جانبه‌ای که بین ایران، روسیه و ترکیه در دو سه ماه گذشته وجود داشته، توانسته است نتایج ملموسی را ایجاد کند که یکی از آنها موفقیت در آتش‌بس است و دیگری موفقیت در گفت وگوهای بین دولت سوریه و معارضان مسلح دولت سوریه خواهد بود.»

او تاکید کرد: «بر همین اساس ما فکر می‌کنیم باید این چارچوب حفظ شود و در قالب این چارچوب کاری‌اش پیش برود و به همین دلیل هم موافق نیستیم که ورود جدیدی داشته باشیم؛ ما معتقدیم که کار را مشکل‌تر خواهد کرد.» او همچنین درمورد برنامه هایش در نشست داووس سوئیس گفت: «امسال حضور بنده در داووس حضور خیلی کوتاه خواهد بود. ما هر سال برای دو یا سه روز در داووس شرکت می‌کردیم و این فرصت را پیدا می‌کردیم که در جلسات مختلف شرکت و همین طور با افراد مختلف ملاقات کنیم، اما امسال به دلیل اینکه فردا (امروز) در مالزی جلسه ویژه وزرای خارجه سازمان همکاری‌های اسلامی برای رسیدگی به وضعیت مسلمانان میانمار تشکیل می‌شود و قرار است که من در آن جلسه شرکت کنم، بنابراین تنها در دو برنامه کوتاه در داووس شرکت می‌کنم.» محمدجواد ظریف که شامگاه سه‌شنبه به‌منظور شرکت در نشست مجمع جهانی اقتصاد در داووس، وارد زوریخ سوئیس شد، در اولین برنامه کاری اش، صبح دیروز در نشست سوریه شرکت کرد. نشست غیررسمی در مورد سوریه صبح دیروز با حضور شماری از وزیران امور خارجه کشورهای اروپایی و منطقه از جمله وزیر خارجه ایران و نیز «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در داووس سوئیس آغاز شد. ظریف همچنین در ادامه در حاشیه اجلاس داووس با فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، وزرای خارجه فنلاند و سوئیس آخرین تحولات مربوط به روابط دوجانبه، اوضاع سوریه و برجام را مورد بحث و بررسی قرار داد.

آمریکا در مدیریت اجلاس نقشی نخواهد داشت

همزمان، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی نیز گفت به دلیل مخالفت ایران با مشارکت آمریکا در اجلاس آستانه هیچ‌گونه دعوت مشترکی برای حضور این کشور از سوی سه کشور مبتکر برگزاری اجلاس انجام نشده است و آمریکا در مدیریت و جمع‌بندی نتایج اجلاس آستانه نقشی نخواهد داشت. علی شمخانی روز گذشته با یادآوری سوابق بدعهدی و ناکارآمدی آمریکا برای برقراری آتش‌بس و هدایت طرفین درگیری در سوریه به سمت گفت‌وگو ابراز کرد: «هیچ دلیلی برای مشارکت آمریکا در مدیریت، راهبری و هدایت ابتکارات سیاسی جاری در بحران سوریه وجود نداشته و ایفای نقش این کشور در اجلاس آستانه نیز کاملا منتفی است.»

او افزود: «جمهوری‌اسلامی ایران به‌عنوان کشوری که اصلی‌ترین نقش را در پشتیبانی از دولت قانونی سوریه در مبارزه با تروریسم داشته است در فرآیندهای سیاسی از جمله اجلاس آستانه نیز حضوری پررنگ و فعال خواهد داشت.» نماینده رهبر معظم انقلاب در شورای‌عالی امنیت ملی به برخی اخبار منتشر شده پیرامون دعوت از آمریکا برای حضور در اجلاس آستانه اشاره و تاکید کرد: «به‌طور قطع آمریکا در فرآیند گفت وگوها و جمع‌بندی نتایج اجلاس آستانه نقشی نخواهد داشت و احتمال دعوت کشور میزبان از آمریکا به‌عنوان ناظر در اجلاس وجود دارد.»

دو گام مهم در راستای برقراری صلح در سوریه

همچنین رئیس‌جمهوری ایران در دیدار نخست‌وزیر سوریه، با تبریک موفقیت‌ها و پیروزی‌های اخیر ملت سوریه در نبرد با تروریست‌ها آزادسازی حلب و برقراری آتش‌بس را دو گام مهم در راستای برقراری صلح و ثبات در سوریه دانست و اظهار امیدواری کرد که اجلاس آستانه قزاقستان شروعی برای مذاکرات واقعی سوری- سوری بوده و نتیجه آن دستیابی به نقطه مطلوب برای مردم آن کشور باشد. حسن روحانی دیروز در دیدار عماد محمد دیب خمیس با اشاره به اینکه اگر تروریست‌ها و حامیان آنها پیروز می‌شدند، یک مسیر خطرناک و سرنوشتی نامعلوم برای منطقه به‌وجود می‌آمد، تاکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران و سوریه از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی روابطی دوستانه داشته‌اند و ما به این روابط متعهد خواهیم ماند.»

دعوت تلفنی روسیه از دولت ترامپ

روز ۱۳ ژانویه «واشنگتن پست» گزارش داده بود که دعوت از دولت دونالد ترامپ برای شرکت در مذاکرات آستانه اواخر ماه دسامبر سال گذشته میلادی در یک گفت‌وگوی تلفنی از سوی سرگئی کیسلیاک، سفیر روسیه در آمریکا، با مایکل فلین مطرح شده است. فلین نامزد ترامپ برای پست مشاور امنیت ملی ریاست جمهوری آمریکاست. مارک تونر، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز گفته بود که دولت اوباما «دعوتی رسمی» برای شرکت در نشست آستانه دریافت نکرده است. او در عین حال افزوده بود که اگر چنین دعوتنامه‌ای به دست دولت کنونی آمریکا برسد «حتما به دولت بعدی توصیه خواهد کرد که در آن مذاکرات شرکت کند.» مولود چاووش‌اوغلو، وزیر امورخارجه ترکیه نیز همان زمان اعلام کرده بود که از دولت آمریکا برای شرکت در مذاکرات سوریه دعوت به عمل آمده است. اندک زمانی پس از اظهارات وزیر خارجه ایران در مخالفت با حضور آمریکا در نشست آستانه، جان کربی، سخنگوی وزارت خارجه ایالات‌متحده، دولت آتی این کشور را به شرکت در مذاکرات صلح سوریه در پایتخت قزاقستان ترغیب کرد. کربی همچنین گفت، از گزارش‌هایی درباره دعوت از دولت ترامپ برای شرکت در نشست آستانه مطلع است، اما همزمان تاکید کرد که تصمیم‌گیری در این مورد بر عهده دولت آتی آمریکاست. در همین حال، میخائیل بوگدانوف، نماینده رئیس‌جمهوری روسیه در امور خاورمیانه، در مصاحبه با «ایرنا» در مورد مذاکرات صلح در آستانه قزاقستان گفت: «روسیه، ایران و ترکیه، سه کشور ضامن اجرای آتش‌بس فراگیر در سوریه از روز دهم دی هستند و برای رسیدن به این مرحله تلاش‌هایی منطبق بر قطعنامه ۲۲۲۴ شورای امنیت سازمان ملل برای حل سیاسی بحران سوریه انجام داده‌اند.»

مخالفت شدید ایران با حضور آمریکا

از سوی دیگر، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه آمریکا از ابتدا بر ساقط کردن دولت قانونی سوریه اصرار داشته است، گفت: «ایران به شدت مخالف حضور این کشور در نشست آستانه است.» علی‌اکبر ولایتی روز گذشته در دیدار با عماد خمیس نخست‌وزیر سوریه یادآور شد: «آمریکا در راس حامیان تروریست‌ها است و از ابتدا بر ساقط کردن دولت قانونی سوریه و روی کار آوردن یک دولت مزدور در دمشق اصرار داشت و امروز می‌بینند در صحنه نظامی شکست خورده‌اند.» او تاکید کرد: «آنها تلاش می‌کنند که به نوعی در نشست آستانه حاضر شوند اما جمهوری اسلامی ایران به شدت مخالف حضور آمریکا در نشست آستانه است.» رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: «اگر این موضوع روال شود این نگرانی پیش می‌آید که فردا عربستان و قطر نیز بخواهند در این مذاکرات مشارکت کنند؛ در حالی که این کشورها نقشی اساسی در تجهیز و اعزام تروریست‌ها به سوریه داشتند.»