تحلیل/موسسه تحقیقاتی «بروکینگز» تحلیل کرد
تلاش عربستان برای نزدیکی به «میانجی ایران و آمریکا»
دنیای اقتصاد- نیما صبوری: عمان و عربستان سعودی در راستای اتحاد هرچه بیشتر شورای همکاری خلیج فارس به دنبال گسترش روابط خود هستند. این توسعه روابط در حالی است که این دو کشور هنوز در بسیاری از مسائل منطقه به خصوص در موضوع جنگ یمن اختلاف نظر دارند. در اواخر دسامبر، عمان بهطور رسمی به ائتلاف نظامی اسلامی میان چند کشور که در سال ۲۰۱۵ توسط عربستانیها ایجاد شد، پیوست. این ائتلاف با هدف مبارزه با گروههای تروریستی همچون داعش و القاعده شکل گرفت؛ اما جنبه دیگر تشکیل این اتحاد مقابله با قدرت گرفتن ایران و متحدان شیعه آن همچون عراق در منطقه بود.
دنیای اقتصاد- نیما صبوری: عمان و عربستان سعودی در راستای اتحاد هرچه بیشتر شورای همکاری خلیج فارس به دنبال گسترش روابط خود هستند. این توسعه روابط در حالی است که این دو کشور هنوز در بسیاری از مسائل منطقه به خصوص در موضوع جنگ یمن اختلاف نظر دارند. در اواخر دسامبر، عمان بهطور رسمی به ائتلاف نظامی اسلامی میان چند کشور که در سال ۲۰۱۵ توسط عربستانیها ایجاد شد، پیوست. این ائتلاف با هدف مبارزه با گروههای تروریستی همچون داعش و القاعده شکل گرفت؛ اما جنبه دیگر تشکیل این اتحاد مقابله با قدرت گرفتن ایران و متحدان شیعه آن همچون عراق در منطقه بود. ۴۱ عضو تشکیلدهنده این اتحاد (درحال حاضر) از همان ابتدا تهران و بغداد را از فهرست اعضای آن حذف کردند.
تمرینهای نظامی این اتحاد در شمال عربستان با این هدف طراحی شدند تا بتوانند از حمله فرضی ایران به عربستان سعودی جلوگیری کنند. عمان از جمله کشورهایی است که همواره سعی داشته تا از تنشهای میان ایران و کشورهای سنینشین منطقه بکاهد. این کشور در توافق هستهای میان ایران و قدرتهای جهانی نقش مثبتی را ایفا کرد، توافقی که سعودیها به آن بدبین بودند. همچنین عمانیها در زمان دولتهای مختلف، نقش پیامرسان میان تهران و واشنگتن را ایفا کردهاند و بندرهای این کشور میزبان کشتیهای ایرانی بودهاند. البته سیاستهای سلطان قابوس، پادشاه عمان، همواره در راستای تنشزدایی در منطقه نبوده است. در سال ۱۹۸۰، در ماموریت نجات گروگانهای آمریکایی که با شکست مواجه شد، او اجازه استفاده از پایگاه عمانی را صادر کرد. در اواخر همان سال و در ابتدای جنگ میان ایران و عراق، پادشاه عمان اجازه پرواز جنگندههای عراقی از عمان را برای حمله به ایران صادر کرد. اما پس از پایان جنگ ایران-عراق، او سیاستهای خود را در راستای توسعه روابط با ایران قرار داد. در این میان اما سعودیها خواهان آن هستند تا عمان در سیاستهای مربوط به ایران بیشتر با شورای همکاری خلیج فارس مراوده داشته باشد. پادشاه عربستان در تور اخیر خود به کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، پیش از برگزاری نشست شورای همکاری خلیج فارس، از مسقط بازدید نکرد. بر این اساس پیوستن عمان به ائتلاف نظامی عربستان میتواند نشانه مثبتی برای ریاض باشد و انتظار میرود که این اقدام به انجام ملاقات میان پادشاه دو کشور در سال میلادی جدید کمک بسیاری کند. به نظر میرسد اولین ملاقات از عمان توسط معاون ولیعهد و وزیر جنگ عربستان سعودی، محمدبن سلمان صورت گیرد، کسی که از او تحت عنوان نیروی محرکه ائتلاف نظامی اسلامی یاد میشود. به احتمال زیاد در این سفر، یمن موضوع اصلی رایزنیهای سیاسی وزیر جنگ عربستان با عمانیها خواهد بود. پیوستن عمان به ائتلاف عربستانیها بهخاطر مشارکت در جنگ یمن نبوده است؛ زیرا عمانیها کانالها را برای هر دو گروهی که در یمن در حال جنگ هستند - انصارالله و نیروهای مزدور منصور هادی رئیسجمهوری برکنار شده این کشور- باز گذاشتهاند. آنها بهطور غیرمستقیم گفتهاند که جنگ یمن به نفع ایران است؛ چراکه رقیبان این کشور در منطقه همچون عربستان را وارد منجلابی غیرقابل بازگشت کرده است. همچنین عمانیها این موضوع را که ایران به یمن در جنگ با عربستان کمک میکند، منتفی میدانند و عقیده دارند که وارد شدن سعودیها به جنگی که بیش از دو سال از آغاز آن میگذرد و هیچ برنامهای برای برگرداندن رئیسجمهوری برکنار شده یمن در آن درنظر گرفته نشده، اشتباهی بزرگ است. سلطان قابوس تلاشهایی را درخصوص یافتن راهی برای پایان دادن به جنگ یمن از طریق اعمال آتشبس یا ایجاد دولتی ملی و متشکل از همه گروهها شکل داده است. از طرفی سعودیها به دنبال راهی آبرومندانه برای خارج شدن از باتلاق پرهزینهای که در آن گرفتار شدهاند؛ هستند. بدون شک عمانیها به کمک محمد بن سلمان خواهند شتافت تا راهی را برای برقراری یک آتشبس فراگیر بیابد و فرآیند سیاسی حل اختلافات را آغاز کند. در این میان اینکه آیا ریاض راغب خواهد بود تا منصور هادی رئیسجمهوری برکنار شده یمن را به پذیرش اینکه در جنگ با انصارالله به همه اهدافش نمیرسد، متقاعد سازد یا خیر مشخص نیست. محمد بن سلمان معمار جنگ با یمن است و در یافتن راهحلها برای پایان دادن به آن در کانون توجهات قرار خواهد داشت. هر نوع توافقی به احتمال زیاد این پرسش را مطرح خواهد کرد که وارد کردن یمنیها به جنگی تحمیلی، اشتباهی بزرگ بوده است و اولین کسی که باید پاسخگو باشد یا مجازات شود، طراح اصلی این جنگ است. دستیابی به راهحلی که بر اساس آن شاهزاده نازپرورده عربستانیها و همدستان آن تحت پیگرد قرار نگیرند دور از ذهن بهنظر میرسد.
ارسال نظر