ارتقای روابط تهران- پراگ به سطح سفیر

کامران کرمی- خبرنگار اعزامی دنیای اقتصاد: وزیر امور خارجه ایران و هیات همراه در شرایطی بامداد جمعه وارد تهران شدند که محمدجواد ظریف دیدارهای فشرده خود را در روزهای پنج‌شنبه و جمعه در جمهوری‌های اسلواکی و چک به‌عنوان ایستگاه‌های سوم و چهارم از تور دیپلماتیک خود از سر گرفت. ظریف در نشست خبری مشترک با همتای چک خود با تاکید بر اینکه همه طرف‌های برجام باید به آن پایبند باشند، گفت برجام به نفع همه است، اما به این معنا نیست که ایران گزینه‌ دیگری نداشته باشد. ظریف بر تمایل و اراده دو کشور بر توسعه روابط سیاسی و اقتصادی اشاره کرده و چشم‌انداز همکاری‌های ایران با اتحادیه اروپا را مثبت خواند.

در این سفر طرفین تصمیم گرفتند تا روابط سیاسی کنونی را از سطح کاردار به سفیر ارتقا دهند. تور دیپلماتیک ظریف و فعالان اقتصادی که از بیروت پایتخت لبنان آغاز و در رومانی و اسلواکی ادامه و در نهایت در چک به پایان رسید، چندمین سفر رئیس دستگاه دیپلماسی ایران به اروپا جهت بهره‌گیری از فضای پسابرجام است. همزمان با رایزنی‌های ظریف با مقامات سیاسی، هیات ۳۰ نفره از فعالان اقتصادی ایران در نشست مشترک با تجار و بازرگانان جمهوری چک در محل وزارت خارجه این کشور، رایزنی‌های اقتصادی خود را صورت دادند. این فعالان در زمینه‌های بانکی، انرژی، حمل‌ونقل، پزشکی و دارویی، معدن، قطعات خودرو و ماشین‌آلات کشاورزی هستند. بنا بر اعلام اداره آمار چک در سال ۲۰۱۵ روابط اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری چک از رشد ۵۰ درصدی برخوردار بوده و حجم مبادلات فی‌مابین دو کشور ۵۲ میلیون دلار ذکر شده است. این میزان در ۶ماهه نخست سال ۲۰۱۶ با رشد ۱۰ درصدی به میزان ۲۷ میلیون و ۱۰۰ هزار دلار رسید که در زمان مشابه سال قبل ۲۴ میلیون و ۲۳۶هزار دلار بوده است.

امضای یادداشت تفاهم همکاری

وزیران خارجه ایران و چک ظهر جمعه پس از دیدار دوجانبه سند یادداشت تفاهم مشترک همکاری امضا کردند. محمدجواد ظریف و لوبومیر زائورالک این یادداشت تفاهم را با هدف تقویت رایزنی‌های سیاسی امضا کردند. وزرای خارجه پس از آن در نشست خبری مشترک حضور یافتند. محمدجواد ظریف با تاکید بر اینکه همه طرف‌های برجام باید به آن پایبند باشند، گفت: «برجام به نفع همه است، اما به این معنا نیست که ایران گزینه‌ دیگری نداشته باشد، جمهوری اسلامی ایران می‌خواهد به برجام متعهد بماند و این به نفع همگان است.» ظریف ضمن تشکر از میهمان‌نوازی دولت و ملت چک افزود: «پس از برجام زمینه برای همکاری‌های میان دو کشور فراهم شده است و بسیار خوشحال هستیم که تلاش می‌کنیم روابط ایران و چک را از سطح کاردار به سفیر گسترش دهیم.» او ادامه داد: «ما از هم‌فکری مقامات چک برای رسیدن به یک راه‌حل جهت بحران سوریه و مبارزه با داعش خوشحال هستیم و این مبارزه نه در سوریه بلکه در عراق و یمن نیز باید وجود داشته باشد.» ظریف تاکید کرد: «همکاری ایران با چک و همچنین اتحادیه اروپا می‌تواند در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و دارویی و مبارزه با تروریسم ادامه داشته باشد.» وزیر امور خارجه به چشم‌انداز آینده توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵ اشاره و ابراز کرد: «برجام یک توافق بین‌المللی است، همه طرف‌ها باید به آن پایبند باشند و تنها یک توافق دوجانبه محسوب نمی‌شود. رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین به تشریح اهداف سفر خود به جمهوری‌چک پرداخت و گفت: به همراه یک هیات اقتصادی در این کشور حضور یافتیم و آماده گسترش همکاری‌های اقتصادی و مالی و بانکی با این کشور هستیم.

برجام حاصل یک دیپلماسی موفق

لوبومیر زائورالک، وزیر امورخارجه جمهوری چک هم با بیان اینکه برنامه جامع اقدام مشترک یک توافق مهم بوده و حاصل یک نوع دیپلماسی موفق است، اظهار کرد: «ما می‌توانیم همکاری خود را در حوزه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بیش از گذشته افزایش دهیم و این دیدار می‌تواند برای هر دو کشور مهم باشد.» او یادآور شد: «همچنین ما برای حل بحران سوریه تا به نتیجه رسیدن نهایی آن می‌توانیم همکاری داشته باشیم و با داعش مبارزه کنیم.» زائورالک ادامه داد: «بعد از برجام و برداشته شدن تحریم‌های ایران امکان گسترش همکاری‌های بانکی برای فعالیت‌های اقتصادی وجود دارد.» وزیر امورخارجه جمهوری چک همچنین ابراز خرسندی کرد که پس از ۱۲ سال وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به چک سفر کرده است.

روابط سیاسی و اقتصادی تهران و پراگ

پیشینه مناسبات دوجانبه ایران و چکسلواکی سابق به امضای پیمان دوستی و مودت مربوط به اقامت اتباع دو کشور در سال ۱۳۰۹ خورشیدی باز می‌گردد. دولت وقت چکسلواکی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نظام جمهوری اسلامی ایران را در همان آغاز به رسمیت شناخت و تا زمان جدایی مسالمت‌آمیز چک و اسلواکی در اوایل دهه ۹۰ میلادی روابط سیاسی و اقتصادی و رفت و آمد مقامات دو کشور جریان داشت. به دلیل وابستگی چکسلواکی سابق به بلوک شرق مناسبات ایران و چکسلواکی نیز براساس نحوه روابط با شوروی سابق تنظیم می‌شد. هم اینک نیز کیفیت مناسبات ایران با جمهوری‌های چک و اسلواکی متاثر از کم و کیف روابط با اتحادیه اروپاست. ایران در ۱۱ دی ماه ۱۳۷۱ طی یک بیانیه رسمی، جمهوری مستقل چک را به رسمیت شناخت. در بعد روابط اقتصادی نیز باید گفت که نقطه عطف تحرکات اقتصادی سال‌جاری دو کشور سفر علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی ایران به جمهوری چک در اردیبهشت ماه سال گذشته در قالب هیاتی ۲۰ نفره از فعالان اقتصادی بوده است. سفر هیات بزرگ ۸۰ نفره اقتصادی به همراه لوبومیر زائورالک وزیر امورخارجه چک به تهران نیز در ۱۵ شهریور سال ۹۴ در حوزه همکاری‌های اقتصادی و بازرگانی قابل ملاحظه بود و منجر به توافقاتی بین فعالان اقتصادی دو کشور شد. همچنین هیات ۲۰ نفره اتاق بازرگانی چک به همراه تلاپا معاون منطقه‌ای، شهریور ۱۳۹۳ به تهران سفر کردند. بنا بر اعلام اداره آمار چک در سال ۲۰۱۵ میلادی روابط اقتصادی دو کشور از رشد ۵۰ درصدی برخوردار بوده و حجم مبادلات دو کشور ۵۲ میلیون دلار ذکر شده است.