دنیای اقتصاد: سفیر اسبق ایران در عراق در گفت‌و‌گویی، ابعاد مختلف عملیات موصل، پیامدهای آن و رفتارهای ترکیه و عربستان در این خصوص را مورد ارزیابی قرار داد. حسن کاظمی‌قمی در تشریح ابعاد این عملیات راهبردی و مهم گفت: «اگر نیروهای حشد الشعبی با فتوای مراجع دینی که در راس آن آیت‌الله سیستانی است شکل نمی‌گرفت و همکاری همه‌جانبه ایران نبود، داعش با ورود به بغداد، یک تحول سیاسی و ژئوپلیتیک عمیق را در منطقه رقم می‌زد، به این معنا که دایره ورود داعش آن وقت به عراق و سوریه محدود نمی‌شد.» او با اشاره به اینکه سعودی‌ها بعد از آمدن ملک سلمان، روابطشان را با جمهوری اسلامی از یک رقابت راهبردی به تخاصم راهبردی سوق دادند، اظهار کرد که بعید نمی‌دانم که اینها با تحریک آمریکایی‌ها بخواهند در حوزه نظامی با ما وارد جنگ شوند.

دلایل اهمیت عملیات موصل

کاظمی‌قمی در پاسخ به این سوال که چرا عملیات موصل هم برای عراقی‌ها و هم برای منطقه بسیار مهم است، ابراز کرد: «آزاد‌سازی موصل ازچند لحاظ و از چند بعد حائز اهمیت و بررسی است و می‌توان گفت شاخص‌های بسیار جالبی دارد.» او در بیان این شاخص‌ها گفت: «شاخص اول؛ فرماندهی آن با خود عراقی‌ها است، بر خلاف اینکه آمریکایی‌ها خیلی فشار آوردند و بسیار فضاسازی روانی کردند برای اینکه فرماندهی عملیات آزادسازی موصل را به عهده بگیرند، نه با هدف آزاد کردن موصل، بلکه با اهدافی که دارند، اما دولت عراق زیر بار نرفت، این یک موفقیت برای بغداد بود.» سفیر سابق ایران در بغداد در تبیین شاخص دوم افزود: «عملیات از یک وفاق و یک همبستگی ملی سیاسی برخوردار است، هیچ عملیاتی را نمی‌بینید که همه جریان‌های سیاسی با وجود رقابت‌ها و اختلاف‌های همیشگی خود در یک موضوع به یک اشتراک نظر جمعی رسیده باشند.» او شاخص سوم را ترکیب نیروهای عمل‌کننده دانست و ابراز کرد: «همه طیف از نیروهای نظامی، دفاعی، امنیتی، پولی و مردمی را می‌بینید که در این عملیات حضور دارند.» حسن کاظمی‌قمی در بیان شاخص چهارم گفت: «دولت عراق اعلام کرد برای عملیات نظامی نیازی به هیچ نیروی نظامی خارجی ندارد که مفهوم آن این است که دولت عراق مستقل تصمیم می‌گیرد.»کاظمی‌قمی همچنین درخصوص شاخص پنجم اظهار کرد: «بر خلاف تاکید دولت عراق به اینکه نیازی به نیروی نظامی خارجی برای عملیات زمینی ندارد، ترکیه اصرار دارد که وارد عملیات نظامی شود و آمریکایی‌ها هم این را مطرح کرده بودند، این هم یکی از موضوعات مهم و قابل بحث است که باید ریشه‌یابی شود، چرا ترکیه اصرار دارد وارد این عملیات شود.» او همچنین درباره شاخص ششم نیز گفت: «رفتار مرموز آمریکایی‌ها است. آمریکا مجبور شده است که امروز پرچم مبارزه با داعش را علم کند، در حالی که متهم اصلی حمایت از داعش است. در حال حاضر دولت عراق با ایجاد یک فضای امنیتی مراقبت می‌کند از اینکه آمریکایی‌ها موفق نشوند به برخی از سران داعش کمک کنند تا آنها از معرکه موصل خارج شوند. اگر این اتفاق بیفتد اولین جا رقه و حلب است که مورد تهدید قرار می‌گیرد.»

پیامدهای عملیات موصل

سفیر سابق ایران در بغداد در ادامه در پاسخ به این سوال که قرار است بعد از موصل چه اتفاقی رخ دهد که نقطه عطف محسوب می‌شود، افزود: «در وهله اول یک منطقه بسیار وسیع با جمعیت قابل توجه دوو‌نیم میلیونی از لوث وجود این تروریست‌ها آزاد خواهد شد. تحقق وحدت و تمامیت ارضی در این عملیات محقق می‌شود. اگر عملیات موصل با موفقیت انجام شود، تنها یکی دو نقطه کوچک و پاکسازی برخی دیگر از مناطق کم‌وسعت باقی می‌ماند.» حسن کاظمی‌قمی در تبیین دومین پیامد عملیات موصل گفت: «اینکه در این عملیات داعش دچار یک ضربه مهلک خواهد شد، یعنی تضعیف بنیه داعش در این عملیات کمرشکن خواهد بود، چون تمرکز عمده در حال حاضر در موصل است، اگر دچار ضربه شود در تضعیف بنیه نظامی و تروریستی داعش بسیار موثر است.» قمی سومین پیامد را قوی شدن دولت بغداد دانست و ادامه داد: «غرور ملی را در سطح ملی در دولت عراق افزایش خواهد داد و همان‌طور که عرض کردم وفاق ملی را ایجاد می‌کند.» او در بیان چهارمین پیامد افزود: «این است که بعد از اشغال موصل، داعش داعیه خلافت اسلامی کرد، اگر موصل آزاد شود در حقیقت این خلافت از بین می‌رود. جغرافیای خلافت داعش همان استراتژی نیل تا فرات اسرائیل بود. فقط این نیست که بگوییم داعش مرکز ثقل خودش را از دست می‌دهد. یکی از اهداف شکلی داعش تغییر ژئوپلیتیک منطقه بود، اینها این مناطق را گرفتند و مرزهای سیاسی را برداشتند، اگر موفق می‌شدند و حوزه‌های دیگر را هم تسری می‌دادند. تمام مرزهای سیاسی منطقه دچار تغییر می‌شد،حالا فرض کنید که عراق سه‌پارچه شود، سوریه به همین صورت و یمن هم ۶ پارچه شود، همان طرحی بود که آنها می‌خواستند، پس یکی از پیامدهای مهم موصل این است که جلوی این تغییر ژئوپلیتیک را می‌گیرد.»کاظمی‌قمی پنجمین پیامد را شکست جبهه حامی داعش دانست و گفت: «مثلث شومی که از آمریکا، صهیونیسم و حکام مرتجع عربی تشکیل شده تا در مقابل مثلث جبهه مقاومت قرار گیرد، ضربه می‌خورد. تحولاتی که در منطقه است برآیند تقابل این دو جبهه است.» سفیر سابق ایران در عراق همچنین درخصوص ششمین پیامد ابراز کرد: «مهم اینکه باعث تسری‌بخشی به جبهه‌های دیگر برای مقاومت و مقابله بیشتر با جریانات تکفیری می‌شود و این باور ایجاد شود که بر اثر مقاومت می‌توان بر بحران‌های امنیتی و تروریستی فائق آمد. اگرچه جبهه مقابل دست‌بردار نیست، سعی می‌کند بحران‌ها را در مناطق دیگر ایجاد کند که یکی از این مناطق افغانستان است، با این هدف که انرژی و پتانسیل ما را بکشاند به این منطقه، چون یکی از اهداف آنها به تحلیل بردن توان ما است.»

کودتای ترکیه به نفع ما نبود

حسن کاظمی‌قمی در پاسخ به این سوال که برخی در داخل ایران از وقوع کودتا در ترکیه ابراز خرسندی کردند آیا واقعا موفقیت کودتا به نفع ایران بود، گفت: «به هیچ‌وجه. اگر این کودتا موفق می‌شد، قطعا به نفع ما نبود، چون اولین پیامد آن این بود که جریان افراط‌گرا در ترکیه روی کار می‌آمد. جریان افراط‌گرا رابطه دو کشور ایران و ترکیه را دچار مشکلات عدیده‌ای می‌کرد که این موضوع را من در قالب سناریوی جدید می‌دانم.»

حرکت عربستان به سمت تخاصم راهبردی

سفیر سابق ایران در بغداد با بیان اینکه کودتای ترکیه برای آماده کردن عربستان برای نقش‌آفرینی مخرب بیشتر در منطقه که یک هدف اصلی آن ایران بود، طراحی شد، افزود: «سعودی‌ها بعد از آمدن ملک سلمان، روابطشان را با جمهوری اسلامی از یک رقابت راهبردی به تخاصم راهبردی سوق دادند. آنها الان عملا در حوزه سیاسی، امنیتی و اقتصادی با ما در جنگ هستند. بعید نمی‌دانم که اینها با تحریک آمریکایی‌ها بخواهند در حوزه نظامی با ما وارد جنگ شوند.»