ماموریت دو وجهی موگرینی در ایران عکس: ایرنا

مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دیروز با رئیس‌جمهوری و وزیر امور خارجه ایران دیدار کرد. سومین سفر موگرینی با دو ماموریت همراه بود. ماموریت اصلی یافتن راه‌حلی برای پایان دادن به بحران سوریه بود؛ بحرانی که مقامات ایرانی تاکید کردند، راه‌حل نظامی ندارد. ماموریت دوم موگرینی نیز، گسترش روابط اتحادیه اروپا با ایران و مذاکره درباره مسائلی همچون امنیت انرژی، مبارزه با تروریسم و ایجاد ثبات در منطقه بود.

دنیای اقتصاد: دو هفته پس از نشست بین‌المللی لوزان درباره سوریه، تهران محور رایزنی‌های فشرده دیپلماتیک درخصوص بحران سوریه است تا مقدمات برگزاری نشست لوزان ۲ فراهم شود. «فدریکا موگرینی» که جمعه شب برای سومین بار در قامت مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و ساعاتی پس از رایزنی‌های فشرده وزیر امور خارجه ایران با همتایان روس و سوری خود در مسکو درخصوص سوریه وارد تهران شد، در مذاکرات با رئیس‌جمهوری و وزیر خارجه ایران، بررسی راه‌های پایان بخشیدن به بحران سوریه، مبارزه با تروریسم، گفت‌وگوهای سطح بالای ایران و اروپا و برجام را مورد رایزنی‌های خود قرار داد. براساس آنچه اعلام شد و همچنین در توییت موگرینی قبل از سفر به ایران نیز منتشر شد، محور اصلی گفت‌وگوهای مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با مقام‌های ایران، سوریه بوده است. فدریکا موگرینی عصر دیروز پس از رایزنی‌های خود در تهران، به ریاض پایتخت عربستان رفت تا با مقامات آن کشور نیز رایزنی کند.

1. راه‌های پایان بخشیدن به بحران سوریه

اصلی‌ترین محور رایزنی‌های یک روزه فدریکا موگرینی در تهران، تاکید بر راه‌های پایان بخشیدن به بحران سوریه از جمله توجه به ابعاد سیاسی و انسانی سوریه بود. کارشناسان این سفر را پیش نشست بین‌المللی لوزان ۲ درباره سوریه می‌دانند. موگرینی دوشنبه ٢٦ مهر ماه بعد از نشست لوکزامبورگ در اظهارنظری از رایزنی با ایران، عربستان و ترکیه درباره سوریه خبر داد و متعاقب آن همان شب با ظریف در تماس تلفنی درباره آخرین تحولات سوریه به گفت‌وگو پرداخت. روز جمعه نیز نشست سه جانبه با حضور وزرای خارجه ایران، روسیه و سوریه در مسکو برگزار شد و طرفین بر حل سیاسی بحران سوریه و کمک‌رسانی به مردم حلب تاکید کردند. پیش از این نیز در ۲۴ مهر ماه سال جاری نشست بین‌المللی با موضوع حل بحران سوریه در لوزان برگزار و در این نشست چهار ساعت و نیم درباره ابعاد انسانی، سیاسی و امنیتی بحران سوریه بحث و گفت‌وگو شد. در این نشست علاوه بر وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، وزرای خارجه روسیه، آمریکا، ترکیه، عربستان، قطر، عراق، مصر، اردن و استفان دی‌میستورا نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه حضور داشتند.

دیدار ظریف و موگرینی

در همین ارتباط محمدجواد ظریف و فدریکا موگرینی صبح شنبه در وزارت امور خارجه درخصوص روابط دوجانبه ایران و اتحادیه اروپا و تحولات منطقه به‌ویژه بحران جاری در سوریه و راه‌های پایان بخشیدن به آن با نگاه به آینده در دو دور گفت‌وگو با یکدیگر رایزنی کردند. ظریف در این دیدار ضمن استقبال از نقش سازنده اتحادیه اروپا در بحران سوریه آمادگی جمهوری اسلامی ایران را برای همکاری نزدیک‌تر با اتحادیه اروپا اعلام کرد. ظریف پیش‌تر نیز در سفر یک روزه خود به مسکو در نشست خبری مشترک به همراه وزرای خارجه سوریه و روسیه تاکید کرد: «راه‌حل بحران سوریه تنها پشت میز مذاکره صورت خواهد گرفت و تروریسم ابزار خوبی برای رسیدن به اهداف سیاسی نیست.» او افزود: «آنچه ضرورت دارد برای همه کشورها، پذیرفتن این واقعیت است که تروریسم برای هیچ‌کس منافعی به دنبال نخواهد داشت. حمایت از گروه‌های تروریستی گرچه ممکن است در کوتاه‌مدت در برخی معادلات بسیار کوته‌بینانه سیاسی منافعی را در بر داشته باشد، ولی گروه‌های تروریستی گروه‌هایی هستند که نهایتا دست کسانی را که آنها را تغذیه کرده‌اند، گاز خواهند گرفت و با آنها مقابله خواهند کرد و نهایتا خطری برای همه خواهند بود.»

محور گفت‌وگوی روحانی -موگرینی

همچنین هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سفر یک روزه خود به تهران با رئیس‌جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. پیش از این دیدار حمید ابوطالبی معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهوری، ارتقای روابط ایران و اتحادیه اروپا، مشارکت‌های اقتصادی و همکاری مشترک در مبارزه با تروریسم را محور گفت‌وگوی موگرینی - روحانی دانسته بود.

حسن روحانی در این دیدار با اشاره به اینکه باید اقدامات تروریستی در سوریه و عراق را به‌عنوان خطری بزرگ برای همه جهان بدانیم، افزود: «اگر به‌طور جدی با تروریست‌ها در منطقه مبارزه نشود، در آینده شاهد چند دولت و حکومت تروریستی در منطقه و شمال آفریقا خواهیم بود که در آن صورت مبارزه با آنها بسیار دشوار است.» روحانی اولویت اصلی در سوریه و عراق را مبارزه با تروریسم دانست و تاکید کرد: «برقراری امنیت، مبارزه با تروریست‌ها، یکپارچگی، تمامیت ارضی و تامین آینده سوریه تنها با رای و نظر مردم برای ما حائز اهمیت است.» رئیس‌جمهوری با تاکید بر ضرورت همکاری ایران و اتحادیه اروپا در راستای حل مشکلات منطقه‌ای برای تسریع در رسیدن به امنیت در منطقه، ادامه داد: «همه باید بدانند حل مساله سوریه راه‌حل نظامی نداشته و باید با روش‌های سیاسی حل‌وفصل شود که در این راستا فعال شدن بیشتر اتحادیه اروپا در راستای ایجاد امنیت و آرامش در سوریه با همکاری کشورهای منطقه تاثیرگذار خواهد بود.» رئیس‌جمهوری با اشاره به اینکه امروز هرگونه حمایت از تروریسم به معنای امید دادن به تروریست‌ها در منطقه و جهان است، گفت: «اگر اتحادیه اروپا به هر دلیل مایل به استفاده از حضور نظامی خود برای برخورد با تروریست‌ها در منطقه نیست، استفاده از قدرت سیاسی برای اعمال فشار به حامیان منطقه‌ای تروریست‌ها و قطع کمک‌ها به آنان اثرات قابل‌توجهی در مبارزه با تروریسم بر جای خواهد گذاشت.» رئیس‌جمهوری همچنین با اشاره به اوضاع نابسامان مردم و آوارگان در سوریه و یمن بر ضرورت گسترش تلاش‌ همه کشورها برای رساندن کمک‌های انسان‌دوستانه از جمله آب، غذا، پوشاک و دارو به آنان تاکید کرد. در این دیدار موگرینی نیز با اشاره به ضرورت مبارزه با گروه‌های تروریستی از جمله داعش و النصره، آنها را تهدیدی علیه جهان دانست و تاکید کرد: «اتحادیه اروپا نیازمند همکاری ایران به‌عنوان قدرتی کلیدی و مهم در راستای حل‌وفصل مسائل و معضلات منطقه‌ای است.» او با اشاره به لزوم ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه به مردم سوریه و یمن، گفت: «باید دسترسی به کمک‌های بشردوستانه تسهیل شود.»

2. آمادگی ایران برای همکاری نزدیک‌تر با اروپا

دومین محور رایزنی‌های مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تهران، همکاری‌های نزدیک‌تر اتحادیه با ایران از جمله گفت‌وگوهای سطح بالا است که در آن مسائل حقوق بشری، اقتصادی و منطقه‌ای در دستور کار قرار گرفته است. در همین خصوص موگرینی در دو سفر قبلی خود در مرداد ۹۴ و فروردین ۹۵ علاوه بر گفت‌وگو درخصوص برجام و تعهدات طرفین، به گفت‌وگوهای سطح بالای ایران و اروپا اشاره کرد. ایران و اروپا در زمان دولت سازندگی گفت‌وگوهایی با عنوان گفت‌وگوهای انتقادی و در زمان دولت اصلاحات نیز گفت‌وگوهای سازنده و فراگیر با هم داشتند. گفت‌وگوهای انتقادی با ماجرای دادگاه میکونوس و خروج سفرای اروپایی از تهران نیمه‌کاره ماند و گفت‌وگوهای فراگیر نیز با شدت گرفتن موضوع هسته‌ای به سرانجامی نرسید و متوقف شد. اکنون با توافق برجام صحبت از «گفت‌وگوهای سطح بالا» میان ایران و اتحادیه اروپا شده که قرار است در این مذاکرات که هر ۶ ماه یک بار در تهران و بروکسل انجام می‌شود، موضوعات متنوعی در زمینه روابط دوجانبه ایران و اتحادیه اروپا از جمله در زمینه انرژی، تجارت، همکاری‌های مالی و بانکی، محیط زیست و مبارزه با مواد مخدر به بحث گذاشته شود. دور دوم این گفت‌وگوها قرار است ظرف چند هفته آینده در بروکسل پایتخت بلژیک برگزار شود.

ایران و تامین امنیت انرژی

در همین ارتباط، حسن روحانی در دیدار با فدریکا موگرینی با بیان اینکه ایران و اتحادیه اروپا با گسترش همکاری‌ها به‌عنوان شرکای بزرگ تجاری و اقتصادی در منطقه به شمار خواهند آمد، افزود: «ایران با دارا بودن منابع غنی انرژی می‌تواند در بلندمدت امنیت انرژی را تامین کرده و با استفاده از ظرفیت‌های خود در زمینه راه‌آهن و حمل‌ونقل جاده‌ای و هوایی به یک مسیر ترانزیتی مطمئن میان شمال و شرق آسیا با اروپا تبدیل شود.» رئیس‌جمهوری با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران پس از برجام و در راستای تامین منافع مشترک، آماده همکاری جامع با اتحادیه اروپا در تمامی زمینه‌ها است، اظهار امیدواری کرد: «ایران و اتحادیه اروپا بتوانند از ظرفیت‌ها و فرصتی که امروز در اختیار دارند، در راستای توسعه همکاری‌ها و تامین منافع مشترک استفاده کرده و تحرکی در روابط فی‌مابین ایجاد کنند.» روحانی همچنین افزود: «پایداری برجام در گرو عمل طرف مقابل به همه اصول و تعهدات است.» حسن روحانی در بخش دیگری از گفت‌وگوهایش با فدریکا موگرینی با اشاره به اینکه امروز در منطقه کشورهایی هستند که مردم‌سالاری و انتخابات آزاد را تجربه نکرده و به نام اسلام، سختگیری‌هایی را اعمال می‌کنند که با اصول انسانی و حقوق شهروندان به‌ویژه حقوق زنان در تعارض است، گفت: «جمهوری‌اسلامی ایران آمادگی دارد تا در راستای ترویج حقوق شهروندی در جوامع منطقه، همکاری‌های گسترده‌ای را با اتحادیه اروپا داشته باشد.»

افزایش 43درصدی روابط تجاری

همزمان، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در این دیدار با اشاره به اینکه توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵ فضای مناسب را برای توسعه همکاری‌های متقابل به‌وجود آورده است، گفت: «اتحادیه اروپا متعهد به اجرای تعهدات برجام و مصمم به گسترش همکاری‌های اقتصادی با ایران در راستای تامین منافع مشترک است.» فدریکا موگرینی با بیان اینکه روابط تجاری و اقتصادی ایران و اتحادیه اروپا طی یک‌سال گذشته ۴۳ درصد افزایش یافته و بسیاری از بانک‌های اروپایی آماده آغاز فعالیت خود در ایران هستند، تاکید کرد: «امروز شاخص‌های خوبی همچون رسیدن سقف صادرات نفت ایران به میزان پیش از دوران تحریم‌ها، در همکاری‌های متقابل ایران و اتحادیه اروپا نمایان شده و باید به مردم اطمینان دهیم که دیپلماسی در امضا و اجرا دارای دستاورد است.» او ادامه داد: «روابط مردم ایران و اتحادیه اروپا دارای سوابق تاریخی مثبتی است که باید از آن در راستای توسعه مناسبات و همکاری‌ها در بخش‌های مختلف تجاری، اقتصادی، فرهنگی، علمی، فناوری، آموزشی و گردشگری استفاده کنیم.» هماهنگ‌کننده سیاست خارجی همچنین با تاکید بر ضرورت همکاری اتحادیه اروپا با ایران در زمینه حل‌وفصل مسائل و بحران‌های منطقه‌ای، از جمله بحران سوریه، اظهار کرد: «مطمئنا تجربه دیپلماسی می‌تواند در حل‌وفصل دیگر مسائل از جمله مساله سوریه و یمن نیز موفق باشد.»

ماموریت دو وجهی موگرینی در ایران