عکس: خبرگزاری فارس، محمد حسن‌زاده

ایران و 1+5 برای دیدار دوباره در 16 فروردین ماه به توافق رسیدند
رضایت ایران و غرب از مذاکرات آلماتی
جلیلی: پیشنهاد شده در ۶ ماه آینده گام‌های متقابل اعتمادساز برداشته شود
اشتون: در طرح اصلاح شده 1+5 پیشنهادهای ایران هم لحاظ شده است
دنیای‌اقتصاد- دور دوم مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ در آلماتی قزاقستان دیروز پایان یافت و سعید جلیلی و کاترین اشتون هر یک به جمع خبرنگاران آمدند و توضیحاتی درباره نتایج نشست دادند؛ ایران مذاکرات را مثبت توصیف کرد، اما اشتون سعی کرد تا محتاطانه‌تر موضع بگیرد و به این جمله بسنده کند که «نسبت به نگاه مثبت طرف ایرانی امیدوارم.» این ابراز نظرها اما بدون هیچ اشاره‌ای به فحوای بسته‌های پیشنهادی بود که طرفین روز قبل از آن برای بحث روی میز گذاشته بودند.
حتی سعید جلیلی که سخنانش طولانی‌تر از جمع بندی اشتون از مذاکرات بود توضیح مشخصی درباره محتوای بسته‌های طرفین نداد. هر دو طرف تنها در سخنانش تاریخ مذاکرات بعدی را به طور مشخص و به‌عنوان نشانه‌ای از اولین توافق مذاکرات دو روزه اعلام کردند.به این ترتیب طرفین قرار گذاشتند نشست دیگری در روزهای پایانی اسفند، یعنی 27 و 28 ماه جاری در سطح کارشناسان برگزار شود و پس از آن هم دور بعدی مذاکرات سیاسی در روز 16 فروردین سال 92 مجددا در آلماتی قزاقستان برگزار شود.
البته به گفته جلیلی پیشنهادهای ایران تقریبا همان پیشنهادهایی بوده است که در جریان مذاکرات مسکو ارائه شده با این تفاوت که در جریان این مذاکرات ایران راهکارهای اجرایی شده آن پیشنهادها را ارائه کرده است.
او علاوه براین تاکید کرده که بحث تعطیلی سایت فردو در جریان این مذاکرات مطرح نشد، اما ایران از حق غنی سازی خود چه 20 درصد و چه 5 درصد عدول نمی‌کند.
با این حال به گزارش ایسنا، سرگئی ریابکوف تایید کرد که کشورهای عضو گروه ۱+۵ پیشنهاد کاهش تحریم‌ها علیه ایران را در ازای توقف غنی‌سازی اورانیوم با غنای ۲۰ درصد داده‌اند. اگرچه او نیز گفته است که مذاکرات هسته‌ای بین ایران و گروه ۱+۵ در آلماتی مفید بوده است و کار ادامه دارد. یک مقام ارشد آمریکایی هم به خبرگزاری رویترز گفت: «در نشست آلماتی درباره لغو تحریم نفت یا تحریم‌های بانکی بحثی نشده است.» با این حال یک منبع ایرانی نزدیک به مذاکرات درباره فحوای پیشنهادهای غرب به ایسنا گفته است که گروه ۱+۵ پیشنهاد بغداد را به گونه‌ای بازنویسی کرده است که پاسخی به پیشنهاد مسکو باشد. بنابراین آنچه روز سه شنبه به تیم ایرانی ارائه شد یک پاسخ است نه یک پیشنهاد جدید.
اما طبق بیانیه‌ای که جلیلی قرائت کرد، اعضای شش کشور به ایران پیشنهاد داده‌اند که ظرف شش ماه آینده، گام‌های ملموس اعتمادسازی متقابل برداشته شود. البته ایران تاکید کرده که گام‌ها باید متوازن و همزمان باشد. گام‌هایی که به گفته جلیلی می‌تواند بلند هم برداشته شود، اما می‌تواند کوچک هم باشد. از این اظهارات جلیلی چنین به نظر می‌رسد که ظاهرا همان بحث طرح گام به گام در جریان مذاکرات مطرح شده است. یعنی برداشتن گام‌های اعتماد ساز در قبال رفع تدریجی تحریم‌ها آن هم احتمالا تعریف مدلی نظیر مدالیته برای رفع ابهامات. مدالیته‌ای 6 ماهه که مراحل آن گام به گام تعریف شود.
اشتون اما در جمع‌بندی خود درباره محتوای بسته‌های پیشنهادی تنها اشاره کرده است که در بسته پیشنهادی غرب که او از آن به عنوان طرح اصلاح شده یاد کرده، پیشنهادهای ایران نیز لحاظ شده است.
چنین به نظر می‌رسد که روند اتخاذ شده به نوعی مشابه روندی است که پس از مذاکرات مسکو پی گرفته شد، یعنی برگزاری مذاکرات در سطح کارشناسان و اتفاقا در استانبول؛ با این تفاوت که در دور جدید مذاکرات، تاریخ نشست رسمی بعدی یعنی 16 فروردین هم در نظر گرفته شده است.
پیشنهاد ۱+۵ ناظر به پیشنهاد ایران بود
سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان پس از پایان مذاکرات آلماتی در قزاقستان در نشستی خبری به قرائت بیانیه ایران پرداخت و گفت: جمهوری اسلامی ایران 9 ماه پیش در مسکو طرح جامعی برای گفت‌وگوها ارائه کرد این طرح پنج محور برای همکاری داشت و اصول و اهداف گفت‌وگوها را تعیین کرده بود قرار شد این طرح بررسی و به ما پاسخ داده شود. در دور اول گفت‌وگو‌ها طرف مقابل در پاسخ به این پیشنهاد ایران پیشنهادهایی را ارائه کرده که این پیشنهادها ناظر بر برخی پیشنهادهای طرح پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران بود.
دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان گفت: ۱+۵ پیشنهاد کرده است که برای شش ماه آینده گام‌های ملموس اعتمادسازی متقابل برداشته شود و پیشنهادهایی نیز در این زمینه ارائه شد. جلیلی گفت: تاکید ایران بر متوازن و همزمان بودن گام‌ها بود. وی ادامه داد: این پیشنهادها نباید نافی حقوق جمهوری اسلامی باشد. بر این مبنا قرار شد جلسه کارشناسی در تاریخ ۲۷ و ۲۸ اسفند در شهر استانبول برگزار شود و در تاریخ ۱۶ و ۱۷ فروردین‌ماه جلسه سیاسی میان ایران با ۱+۵ مجددا در آلماتی برگزار شود. این گفت‌وگوها را گامی مثبت می‌دانیم که می‌تواند با رویکرد سازنده و برداشته شدن گام‌های متقابل تکمیل شود.
پیشنهادها واقع‌بینانه‌تر بود
او همچنین چندین بار بر مثبت بودن گفت‌وگو‌ها تاکید کرد و گفت که برخی نکاتی که در این پاسخ مطرح شده نسبت به آنچه در قبل مطرح می‌شد واقع‌بینانه‌تر بود و سعی شده بود که در برخی موارد به دیدگاه‌های ایران نزدیک شود که این را مثبت تلقی می‌کنیم؛ اگرچه تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم. اما در همین حد نیز گام مثبتی بوده است که آنها پیشنهادهایی برای شناخته شدن حق ما داشتند یا اینکه ‌پیشنهادهای آنها‌ نافی حق ما نباشد و از سوی دیگر گام‌هایی برای رفع نگرانی‌های ما از جمله رفع تحریم‌ها بردارند. مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران گفت: این ‌اقدامات از جانب ما یک گام مثبت تلقی می‌شود، اما در حد خودش.
غنی‌سازی 20 درصدی حق ایران است
جلیلی در خصوص ادعای برخی رسانه‌های غربی مبنی بر توقف غنی‌سازی ۲۰ درصدی از سوی ایران، گفت: تولید سوخت ۲۰ درصدی برای تامین نیازهای جمهوری اسلامی ایران حق مسلم ما است و طبق ان‌.پی‌.تی این حق به ما داده شده است که این کار را انجام دهیم. اینکه ما برای تامین نیازهای خود این برنامه را داشته باشیم اما در یک برنامه همکاری با آنها باشیم این می‌تواند در گفت‌وگوها مورد بحث قرار گیرد، اما در یک نگاه اعتمادساز باید اعتماد ملت ایران هم جلب شود.
وی ادامه داد: امروز نیز 20 درصدی را حق خود می‌دانیم که این غنی‌سازی را انجام دهیم. وی ادامه داد: اعمال این حق ما که چگونه آن را دنبال کنیم مبتنی بر نیازهای ما است. مادامی که نیازهایی داشته باشیم این حق را اعمال می‌کنیم و در این چارچوب غنی‌سازی انجام می‌شود.
دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در پاسخ به سوال ایسنا مبنی بر اینکه واکنش شما به بسته‌ای که تحریم‌ها را از بانک‌ها و تجارت طلا برمی‌دارد چیست؟ گفت: در پیشنهادهایی که آنها ارائه کردند این پیشنهادها واقع‌بینانه‌تر و منطقی‌تر به نظر می‌رسید من فکر می‌کنم این نشان می‌دهد امروز بعد از این همه فشارها آنها هستند که به این نتیجه رسید‌ه‌اند که رویکرد خود را تغییر دهند.
درخواست تعطیلی فردو مطرح نشد
جلیلی در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره‌ اینکه غرب خواسته است غنی‌سازی اورانیوم در ایران کاهش یابد یا برخی از سایت‌های هسته‌ای بسته شوند، گفت: ما غنی سازی خود را بسته به نیازمان ادامه می‌دهیم چه ۵ درصد و چه ۲۰ درصد، سایت فردو یک سایت قانونی و کاملا شناخته شده برای آژانس است. زیر نظر آژانس کار می‌کند. آژانس فعالیت‌های آن را بررسی می‌کند و کاملا طبق ضوابط آژانس فعالیت‌هایش را انجام می‌دهد و بسته شدن آن هیچ توجیهی ندارد. این درخواست را آنها هم نداشتند.
می‌توانیم از گام‌های کوچک شروع کنیم
دبیر شورای‌عالی امنیت ملی کشورمان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه شما گفتید پیشرفت‌هایی حاصل شده و از طرفی هم به تحریم‌ها اشاره کردید و گفتید که بی‌اثر است، به نظر شما راه‌‌های بهتر چه می‌تواند باشد و آیا در بحث پیشرفت فکر می‌کنید که در مذاکراتی که طی این چند ماه انجام شده یا مذاکرات آتی این پیشرفت به چه صورت است، بیان کرد: آنها به هر حال در این ۸ ماه به این نکته توجه پیدا کردند که باید اعتماد ملت ایران را جلب کنند این مساله خود مثبت است.
یکی از بحث‌های مهم در بحث اعتماد سازی این است که آنها باید متقابلا رفتارهایی داشته باشند که اعتماد ملت ما را جلب کند. تحریم‌ها یکی از این بحث‌ها است. البته آنها اشاره‌ای به این بحث داشتند. وی ادامه داد: نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که این گام‌ها را چگونه می‌خواهیم، برداریم.
ما معتقدیم که آمادگی داریم و این مساله را نیز در گفت‌و گوها بیان کردیم که آنچه باید در این مسیری که دنبال می‌کنیم برداشته شود می‌تواند گام‌های بلند باشد. اما می‌توانیم از گام‌های کوچک هم شروع کنیم. آنها در این بحث گام‌هایی را اشاره داشتند و ما گفتیم که این گام‌ها باید متوازن باشند.
یعنی اگر رفع تحریم‌هایی که ما می‌گوییم باید انجام شود تا اعتماد ملت ایران جلب شود؛ اگر چه نفس ورود آنها به این مسیر رفع تحریم‌ها گام مثبتی است، اما باید با یک توازن جدی همراه باشد.
جلیلی گفت: در بحث کارشناسی هم قرار شد بر این مساله بحث شود که مشخص شود این گام‌ها چگونه می‌تواند متوازن باشد.
جزئیات پیشنهاد 1+5 چه بود؟
مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره اینکه جزئیات پیشنهاد ایران به ۱+۵ در آلماتی چه بود و آیا این پیشنهاد مورد استقبال طرف مقابل قرار گرفت؟ گفت: پیشنهاد ایران در مسکو بیان شده بود که رسانه‌ای شد و روی اینترنت نیز قرار گرفت،‌ شامل پنج محور بود که مهم‌ترین محور آن این است که حق غنی‌سازی اورانیوم ایران به عنوان یک حق قانونی باید مورد احترام قرار گیرد و به رسمیت شناخته شود.
جلیلی اضافه کرد: همچنین پیشنهادهایی برای همکاری‌های متقابل در زمینه‌های اعتمادسازی و شفاف‌سازی و همکاری‌های متعارف هسته‌ای و همچنین همکاری‌های منطقه‌ای بیان کردیم. آنها سعی کردند به پیشنهادهای ایران نزدیک شوند که این نگاه واقع‌بینانه است که آن را مثبت تلقی می‌کنیم.
وی توضیح داد: پیشنهادی که ارائه دادیم همان مجموعه پیشنهادهای مسکو بود و اینکه چگونه می‌شود این پیشنهادها را اجرایی کرد. جدید بودن پیشنهادهای ما این بود که درباره سازوکار اجرایی شدن آنها هم پیشنهادهایی ارائه کرده‌ایم.
اشتون: طرحمان پیشنهادهای ایران را دربر می‌گیرد
ازسوی دیگر پس از کنفرانس جلیلی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا یعنی کاترین اشتون هم به جمع خبرنگاران رفت و گفت که طرح اصلاح شده ۱+۵ پیشنهادهای ایران را نیز در بر می‌گیرد.
به گزارش خبرگزاری فارس، کاترین اشتون افزود: به دنبال راهی هستیم که در چارچوب «ان پی تی» باشد.
اشتون با اشاره به اینکه ۱+۵ طرحی اصلاح شده به طرف ایرانی ارائه داده که سازنده بوده و همچنین نگرانی‌های بین‌المللی را در آن انعکاس می‌دهد، خاطرنشان کرد: در این طرح اصلاح شده پیشنهادهای ایران نیز لحاظ شده است. مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در خصوص اینکه چه پیشنهادی از سوی ۱+۵ به ایران ارائه شده، گفت: من نمی‌توانم درباره جزئیات طرح سخنی بگویم؛ چراکه می‌خواهیم اولا فرصتی به ایران بدهیم که در مورد طرح مطالعه کند و دیگر اینکه کارشناسان باید درباره آن بحث و بررسی داشته باشند لذا بهتر است بگذاریم این فرآیند روند خود را طی کند.
وی درباره مذاکرات دور دوم نیز اظهار کرد: نسبت به نگاه مثبت طرف ایرانی امیدوارم. ما تلاش بسیاری کردیم تا به نتایج ملموسی برسیم و اعتمادسازی کنیم و پیش برویم.درست است که آقای جلیلی نگاه مثبتی دارند اما باید به نتایج نگاه کنیم و ببینیم کارشناسان چگونه نظر می‌دهند.
اشتون درخصوص تعطیلی فردو نیز اظهار کرد: من در مورد طرح ۱+۵ جزئیاتی ارائه نمی‌دهم. وی با اشاره به دیدار خود با جلیلی گفت: با جلیلی دیداری دو جانبه داشتم تا تصمیم بگیریم که چطور پیش برویم. ۱+۵ می‌خواهد در مسیر اعتمادسازی مثبت باشد.
عکس‌ها: خبرگزاری فارس