دکتر حسن رضائیان
کارشناس مسائل آلمان
سفر اخیر معاون صدراعظم و وزیر اقتصاد آلمان به ایران به سفری پرحاشیه تبدیل شد. زیگمارگابریل به منظور شرکت در پنجمین جلسه‌ کمیسیون مشترک همکاری‌های آلمان و ایران به همراه هیات صدنفره به تهران آمده بود، اما سفر او تبدیل به یکی از پرحاشیه‌ترین سفر یک مقام بلندپایه اروپایی به تهران بعد از برجام شد. وی در روز دوشنبه هفته گذشته با دکتر طیب نیا دیدار داشت و در حاشیه این دیدار ۱۰ سند همکاری بین دو کشور امضا شد. اما حاشیه سیاسی سفر گابریل خیلی پررنگ‌تر از بحث تجاری و اقتصادی سفر هیات آلمانی شد. دلیل جنجالی شدن سفر گابریل سخنانی بود که قبل از سفر به او نسبت داده شده بود. عبارت منتسب به گابریل، این بود: ایران زمانی می‌تواند روابط عادی و دوستانه‌ای با آلمان داشته باشد که رژیم اشغالگر قدس را به رسمیت بشناسد. این سخن، پس از آنکه در برخی از رسانه‌های داخلی، با واکنش مواجه شد، باعث شد که مسوولان دولتی و قضایی ایران، از دیدار با این مقام آلمانی صرف‌نظر کنند.

اما سوال مهمی که بسیاری از رسانه‌های داخلی به آن نپرداختند این بود که «آیا گابریل واقعا چنین جملاتی را به زبان آورده است؟ و اگر مطرح کرده، هدفش از این موضوع چه می‌تواند باشد؟» اصولا در روابط بین‌الملل امری عجیب است که معاون صدر اعظم و وزیر کشوری که با هدف گسترش روابط اقتصادی و تجاری به کشور دیگری سفر می‌کند، شرط بهبود روابط دوجانبه را به رسمیت شناختن کشوری ثالث بگذارد. مخصوصا اینکه این کشور ثالث، رژیم اشغالگر قدس باشد که در نظام بین‌الملل از مشروعیت کافی برخوردار نیست و حتی در غرب نیز مخالفان خاص خود را دارد.

در این مطلب با رجوع به مقالات و مطالبی که در روزنامه‌های آلمان در مورد سفر گابریل به تهران، سعی بر این است که پاسخ مناسبی برای پرسش مطرح شده ارائه دهد. قریب به اتفاق روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های آلمان سفر زیگمار گابریل را اینگونه پوشش دادند که مهم‌ترین هدف سفر گابریل به تهران گسترش روابط اقتصادی است و اینکه قبل از تحریم‌ها، آلمان بزرگ‌ترین شریک اقتصادی ایران در اروپا بوده است. در این رسانه‌ها از علاقه آلمان که بتواند سهم مهمی از بازار ۸۰ میلیونی ایران داشته باشد، صحبت شده و اینکه آلمان می‌تواند به مهم‌ترین شریک ایران در قاره سبز تبدیل شود. از زاویه سیاسی نیز تحلیلگران آلمانی به این مساله پرداختند که دولت اعتدال دکتر روحانی واقع‌گرا است که نسبت به دولت آقای احمدی‌نژاد خواهان همکاری‌های بیشتری با کشورهای غربی و مخصوصا با آلمان است.

با بررسی مطالب چاپ شده در رسانه‌های آلمان به سه مورد موضعگیری سیاسی دولت آلمان (که البته بیشتر برای معرف داخلی آن کشور است) پیش از سفر گابریل به ایران برخورده است. در این رسانه‌ها اول همه این نکته مطرح شده که گابریل در راستای اهمیتی که دولت فدرال آلمان به حقوق بشر می‌دهد خواهان این است که در مورد وضع حقوق بشر نیز با مقامات ایرانی صحبت و تبادل نظر کند. دوم اینکه آلمان علاقه‌مند است درصورتی که دو کشور علاقه‌مند باشند، بین ایران و رژیم اشغالگر قدس میانجیگری کند (در این‌خصوص صحبتی از اجبار و شرطی کردن به میان نیامده است). سوم اینکه دولت آلمان در مورد سوریه با ایران اختلاف نظر دارد و علاقه‌مند است با ایران در این زمینه گفت‌وگو کند. ورای بحث تحلیل سه موضوع فوق، سخنی مبتنی بر اینکه زیگمار گابریل به رسمیت شناختن رژیم اشغالگر قدس از سوی ایران را مطرح کرده باشد وجود ندارد.

اما جست‌وجوی بیشتر در فضای مجازی رسانه‌ها نشان می‌دهد شخصی به نام امید نوری‌پور که عضو پارلمان آلمان (بوندس تاگ) و از اعضای حزب سبز آلمان، قبل از سفر معاون صدر اعظم آلمان به ایران؛‌ برای نقد از گابریل این موضوع را مطرح و تاکید کرده که گابریل حتما باید در موضوع رژیم اشغالگر قدس به‌طور سختگیرانه‌تری با طرف ایرانی مذاکره کند، از سوی دیگر رسانه‌های رژیم اشغالگر قدس قبل و بعد از سفر گابریل حاشیه سفر او به ایران را خیلی پررنگ کرده و روی موضوع رابطه با رژیم اشغالگر قدس مانور دادند. این رسانه‌ها به‌طور گسترده بعد از سفر معاون صدر اعظم آلمان به ایران موضوع عدم دیدار مسوولان ایرانی با وزیر اقتصاد آلمانی را برجسته کردند. این موضوع روشن می‌کند که رژیم اشغالگر قدس هیچ علاقه‌ای به بهبود روابط بین تهران و برلین ندارد و این نکته‌ای است که مسوولان کشور ما نیز باید آن را مد نظر گیرند. همچنین مروری به بیوگرافی زیگمارگابریل سخنان دکتر نوبخت، سخنگوی دولت را تائید می‌کند که در گفت‌وگویی که بین او و گابریل در مورد شرط گذاشتن آلمان برای بهبود روابط با ایران شده است، مقام آلمانی تاکید کرده که سخنان او تحریف شده است. زیگمار گابریل وزیر محیط زیست آلمان بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ و رئیس حزب سوسیال دموکرات آلمان از سال ۲۰۰۹ به بعد از مخالفان حضور نظامی آلمان در افغانستان است. او از مخالفان حکومت دیکتاتوری عربستان سعودی بوده و همچنین در خلال سفر خود در سال ۲۰۱۲ به سرزمین‌های اشغالی فلسطین در شهر الخلیل، رژیم اشغالگر قدس را رژیم آپارتاید نامیده است. او اولین مقام بلند پایه اروپایی بود که در جولای ۲۰۱۵ و چند روز پس از برجام به ایران سفر کرد. در پایان نگارنده بر این باور است که ادعای معاون صدر اعظم آلمان که سخنانش تحریف شده، موضوع قابل تاملی بوده و این تحریف توسط مخالفان پیشرفت اقتصادی ایران در آلمان و رژیم اشغالگر قدس صورت گرفته است. باید توجه کرد که بزرگ‌ترین برنده سرد‌شدن روابط بین ایران و آلمان، رژیم اشغالگر قدس است و این کشور هیچ فرصتی را از دست نمی‌دهد تا از حافظه تاریخی آلمان‌ها و نقش آنها در نسل‌کشی یهودیان از سوی آلمان نازی سوءاستفاده کند و این کشور را زیر فشار بگذارد.