پاسخ ظریف به چهار انتقاد از دستگاه دیپلماسی عکس: ایرنا

دنیای اقتصاد: محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه دیروز به بهارستان رفت تا به دو سوال نمایندگان پاسخ دهد؛ یک سوال در حوزه دیپلماسی اقتصادی و سوالی دیگر پیرامون برجام. این پرسش‌ها حاوی ۴ انتقاد از محمدجواد ظریف نیز بود؛ جایگاه دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه، میزان انطباق گزارش اجرایی شدن برجام با واقعیت، تغییر معاون عربی آفریقایی وزارت خارجه و مخالفت وزیر با برگزاری نمایشگاه افسانه هولوکاست. با این همه محمدجواد ظریف هرچند توانست محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس را درباره تاثیر عملکرد وزارت خارجه در حوزه اقتصادی قانع کند؛ اما جواد کریمی قدوسی طراح دومین سوال از ظریف، از اظهارات او قانع نشد. هرچند جلسه دیروز مجلس در پرسش و پاسخ این نماینده مجلس و وزیر خارجه لحظاتی متشنج شد اما در نهایت مجلسی‌ها، در رای‌گیری نهایی، سوال کریمی قدوسی از ظریف را وارد ندانستند و اظهارات وزیر خارجه را قانع‌کننده خواندند. جواد کریمی قدوسی سه سوال از ظریف درباره برجام، تغییر معاون عربی آفریقایی وزارت امور خارجه و یک نمایشگاه عکس درباره هولوکاست مطرح کرده بود. ظریف در پاسخ به سوالی درباره تغییر معاون عربی آفریقایی وزارت امور خارجه با بیان اینکه در این وزارتخانه کمترین تغییرات صورت گرفته است، گفت: وزارت امور خارجه یک دستگاه سیاسی داخلی نیست و به‌طور کلی همکاران ما در جهت منافع ملی حرکت می‌کنند و چرخش نیرو در وزارت امور خارجه یک واقعیت بدیهی است نه سیاسی. به گفته ظریف، قرار بود حسین امیر عبداللهیان به‌عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران در کشور مهم و حساس عمان منصوب شود. همه اقدامات لازم هم صورت گرفته بود اما ایشان به دلیل مشکلات خانوادگی تصمیم گرفتند که فعلا به ماموریت نروند.

با این همه آنچه ظریف را بر آن داشت تا پاسخی قاطع به کریمی قدوسی دهد، اظهارات او درباره تغییر حسین امیرعبداللهیان بود. جواد کریمی قدوسی در توضیح سوال خود گفته بود: «آقایان امیرعبداللهیان و سرمدی باهم گفت‌وگو می‌کنند که در این گفت‌وگو امیرعبداللهیان می‌گوید ما شو اجرا کنیم تا بدین‌وسیله به منطقه پیغام بدهیم که سیاست‌های ما در منطقه مورد بازنگری واقع می‌شود و این حرف‌ها مستند است» وی ادامه داد: «در این شرایط برداشتن یک فردی که در عرصه مقاومت منطقه این گونه موثر واقع می‌شود نوعی برداشتن موانع از سر راه برجام دو تعبیر می‌شود.»

ظریف نیز در پاسخ به این اظهارات، آن را توهین به نظام خواند و تاکید کرد: این توهین به نظام است که ادعا کنیم به خاطر نگرانی خارجی‌ها مسوولان خود را عوض می‌کنیم. این حرف هیچ پایه و اساسی ندارد. وزیر خارجه در ادامه تاکید کرد: «مـتأسفم که اعلام کنم برخی معتقدند وزارتخانه‌ای که موظف است دستورات مقام معظم رهبری را اجرا کند زمینه‌ساز تغییر سیاست جمهوری اسلامی در منطقه است. این حرف از هیچ کس پذیرفته نیست. چون هیچ‌کس چنین حقی ندارد.» او خطاب به نماینده سوال‌کننده تاکید کرد: «از شما تقاضا می‌کنم برای ملاحظات زودگذر و کوچک داخلی وجهه سیاست خارجی انقلابی و مبارز جمهوری اسلامی ایران در جهان را خدشه‌دار نکنید. سیاست‌های خارجی ایران را زیر سوال نبرید و به خاطر منافع کوچک و کوته‌نظرانه داخلی این‌گونه با وجهه انقلابی جمهوری اسلامی بازی نکنید. چه کسی از صحبت خصوصی آقای سرمدی و آقای دکتر امیر عبداللهیان به شما گزارش داده؟ شما چگونه به خود جرات می‌دهید که در صحن مجلس خلاف بگویید.» وزیر امور خارجه با تاکید بر اینکه هیچ کس هیچ‌گاه اجازه ندارد در مورد یک کارگزار سیاست خارجی ایران به ما توصیه‌ای بکند و هرگز اجازه نمی‌دهیم چنین تهمتی را به سیاست خارجی جمهوری اسلامی بزنید گفت: «اجازه ندهید که دشمنان این کشور وانقلاب جرأت پیدا کنند که این لاطائلات را بگویند. امکان ندارد ما برای جواب دادن به این و آن نسبت به تغییر همکارانمان اقدام کنیم. سیاست خارجی ما بر اساس اصول انقلاب است.» ظریف در ادامه با بیان اینکه خوشحالم مسوولان مقاومت و نه جنابعالی، از بنده تشکر می‌کنند؛‌ من افتخار می‌کنم که قاسم سلیمانی، سید حسن نصرالله رمضان عبدالله هر روز در تماس با من از سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران تشکر می‌کنند. ظریف در ادامه با تاکید بر اینکه مردم ما، رهبری،‌ نظام، پیام تازه انقلاب، مبنای قدرت ما است، خطاب به کریمی قدوسی گفت: «این مبنای قدرت کشور را پاس بدارید. در بحث هسته‌ای همین مبنای قدرت بود که توانست قدرت‌های بزرگ را وادار به پذیرش حق ایران کند و آنها را وادار به کنار گذاشتن تحریم‌ها کند. آنها به سختی پذیرفتند؛ اجرایش سخت است.» او افزود: هر روز وزیر امور خارجه آمریکا در برابر موجی از انتقاد در آمریکا قرار دارد که تبدیل به فروشنده سیار ایران شده‌اید. این افتخار ملت ایران است. ظریف با بیان اینکه اجازه نخواهیم داد هیچ یک از طرف‌های برجام از حدودش تخطی کند، گفت: ما با کمال قدرت و شجاعت در برابر زیاده‌خواهی ایستادگی می‌کنیم. ظریف در ادامه با تاکید بر اینکه برجام فقط برای حل مسأله هسته‌ای بود، گفت: ما این تصمیم را نگرفته‌ایم که در حوزه‌های دیگر وارد مذاکره شویم. وزیر امور خارجه با تاکید بر اینکه آنچه درباره برجام گزارش دادیم گزارش همه واقعیات است، گفت: واقعیات صرفاً نکات مشکل‌دار در اجرای برجام توسط کسانی که همواره سعی داشتند با جمهوری اسلامی مخالفت کنند نیست. واقعیت برجام باید شامل همه موارد باشد. او با اشاره به هیأت نظارت بر برجام توضیح داد: اقداماتی که تاکنون وزیر امور خارجه انجام داده مورد تایید آن هیات قرار گرفته است. امیدوارم بتوانیم با همکاری همه دستگاه‌های نظام اهداف کشور را از مذاکرات هسته‌ای به نتیجه برسانیم، وضعیت معیشت مردم را بهبود بخشیم و امکان صادرات کشور را فراهم کنیم. ظریف با تاکید بر این نکته که منع قانونی برای تعاملات کشور با خارج وجود ندارد اعلام کرد: با بدعهدی‌های آمریکا برخورد می‌شود و ما تنها نیستیم که با آنها برخورد می‌کنیم بلکه دنیایی که در کنار آمریکا علیه ما متحد شده بود امروز برای بازگرداندن فضای روانی که آمریکا ایجاد کرده به حدی فشار می‌آورد که ‌آقای کری هر یک روز درمیان مجبور است بگوید ما به تعهدات خودمان عمل کردیم. ظریف همچنین تاکید کرد: این نشانگر این واقعیت است که دیپلماسی و تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران توانسته دولت آمریکا را از موضع طلبکار، موضع کسی که ادعا داشت برنامه‌ هسته‌ای ایران غیرصلح‌آمیز است با تمام شدن بازی PMD،‌دولت آمریکا مجبور است هر روز به دنیا پاسخ دهد که چرا تعهداتش را به‌طور کامل اجرا نکرده است. این شرایط جمهوری اسلامی ایران در جهان است و ما آن را وامدار خون شهدای هسته‌ای، رهبری داهیانه مقام معظم رهبری و رهنمودهای دقیق ایشان هستیم.

با این همه جواد کریمی‌قدوسی در پاسخ به اظهارات وزیر، این سخنان را توهین به مجلس خواند و از علی مطهری، نایب‌رئیس مجلس که ریاست آن ساعت از جلسه پارلمان را برعهده داشت خواست به وزیر امور خارجه تذکر دهد. مطهری نیز در این تذکر تاکید کرد: «صحبت‌هایی از وزیر امور خارجه در صحن علنی مجلس مطرح شد که شاید تحقیر مجلس و نمایندگان تلقی می‌شود بنابراین کلماتی نباید به کار برده شود که از اقتدار مجلس کاسته شود؛ بنابراین ما این موارد را سهواللسان تلقی می‌کنیم و نمی‌گوییم که وزیر امور خارجه در این خصوص عمدی داشتند.» ظریف نیز در پایان جلسه با اعلام اینکه قصد توهین به هیچ نماینده‌ای را نداشته است، گفت: «اما اگر کسی برداشت توهین‌ دارد بنده عذرخواهی می‌کنم.» ظریف در پاسخ به سوال دیگر کریمی‌قدوسی مبنی بر اینکه چرا وزیر امور خارجه در رسانه‌های غربی با برگزاری نمایشگاه مربوط به افسانه هولوکاست مخالفت می‌کند، این‌گونه پاسخ داد: برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی به مظلوم‌نمایی رژیم صهیونیستی کمک می‌کند و منافع آن به نفع این رژیم خواهد بود. هرچند کریمی‌قدوسی پس از این اظهارات، پاسخ‌های وزیر امور خارجه را قانع‌کننده ندانست اما رای مخالف ۱۳۵ نماینده مجلس به سوال کریمی‌قدوسی، نشان داد که از منظر اکثر مجلسی‌ها، سوال او از وزیر امورخارجه وارد نبود و آنها از اظهارات ظریف قانع شدند.

جایگاه دیپلماسی اقتصادی

وزیر امور خارجه همچنین در پاسخ به سوال محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس مبنی بر اینکه امروز وزارت امور خارجه در حوزه اقتصادی به جز همایش‌هایی که برگزار می‌کند هیچ اثر دیگری در حوزه اقتصادی ندارد، گفت: وزارت خارجه موانع قانونی را از جلوی پیشرفت اقتصادی کشور برداشته است. ظریف با بیان اینکه وزارت امور خارجه در دولت یازدهم وظیفه خود را به‌عنوان مددکار و یار پیشرفت اقتصادی بعد از ابلاغ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب تعریف کرده است، افزود: وزارت امور خارجه هدف کار خود را پیشبرد سیاست‌های اقتصاد مقاومتی قرار داده است.او افزود: سابقه ۳ سال گذشته وزارت امور خارجه نشان داده که در این حوزه توانسته‌ایم شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی را تا حد قابل‌توجهی تعدیل کنیم تا جذب سرمایه و فناوری امکان‌پذیر باشد. به گفته او تا قبل از این دولت گرایش‌های سیاسی و امنیتی بسیاری به سفرا و وزارت امور خارجه تحمیل شده بود، اما این دولت تلاش کرد که گرایش سفرا را از امنیتی و سیاسی بودن به حوزه اقتصادی جلب کند و مهم‌ترین اقدام در این خصوص تغییر ملاک ارزیابی سفرا از سیاسی به اقتصادی بوده است. ظریف با اشاره به اینکه یکی از مشکلات وزارت امور خارجه در حوزه دیپلماسی اقتصادی ضعف کارشناسی بود، گفت: ما به‌دنبال این هستیم که این مشکل را حل کنیم، البته سفرا از این موضوع نگرانی دارند که متهم به فساد اقتصادی شوند، اما طبق حساسیت‌ها در وزارت امور خارجه نسبت به فساد همکاران به کارشناسان اعلام شده است تا زمانی که با رعایت مصالح کشور پیگیری مسائل اقتصادی را انجام دهید نباید نگران هرگونه اتهام باشید؛ بنابراین سفارتخانه‌ها باید وظیفه خود بدانند که در خدمت مردم در همه حوزه‌ها از جمله کنسولی و اقتصادی باشند.

پاسخ ظریف به چهار انتقاد از دستگاه دیپلماسی