گروه دیپلماسی: در آستانه نخستین سالگرد فاجعه منا که ناشی از سوءمدیریت عربستان در اداره مناسک حج بود و حدود هفت هزار حاجی از کشورهای مختلف اسلامی از جمله ۴۶۴ ایرانی جان خود را از دست دادند، محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران پیامی صادر کرد. ظریف در این پیام با گرامیداشت یاد و خاطره قربانیان فاجعه منا تاکید کرد که «لجاجت»، «بلاهت»، «تعصب» و «ثروت» بی‌حد و اندازه حاکمان سعودی، از رژیم آل‌سعود حکومتی قسی و بی‌منطق ساخته است که با «تولید، پرورش و گسترش تروریسم» منطقه و جهان را به «اسفناک‌ترین و فجیع‌ترین» شرایط خود در طول تاریخ معاصر کشانده و ملت‌ها و دولت‌های آن را گرفتار کینه‌ورزی‌ها و شرارت‌های نابخردانه خود کرده است.

به گزارش «ایرنا» «ظریف در این پیام تاکید کرد که وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همواره خود را در برابر «جان»، «حیثیت» و «مال» هموطنان ایرانی در خارج از کشور مسوول دانسته و می‌داند و در تمامی تعاملات، رایزنی‌ها و روابط خود با کشورها و جامعه بین‌المللی بالاترین اولویت و اهمیت را برای انجام این وظیفه مقدس اسلامی و ملی قائل است. او ادامه داد: «به‌رغم تمامی کارشکنی‌های رژیم آل‌سعود، پیگیری فاجعه منا تا احقاق حقوق مسلم شهدا، قربانیان و آسیب‌دیدگان و بازماندگان شهدای این فاجعه غم‌انگیز از دستور کار وزارت امور خارجه خارج نخواهد شد و بدون تردید یکی از مهم‌ترین عناصر و عوامل موثر بر چگونگی برخورد با رژیم سعودی در آینده خواهد بود.» در حادثه منا ۴۶۴ ایرانی جان باختند. ظریف در این خصوص گفت: «در حادثه سال گذشته در منا، ایران صدها تن از بهترین، مومن‌ترین و پاک‌ترین فرزندان خود را مظلومانه از دست داد و وزارت امور خارجه نیز چند تن از بهترین سرمایه‌های انسانی خود را تقدیم کرد که فقدان آنان برای دیپلماسی کشور که نیروی انسانی کاردان، با تجربه، متعهد و مومن به آرمان‌های اصیل انقلاب اسلامی سرمایه و پشتوانه آن است، خسرانی بزرگ و غیرقابل جبران است.» ظریف با اشاره به اینکه بررسی فاجعه منا با «اولویت بسیار بالا» در دستور کار وزارت امور خارجه قرار گرفته و در این مدت، هیچ گاه از پیگیری موضوع غفلت نشده، ادامه داد:«متاسفانه بعد از ماجرای نابجای حمله به سفارت عربستان در تهران، رژیم ریاض به این بهانه تمامی راه‌ها و فرصت‌های دوجانبه برای پیگیری موضوع را مسدود و با هدف فرار از پاسخگویی و خودداری از عذرخواهی از آسیب دیدگان این حادثه و جبران خسارات ناشی از آن، به هیچ یک از ابتکارات و تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران اعم از «تلاش‌های دوجانبه»، پیشنهاد «تشکیل کمیته حقیقت یاب بین‌المللی اسلامی» از طریق سازمان همکاری اسلامی و حتی «تلاش‌های برادرانه و داوطلبانه برخی از کشورهای اسلامی منطقه» برای پیگیری آثار و تبعات مصیبت بار حج خونین سال گذشته پاسخ نداده است و همچنان نیز به این رویکرد مخرب و کینه‌توزانه خود ادامه می‌دهد.» هفته گذشته نیز حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران در جلسه هیات دولت با گرامیداشت سالگرد شهادت مظلومانه حجاج مظلوم بیت‌الله الحرام، تاکید کرده بود که دولت و نظام جمهوری اسلامی ایران هرگز از خون این شهیدان مظلوم نخواهند گذشت و به پیگیری‌های حقوقی و سیاسی خود برای احقاق حقوق آنان ادامه خواهد داد. روحانی ادامه داد: «دولت سعودی که با مانع‌تراشی، از اعزام حجاج ایرانی جلوگیری کرده است، امسال علاوه بر همه جرائم گذشته، کارنامه خود را به گناه صد عن سبیل‌الله هم آلوده کرد.»

بی‌کفایتی حکام سعودی

همزمان علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، در پیامی به مناسبت سالگرد فاجعه منا، ضمن تسلیت مجدد به خانواده‌های عزادار، این فاجعه را نشانی بزرگ از بی‌کفایتی کارگزاران حج در عربستان سعودی و بی‌مسوولیتی حاکمان این کشور در اداره مناسک حج عنوان کرد. حسین جابری‌انصاری، معاون عربی و آفریقای وزارت امور خارجه نیز در سالگرد این حادثه گفت که باید ضوابط مدیریتی جدید برای مدیریت حج از سوی جوامع اسلامی تنظیم و اجرا شود و این بی‌سامانی خاتمه پیدا کند. به گزارش خبرگزاری مهر، جابری انصاری با گرامیداشت یاد و خاطره هزاران حاجی مظلوم که قربانی بی‌تدبیری و سوء‌مدیریت مفرط برگزارکنندگان حج شدند آن را یک فاجعه بزرگ انسانی دانست و افزود: «با وجود گذشت یک سال از این حادثه، دولت متکبر و مغرور عربستان سعودی نه تنها مسوولیتی را نپذیرفته بلکه حتی از عذرخواهی هم اجتناب کرده است.» در عین حال حسین امیرعبداللهیان، دستیار ویژه رئیس مجلس در امور بین‌الملل و معاون سابق وزیر خارجه نیز در این رابطه گفت که پیگیری‌های ایران تا ادای وظایف قانونی ریاض در قبال خانواده‌های شهدای منا ادامه دارد. به گزارش «ایلنا» امیرعبداللهیان افزود: «عربستان باید غرامت و دیه حادثه‌دیدگان را با کمال احترام و ادب و پذیرش کامل مسوولیت حادثه بپردازد.» او افزود: «اعلام قطع یک‌طرفه رابطه دیپلماتیک با جمهوری اسلامی ایران نمی‌تواند رافع مسوولیت‌های حقوقی و شرعی حکومت سعودی در قبال بازماندگان فاجعه منا باشد. همان‌گونه که تا انتقال آخرین پیکرهای شهدای منا پیگیری همه‌جانبه به عمل آمد، این پیگیری‌ها تا وادار کردن ریاض به ادای وظایف قانونی و شرعی در قبال خانواده‌های شهدای منا تداوم دارد.»

شهید مفقودی فاجعه منا نداریم

همچنین سعید اوحدی، رئیس سازمان حج و زیارت کشور از شناسایی پیکر تمامی شهدای فاجعه منا در سال گذشته خبر داد و گفت: «هیچ‌یک از زائران ایرانی که در این حادثه به درجه رفیع شهادت نائل آمدند، مفقود نیستند و هم اکنون تنها پیکر ۴۰ نفر در عربستان دفن است. به گزارش «ایرنا» اوحدی ادامه داد: «درمجموع پیکر ۷۹ شهید حادثه منا با کارشنکی عربستان در این کشور دفن شد که پس از شناسایی ۳۹ نفر از دفن شدگان، پیکرهای مطهر آنان به کشور بازگردانده شد.» او افزود: «با وجود برنامه ریزی‌های انجام شده و تشکیل کمیته‌ای در این خصوص بین دو کشور برای بازگرداندن کامل پیکرهای مطهر شهدای منا اما با کارشکنی عربستان و سپس قطع روابط سیاسی دو کشور، هم اینک پیکرهای مطهر ۴۰ نفر از شهدای منا در عربستان باقی مانده است.»

راه‌اندازی شبکه تلویزیونی حج به زبان فارسی

از سوی دیگر در شرایطی که سعودی‌ها از حضور ایرانی‌ها در حج تمتع امسال جلوگیری کرده‌اند، اما وزارت اطلاع رسانی عربستان رسما شبکه تلویزیونی حج به زبان فارسی را راه‌اندازی کرد. به گزارش «ایرنا» به نقل از پایگاه مصری مانشیت، عادل الطریفی وزیر اطلاع‌رسانی عربستان گفت: «برنامه‌های این شبکه تلویزیونی ۲۴ ساعته و از طریق ماهواره‌های نایل ست، عرب ست، هاتبرد و یاهست پخش می‌شود.»