برجام؛ سکوی پرتاب تهران در «قابلیت زندگی»

گروه اقتصاد بین‌الملل: واحد اطلاعات اکونومیست به سنت هر سال خود فهرست بهترین شهرهای جهان برای زندگی در سال ۲۰۱۶ را معرفی کرده است. این فهرست شهرهای جهان را براساس «قابلیت زندگی» رتبه‌بندی کرده و شهرهایی که بهترین و بدترین شرایط زندگی را دارند معرفی کرده است. واحد اطلاعات اکونومیست از ۱۰۰ به هر شهر نمره‌ای را اختصاص داده و براساس این نمره ۱۴۰ شهر در سراسر جهان را رتبه‌بندی کرده است. برای محاسبه این نمره ۳۰ شاخص مربوط به ثبات، بهداشت و درمان، منابع آموزشی، زیرساخت‌ها و فرهنگ و محیط زیست درنظر گرفته شده است.

براساس گزارش واحد اطلاعات اکونومیست، تهران با چهار پله صعود بیشترین جهش را در این رتبه‌بندی در میان ۱۴۰ شهر داشته و در سال ۲۰۱۶ در رتبه ۱۲۶ قرار گرفته و چشم‌انداز بهبود شرایط زندگی در آن هم مثبت عنوان شده است. در گزارش سال ۲۰۱۵ تهران با کسب نمره ۲/۴۷ از ۱۰۰ در رتبه ۱۳۰ قرار گرفته بود. پس از تهران، دبی در امارات متحده عربی و هراره پایتخت زیمبابوه، شاهد بیشترین بهبود شرایط زندگی بوده‌اند. مهم‌ترین دلیل بهبود چشم‌انداز زندگی در تهران، برقراری روابط اقتصادی ایران با بازارهای جهانی در پی توافق هسته‌ای عنوان شده است. براساس این گزارش تهران در سال ۲۰۱۶، از ۱۰۰، نمره ۸/۵۰ را به دست آورده و تغییر آن طی پنج سال گذشته مثبت ۵ درصد بوده است.

بهترین‌ها

شهرهایی که در گزارش امسال واحد اطلاعات اکونومیست بهترین نمره را کسب کرده‌اند شهرهای متوسط در کشورهای ثروتمندتر هستند. شهر ملبورن واقع در استرالیا برای ششمین سال متوالی عنوان بهترین شهر جهان برای زندگی را به دست آورده است و ۶ شهر بالای فهرست در دو کشور استرالیا و کانادا واقع شده‌اند. با این وجود، سیدنی، بزرگ‌ترین شهر استرالیا، به دلیل نگرانی در مورد حملات تروریستی جایگاه خود را در میان ۱۰ شهر برتر از دست داده است. در این فهرست ملبورن از ۱۰۰، نمره ۵/۹۷ را به دست آورده است. نمره این شهر در معیار ثبات ۹۵ در معیار بهداشت و درمان ۱۰۰، در معیار فرهنگ و محیط زیست ۱/۹۵، در معیار آموزش ۱۰۰ و در معیار زیرساخت‌ها ۱۰۰ را کسب کرده است. پس از ملبورن، وین در اتریش با کسب نمره ۴/۹۷ رتبه دوم را به دست آورده است. نمره این شهر در معیار ثبات ۹۵، در معیار بهداشت و درمان ۱۰۰، در معیار فرهنگ و محیط زیست ۴/۹۴، در معیار آموزش ۱۰۰ و در معیار زیرساخت‌ها نیز ۱۰۰ بوده است.

ونکوور کانادا با به دست آوردن نمره ۳/۹۷ رتبه سوم را کسب کرده است. نمره این شهر در معیار ثبات ۹۵، در معیار بهداشت و درمان ۱۰۰، در معیار فرهنگ و محیط زیست نمره ۱۰۰، در معیار آموزش نمره ۱۰۰ و در معیار زیرساخت‌ها ۹/۹۲ است. رتبه چهارم به تورنتو اختصاص یافته است. این شهر نمره کل ۲/۹۷ را به دست آورده است. نمره این شهر در معیار ثبات ۱۰۰، در معیار بهداشت و درمان ۱۰۰، در معیار فرهنگ و محیط زیست ۲/۹۷، در معیار آموزش ۱۰۰ و در معیار زیرساخت‌ها ۳/۸۹ است. شهرهای کلگری در کانادا و آدلاید در استرالیا با کسب نمره ۶/۹۶ به‌طور مشترک در رتبه پنجم قرار گرفته‌اند. نمره شهر کلگری در معیار ثبات ۱۰۰، در معیار بهداشت و درمان ۱۰۰، در معیار فرهنگ و محیط زیست ۱/۸۹، در معیار آموزش ۱۰۰ و در معیار زیرساخت‌ها ۴/۹۶ است. نمره شهر آدلاید در معیار ثبات ۹۵، در معیار بهداشت و درمان ۱۰۰، در معیار فرهنگ و محیط زیست ۲/۹۴، در معیار آموزش ۱۰۰ و در معیار زیرساخت‌ها ۴/۹۶ است. شهر پرت در استرالیا با کسب نمره ۹/۹۵ رتبه هفتم را به دست آورده است. نمره این شهر در معیار ثبات ۹۵، در معیار بهداشت و درمان ۱۰۰، در معیار فرهنگ و محیط زیست ۷/۸۸، در معیار آموزش ۱۰۰ و در معیار زیرساخت‌ها نیز ۱۰۰ است. اوکلند واقع در نیوزیلند توانسته است با کسب نمره ۷/۹۵ رتبه هشتم را به خود اختصاص دهد. نمره این شهر در معیار ثبات ۹۵، در معیار بهداشت و درمان ۸/۹۵، در معیار فرهنگ و محیط زیست ۹۷، در معیار آموزش ۱۰۰ و در معیار زیرساخت‌ها ۹/۹۲ است. شهر هلسینکی واقع در فنلاند با کسب نمره ۶/۹۵ رتبه نهم را به خود اختصاص داده است. نمره این شهر در معیار ثبات ۱۰۰، در معیار بهداشت و درمان ۱۰۰، در معیار فرهنگ و محیط زیست ۷/۸۸، در معیار آموزش ۷/۹۱ و در معیار زیرساخت‌ها ۴/۹۶ است. و در نهایت شهر هامبورگ آلمان با به دست آوردن نمره ۹۵ رتبه دهم را کسب کرده است. نمره هامبورگ در معیار ثبات ۹۰، درمعیار بهداشت و درمان ۱۰۰، در معیار فرهنگ و محیط زیست ۵/۹۳، در معیار آموزش ۷/۹۱ و در معیار زیرساخت‌ها ۱۰۰ است.

آنچه در میان این ده شهر برتر مشترک است این است که همگی در کشورهای نسبتا ثروتمند واقع شده‌اند و از سیستم‌های خوب آموزشی و بهداشت و درمان و کیفیت خوب زیرساخت‌ها برخوردارند و سطح تراکم جمعیت در آنها پایین است. برای مثال این گزارش نشان می‌دهد تراکم جمعیت در استرالیا و کانادا به ترتیب ۱/۳ و ۹/۳ نفر به ازای هر کیلومتر مربع است.

بدترین ها

در رتبه‌بندی جدید واحد اطلاعات اکونومیست دمشق با کسب نمره ۲/۳۰ از ۱۰۰، بدترین شهر جهان برای زندگی نام گرفته است. این شهر به دلیل تداوم جنگ داخلی در سوریه در تمامی معیارها کمترین نمره را کسب کرده است. کی‌یف، تنها شهر اروپایی است که در میان ده شهر بد جهان برای زندگی قرار دارد. این شهر عملکرد بهتری در زمینه بهداشت و درمان و آموزش داشته، اما به دلیل تداوم درگیری‌ها با روسیه نمره پایینی در زمینه ثبات و امنیت به دست آورده است. پس از دمشق، طرابلس در لیبی، لاگوس در نیجریه، داکا پایتخت بنگلادش، پورت مورِسبی در پاپوآ گینه‌نو، الجزیره پایتخت الجزایر، کراچی در پاکستان، هراره پایتخت زیمبابوه، دوالا در کامرون و کی‌یف پایتخت اوکراین به ترتیب به‌عنوان بدترین شهرهای دنیا برای زندگی معرفی شده‌اند. این در شرایطی است که درپی افزایش ناآرامی‌های اجتماعی در آمریکا، شهرهای آتلانتا، سانفرانسیسکو و شیکاگو با کاهش رتبه مواجه شده‌اند.

اثر تروریسم

گزارش جدید واحد اطلاعات اکونومیست نشان می‌دهد طی ۱۲ ماه گذشته شرایط زندگی در ۲۹ شهر از ۱۴۰ شهری که مورد بررسی قرار گرفته‌اند، بدتر شده است. این مساله به دلیل افزایش نگرانی‌ها درمورد حملات تروریستی بوده است؛ به‌طوری که از ابتدای سال ۲۰۱۶ تاکنون هزار مورد حمله تروریستی گزارش شده است که بزرگ‌ترین این حملات در فرانسه، ترکیه، آمریکا و بلژیک صورت گرفته است. عواملی همچون ناآرامی‌های اجتماعی در شهرهای آمریکا به‌دلیل کشته شدن افراد سیاه‌پوست به دست پلیس، تنش‌ها در اروپای شرقی و آسیا و تداوم جنگ داخلی در اوکراین، سوریه و لیبی در تنزل رتبه شهرها در قابلیت زندگی نقش داشته است. پاریس یکی از شهرهایی است که شاهد کاهش شدید در رتبه‌بندی خود بوده است. علت این کاهش رتبه افزایش حملات تروریستی در این شهر و دیگر مناطق فرانسه طی سه سال گذشته عنوان شده است. براساس میانگین پنج ساله، رتبه پاریس با کاهش ۷/۳ درصدی رو‌به‌رو شده و نمره این کشور در سال ۲۰۱۶ به ۱/۹۱ رسیده است. البته با توجه به نمره بالایی که این شهر دارد، این کاهش رتبه موجب نشده است پاریس به شهرهای سطح پایین در زمینه قابلیت زندگی تبدیل شود. اما از شهرهایی که نمره ضعیفی کسب کرده‌اند، ۱۳ شهر از نظر قابلیت زندگی در سطح بسیار پایینی قرار دارند و در آنها اکثر جنبه‌های زندگی به شدت محدود شده است. تداوم تهدیدها از طرف گروه‌هایی مانند بوکوحرام، بهبود ثبات در لاگوس، بزرگ‌ترین شهر نیجریه را محدود کرده است. درگیری‌ها نقش عمده‌ای در نمره پایین شهرها داشته‌اند و بی‌ثباتی ناشی از این درگیری‌ها تاثیر منفی بر دیگر معیارها داشته است. برای مثال، درگیری‌ها به زیرساخت‌ها آسیب خواهد زد، بر بیمارستان‌ها بار اضافه وارد خواهد کرد و دسترسی به کالاها، خدمات و فعالیت‌های تفریحی را کاهش می‌دهد. بدون در نظر گرفتن کی‌یف، ۱۳ شهری که خشونت، از طریق جرم و جنایت، شورش‌های مدنی، تروریسم یا جنگ در کاهش رتبه آنها نقش عمده داشته است، همگی در خاورمیانه، آفریقا و آسیا واقع شده‌اند.

گزارش واحد اطلاعات اکونومیست همچنین حاکی از آن است که برخی از شهرها قربانی موفقیت خود شده‌اند. براساس این گزارش مراکز تجاری جهان مانند نیویورک، لندن و توکیو، گرچه به‌عنوان قطب‌های مالی و تجاری معتبر شناخته می‌شوند، اما از نرخ بالای جرم، شلوغی و تراکم جمعیت و مشکلات حمل و نقل مردم رنج می‌برند. در آسیا، رتبه دو شهر هنگ‌کنگ و سنگاپور که قطب مالی این منطقه محسوب می‌شوند، اندکی افزایش یافته و به ترتیب به ۴۳ و ۴۶ رسیده است. اما هیچ کدام از این دو شهر با بهبود نمره مواجه نشده‌اند، بلکه افزایش رتبه آنها به دلیل کاهش قابلیت زندگی در دیگر شهرها بوده است.