گروه دیپلماسی: در شرایطی که عربستان سعودی مانع از حضور ایرانیان در حج تمتع سال ۹۵ شد، در تازه‌ترین اقدام، این کشور مدعی شده که آمادگی دارد تا برای ایرانیان مقیم اروپا روادید حج صادر کند. یک منبع در وزارت حج سعودی مدعی شد پس از انعطاف‌ناپذیری دولت ایران برای اعزام حجاج، عربستان مانعی بر سر صدور روادید حج برای ایرانیان مقیم اروپا از طریق شرکت‌های گردشگری معتبر نمی‌بیند. همزمان رئیس سازمان حج و زیارت در آستانه یک‌سالگی فاجعه منا که به شهادت ۴۶۴ حاجی ایرانی انجامید، گفت حادثه سفارت عربستان بهانه‌ای برای قطع روابط سیاسی و لغو حج تمتع ۹۵ بود.

به گزارش باشگاه خبرنگاران، یک منبع در وزارت حج سعودی در گفت‌وگو با روزنامه الوطن اعلام کرد شماری از ایرانی‌های مقیم خارج که تمایل به شرکت در مراسم حج داشته‌اند، با ثبت‌نام در شرکت‌های گردشگری مستقر در کشورهای اروپایی درخواست دریافت روادید کرده‌اند. او همچنین در ادامه تاکید کرد: «عربستان مانعی بر سر صدور روادید برای ایرانیان مقیم اروپا به منظور شرکت در حج سال ۱۴۳۷ هجری نمی‌بیند و تمام اقدامات لازم برای این مساله در نظر گرفته شده است.» الوطن همچنین به نقل از اسامه نقلی، سخنگوی رسمی وزارت خارجه عربستان در این‌باره نوشت: «هرگونه صدور مجوز برای افراد متمایل به شرکت در فریضه حج خارج از ایران یا هر کشوری دیگر، مختص وزارت حج و عمره است.» الوطن در ادامه به نقل از این منبع سعودی مدعی شد: «به‌زودی سه دفتر در مکه مکرمه برای ارائه خدمات به حجاج ایرانی مقیم خارج از ایران- چه آنهایی که مقیم اروپا هستند یا آنهایی که در آمریکا یا دیگر مناطق جهان مستقر هستند- افتتاح خواهد شد و در تمامی موسم‌های حج حدود ۱۰ تا ۱۲ دفتر برای ارائه خدمات میدانی به حجاج ایرانی افتتاح می‌شود.» این منبع همچنین اعلام کرد که حجاج ایرانی مقیم خارج، حضورشان در مراسم حج از طریق شرکت‌های گردشگری معتبر که در کنار فعالیت‌های سیاحتی، در صدور روادید حج و عمره فعالیت دارند، انجام خواهد شد. وزارت حج عربستان ۲۸ مه (۸ خرداد) مدعی شد که هیات ایرانی بدون امضای توافقی نهایی برای تعیین شرایط حج امسال، عربستان را ترک کرد. وزارت حج عربستان مدعی شد: «حج و زیارت ایران با خودداری از امضای توافق برای برگزاری مراسم حج، در برابر خدا و ملت ایران مسوول و پاسخگو خواهد بود.» ادعای وزارت حج عربستان در حالی مطرح شد که مقامات ایران اعلام کردند این طرف سعودی بود که با مانع‌تراشی، از انجام مراسم حج ایرانی‌ها جلوگیری کرد.

در همین ارتباط، رئیس سازمان حج و زیارت می‌گوید که حادثه حمله به سفارت عربستان بهانه‌ای برای قطع روابط سیاسی و لغو حج تمتع ۹۵ بود. سعید اوحدی در گفت‌وگو با «ایلنا» در پاسخ به این سوال که پیگیری‌های حقوقی فاجعه منا و شکایت از عربستان در چه وضعیتی است، گفت: «در ابتدا ما با این سوال مواجه بودیم که آیا باید در داخل کشور، دادگاه‌های بین‌المللی یا سازمان ملل از عربستان شکایت کنیم و وزارت امور خارجه با این مشکل مواجه بود که عربستان در بسیاری از مجموعه‌های بین‌المللی عضو نیست و وقتی عضویت ندارد، پیگیری‌های حقوقی هم با دشواری مواجه می‌شود.» اوحدی با اشاره به اینکه یکی از مشکلات ما در این مسیر قطع روابط سیاسی ایران و عربستان است، افزود: «بدون شک از اینکه این فرآیند تا این زمان منجر به نتیجه نشده، ما راضی نیستیم؛ اما این دلیل نمی‌شود که قضاوت کنیم کاری صورت نگرفته است.»

غرامت حادثه‌دیدگان

رئیس سازمان حج و زیارت در پاسخ به این سوال که بحث پرداخت غرامت حادثه‌دیدگان به کجا رسیده است، ادامه داد: «این موضوع ۲ وجه دارد؛ نخست اینکه عربستان این اراده را داشته باشد که از حق شرعی تمکین و به وظیفه‌اش عمل کند و دوم اینکه تمکین نکند تا در یک فرآیند حقوقی، در نهایت مجبور به پاسخگویی به این حقوق شرعی شود. در آخرین جلساتی که با وزیر حج عربستان داشتیم، وعده‌هایی دادند که البته تا امروز هیچ‌کدام از آن وعده‌ها عملی نشده است. هرچند به ما اعلام کردند که غرامت حادثه‌دیدگان سقوط جرثقیل تا پیش از حج امسال پرداخت می‌شود، اما زمان مشخصی را تعیین نکردند و هیچ غرامتی به هیچ‌یک از حادثه‌دیدگان پرداخت نشده است.»

خرید و فروش فیش‌های حج

اوحدی در ادامه به موضوع خرید و فروش فیش‌های حج عمره و تمتع پرداخت و گفت: «از دو سال پیش در سازمان حج و زیارت به این موضوع رسیدیم که نقل‌وانتقال فیش حج را باز گذاشتیم، منتها اعلام کردیم نقل‌وانتقال فیش عمره باید در دفاتر کارگزاران زیارتی که از سازمان مجوز دارند، انجام شود. همین باعث شد که سال گذشته شرایط خوبی داشتیم و لزومی نداشت که اگر فردی در هر نقطه از ایران تمایل به انتقال فیش خود داشت، از راه‌های خلاف قانون این کار را صورت بدهد و به راحتی با مراجعه به یکی از دفاتری که اشاره کردم و از طریق سامانه، فیش خود را انتقال می‌داد.» او در ارتباط با حج تمتع نیز گفت: «درخصوص حج تمتع اما قیدی گذاشتیم و آن این بود که نقل‌وانتقال در تمامی دفاتر زیارتی تمتع می‌تواند انجام شود؛ ولی مشروط به اینکه فیش‌ها متعلق به افرادی باشد که همان سال یا قبل از آن نوبت اعزام دارند؛ چون مساله شرعی بودن آن مطرح است و در آن سال مشخص می‌شود واقعا نیاز به فروش دارد یا نه.»

امکان اعزام زائر

سعید اوحدی در پایان درخصوص امکان اعزام زائر ایرانی به حج در شرایط کنونی گفت: «امکان اعزام زائر ایرانی با گذرنامه ایرانی وجود ندارد، به این دلیل که عربستان کدی را به هر کشوری اختصاص می‌دهد که خاص گذرنامه اتباع آن کشور است به همین دلیل از دو سال پیش حتی دیپلمات، رایزن و سرکنسول ما از کشوری که مقیم بودند، نمی‌توانستند به حج بروند. صرفا ایرانیان مقیم یک کشور که اقامت داشته باشند یا دو گذرنامه داشته باشند، از طریق شرکت‌هایی که دارای مجوز هستند، می‌توانند بروند.»