گروه دیپلماسی: سه‌شنبه گذشته رجب طیب اردغان و ولادیمیر پوتین، روسای‌جمهور ترکیه و روسیه در شهر سن‌پترزبورگ با یکدیگر دیدار و بر عادی‌سازی روابط دوجانبه، به‌خصوص تلاش‌های دو طرف در جهت مبارزه با تروریسم و نیز مساله سوریه تاکید کردند، همچنین روز جمعه نیز محمد‌جواد ظریف، وزیر‌خارجه ایران برای نخستین‌بار پس از کودتای ناکام در ترکیه طی سفری یک روزه وارد این کشور شد و رایزنی‌هایی با مقامات ترکیه در رابطه با بحران‌های منطقه‌ای به‌ویژه بحران سوریه انجام داد؛ اکنون در محافل رسانه‌ای گمانه‌زنی‌هایی درخصوص احتمال برقراری مکانیزم سه‌جانبه‌ای بین ایران، ترکیه و روسیه درخصوص بحران سوریه مطرح شده‌‌است. چنانکه ظریف در دیدار با مولود چاوش‌اوغلو، همتای ترک خود، ضمن اعلام استقبال تهران از نزدیکی روابط بین آنکارا و مسکو گفت با ترکیه برای مبارزه مشترک با تروریسم، افراط‌گرایی و فرقه‌گرایی «دیدگاه و هدف مشترکی» داریم. رئیس دستگاه دیپلماسی ایران با اشاره به برخی اختلاف‌نظرها در این زمینه ادامه داد: «برای مبارزه مشترک با تروریسم، افراط‌گرایی و فرقه‌گرایی، دو کشور نظر و هدف مشترکی دارند و هر‌چند در برخی مسائل اختلاف‌نظرهایی وجود دارد ولی در مورد وحدت ارضی سوریه و اینکه باید با داعش و جبهه النصره و دیگر تروریست‌ها برخورد شود، دیدگاه‌مان مشترک است.»

این در شرایطی است که پیش‌تر ترکیه با در پیش گرفتن برخی سیاست‌های متضاد با همسایگان متهم به آن شده بود که از تروریست‌ها در سوریه دفاع می‌کند. همچنین طی ‌سال‌های گذشته به دلیل حمایت ترکیه از مخالفان دولت بشار اسد، روابط دولت ترکیه و سوریه نیز به‌شدت دچار تنش شده بود اما به دنبال برخی تحولات در سیاست خارجی ترکیه و آشتی دولت آنکارا با دولت مسکو، به نظر می‌رسد که شاید باید منتظر برخی تحولات در سطح منطقه به‌ویژه در مساله سوریه باشیم. در عین حال ظریف همزمان با ورود به آنکارا در این‌باره گفت: «برخی اختلاف‌نظرها در مورد مسائل منطقه با ترکیه داشتیم که معتقدیم این اختلاف‌نظرها باید به جای تعارض در منطقه مبنای گفت‌وگو باشد.» رئیس دستگاه دیپلماسی ایران همچنین پیش از دیدار با چاوش اوغلو، ضمن خوب و مهم توصیف کردن روابط ایران و ترکیه، گفت: «ایران، ترکیه و روسیه بازیگران مهم منطقه هستند و رایزنی میان‌ کشورهای منطقه باید افزایش یابد.» ظریف با اشاره به سابقه گفت‌وگوهای منطقه‌ای دو کشور گفت امروز می‌خواهیم این گفت‌وگوها را ادامه دهیم.

وزیر خارجه ترکیه نیز در دیدار با همتای ایرانی خود با اشاره به رایزنی‌های دو طرف درباره سوریه گفت: «درباره تمامیت ارضی سوریه و اتحاد سوریه همفکر هستیم. تا به امروز برخی اختلاف‌ها را داشتیم، ولی به‌‌رغم اختلافات به گفت‌وگوی خودمان ادامه دادیم و بر این باوریم ایران می‌تواند نقش مثبتی در برقراری آتش‌بس پایدار در سوریه ایفا کند.» به گزارش خبرگزاری فارس، او بر مبارزه مشترک با داعش، النصره و گروه‌های تروریستی در منطقه تاکید کرد و افزود: «بر مبارزه مشترک با این گروه‌ها تاکید کردیم و بر همکاری‌های خود برای صلح پایدار در سوریه خواهیم افزود و این همکاری‌ها را تقویت خواهیم کرد.»

کودتا در منطقه جایی ندارد

از سوی دیگر سفر محمد‌جواد ظریف به ترکیه از این جهت که ایران اولین کشوری بود که کودتا در ترکیه را محکوم کرد نیز حائز اهمیت است. وزیر امور‌خارجه در این رابطه در بدو ورود به آنکارا در جمع خبرنگاران گفت: «جمهوری اسلامی نه در روز اول بلکه در ساعت اول اقدام کودتاگران را در ترکیه محکوم کرد. به این دلیل که ما اعتقاد داریم کودتا در منطقه ما هیچ جایی ندارد و رای مردم و خواست مردم را نمی‌شود با اقدامات یک گروه نظامی سرکوب کرد. به همین دلیل همه مقامات جمهوری اسلامی، مقام معظم رهبری، رئیس‌جمهوری و سایر مقامات ایران کودتا را محکوم کردند.» او ضمن مهم توصیف کردن حرکت مردم ترکیه در از بین بردن مبانی کودتای نافرجام، گفت: «این حرکت،‌ حرکت مبارکی بود. حضور مردم در صحنه درس مهمی بود و نباید با خواست مردم برخورد کرد بنابراین آنچه در برخورد با اقدام کودتاچیان در ترکیه صورت گرفت، مواضع اصولی جمهوری اسلامی ایران بود.» وزیر خارجه ترکیه که نیز ضمن قدردانی از سفر ظریف به آنکارا گفت: «وزیر خارجه ایران در همان لحظات اول کودتا و زمانی که هیچ‌گونه تصویر روشنی از شرایط نبود، بارها با تماس تلفنی، حمایت خود از دولت و ملت ترکیه را در مقابل کودتاچیان اعلام کردند.»

گسترش همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف

همچنین محمدجواد ظریف در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با چاوش اوغلو، همتای ترک خود تاکید کرد که همکاری‌های تهران و آنکارا در زمینه‌های برق، گاز، انرژی و همکاری در زمینه گردشگری با رفع برخی موانع گسترش خواهد یافت. مولود چاوش‌اوغلو نیز در زمینه همکاری‌های دوجانبه تهران-آنکارا با بیان اینکه به دنبال رفع موانع تجاری در مناسبات دوجانبه هستیم، گفت: «حجم تجارت ما کاهش یافته ولی هدف ۳۰ میلیارد دلاری را در دستور کار داریم و باید موانع را بر سر راه روابط تجاری رفع کنیم.»