واکنش آژانس به اعتراض هسته‌ای ایران
گروه دیپلماسی: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه هشتم مردادماه طی بیانیه‌ای در واکنش به نامه‌ای اعتراضی که از سوی ایران دریافت کرده بود، درز سند «محرمانه» مربوط به توافق هسته‌ای توسط این نهاد را رد کرد. در این بیانیه که در وب‌سایت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منتشر شده، آمده است: «هفته جاری نامه‌ای از ایران درخصوص درز احتمالی بخشی از سند اعلامیه اولیه پروتکل الحاقی ایران توسط آژانس را دریافت کردیم.» در ادامه این بیانیه آمده است: «آژانس به این نامه (ایران) پاسخ داده و قویا با آن مخالفت کرده است و هرگونه اظهارنظری را درخصوص درز بخشی از سند اعلامیه اولیه پروتکل الحاقی ایران توسط آژانس رد می‌کند.»
اعتراض ایران و واکنش آژانس در شرایطی مطرح می‌شود که اواخر تیر ماه، آسوشیتدپرس طی گزارشی ادعا کرد سندی محرمانه که به رویت این خبرگزاری رسیده نشان می‌دهد که محدودیت‌های کلیدی در برنامه هسته‌ای ایران، اندکی بیش از یک دهه بعد، کاهش خواهند یافت؛ آسوشیتدپرس ادعا کرده این سند، تنها بخش مرتبط با توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ است که هنوز علنی نشده است. یک دیپلمات که حوزه کاری‌اش برای بیش از یک دهه برنامه هسته‌ای ایران بوده، سند یاد شده را در اختیار رسانه مربوط قرار داده است. یک دیپلمات دیگر نیز که همین سند را در اختیار داشته، صحت آن را تایید کرده بود. دیپلمات مورد استناد آسوشیتدپرس، سند مورد نظر را یک «توافق جانبی» بر «برجام» و جدا از آن توصیف اما تاکید کرد که سند مذکور یکی از بخش‌های لاینفک توافق هسته‌ای است که به تایید ایران و اعضای گروه ۱+۵ رسیده است. این خبر با واکنش مقامات ایران روبه‌رو شد و آنها در شرایطی که آن را تایید یا تکذیب نکردند اما با ارسال یک نامه رسمی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نسبت به درز اطلاعات محرمانه ایران اعتراض کردند.
با این حال محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران با گذشت تنها چند ساعت از انتشار این سند نسبت به آن واکنش نشان داد. ظریف روز سه‌شنبه، ۲۹ تیرماه، سند ادعایی منتشر شده از سوی خبرگزاری آسوشیتدپرس را مایه «افتخار» دانسته و تاکید کرده بود که «ان‌شاءالله وقتی تمام این سند منتشر شد، مشخص می‌شود ما ظرف ۱۵ سال به کجا خواهیم رسید». همچنین چند روز بعد از انتشار این خبر، بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در مصاحبه با خبرگزاری صداوسیما درباره افشای بخشی از برنامه بلندمدت هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران که در آسوشیتدپرس منتشر شده است، گفت بخش‌هایی که منتشر شده محرمانه بوده و قرار بوده محرمانه باقی بماند؛ تلقی ما این است که این اسناد از آژانس درز کرده است. علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی هم در همین خصوص گفته بود ما از آژانس خواسته‌ایم که این برنامه محرمانه بماند و دلیلی ندارد که همگان بخواهند از آن مطلع شوند. او افزود: «البته توافق کردیم که این برنامه به شکل محرمانه به اطلاع کمیسیون مشترک مرتبط با برجام هم رسانده شود که باید محرمانه و محفوظ بماند.» رئیس سازمان انرژی اتمی ایران افزود: «آن‌طور که آسوشیتدپرس اعلام کرده یک دیپلمات، بخشی از این برنامه را اعلام کرده است که اگر دقت کرده باشید، گفته است «قابل قبول نیست که ایرانی‌ها پس از سال دهم از اجرای برجام یکباره اوج بگیرند» که جنبه مثبت داشت.» در عین حال صالحی ضمن آنکه انتشار این اسناد را «خلف وعده» خوانده بود، گفت: «با انتشار این سند، مردم ما مطلع می‌شوند ما چه پیش‌بینی‌های درست و مناسبی برای توسعه صنعت هسته‌ای کشورمان داشته‌ایم.»
اعتراض ایران
اما واکنش مقامات ایرانی به همین جا ختم نشد و همان‌طور که از ابتدا گفته بودند نسبت به انتشار این سند اعتراض خواهند کرد، نامه اعتراضی خود را به آژانس ارسال کردند. سخنگوی سازمان انرژی اتمی هفته گذشته درباره افشای بخشی از برنامه بلند مدت هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، گفته بود نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به درز اسناد محرمانه برنامه بلندمدت هسته‌ای ایران یادداشت اعتراضی به آژانس ارائه می‌کند و این نامه نیز دوشنبه شب به آژانس ارائه شد.به گفته کمالوندی «اگر افشای اطلاعات و اسناد محرمانه باب شود سندهای محرمانه دیگری نیز وجود دارد که انتشار آن از نظر فنی و امنیتی به مصلحت نیست و باید جلوی این رویه گرفته شود و به همین علت به آژانس اعتراض می‌کنیم.» این مقام ایرانی افزوده بود که از آژانس انتظار می‌رود از اسناد محرمانه کشورهای مختلف محافظت کند.
واکنش آمریکا
از سوی دیگر، مارک تونر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در واکنشی سریع به این خبر، گزارش آسوشیتدپرس مبنی بر کاهش گریز هسته‌ای ایران پس از یک دهه، از یک سال به ۶ماه را رد کرد. به گزارش «ایسنا» به نقل از جروزالم پست، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا افزود: «نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران برای اطمینان از صلح آمیز بودن آن تا ابد به قوت خود باقی خواند ماند.» مارک تونر با بیان اینکه هیچ سند محرمانه یا توافق محرمانه‌ای در کار نیست، تاکید کرد: «پیشگیری از دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای - و توانایی ما برای نظارت بر برنامه هسته‌ای آن کشور و اطمینان از صلح‌آمیز بودن ماهیت آن - تا ابد باقی خواهد ماند.» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا افزود: «زمان گریز هسته‌ای ایران پایین نمی‌آید و ما هم معتقد نیستیم که این زمان در سال یازدهم به نصف، یعنی به ۶ ماه، کاهش خواهد یافت. برجام تضمین می‌کند با ادامه محدودیت‌های تعیین شده روی ذخیره اورانیوم غنی شده ایران، زمان گریز تا سال پانزدهم کاهش نمی‌یابد.» این سخنان و ادعاهای مقامات آمریکایی در شرایطی مطرح می‌شود که ایران بارها تاکید کرده به دنبال سلاح اتمی نیست و هدفش از پیگیری برنامه هسته‌ای صرفا اهداف صلح آمیز است.
تاخیر در مسیر بازرسی‌های آژانس
در عین حال و در شرایطی که آژانس درز سند محرمانه مربوط به توافق هسته‌ای توسط این نهاد را رد کرده است، روز گذشته حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به درز اطلاعات محرمانه هسته‌ای ایران از آژانس گفت: «جمهوری اسلامی در حال حاضر باید در مسیر بازرسی‌های آژانس تاخیر ایجاد کند.» فلاحت‌پیشه در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر تاکید کرد: «در رابطه با این مساله باید در سومین گزارشی که وزارت خارجه تا دو ماه و نیم دیگر از روند اجرای برجام به کمیسیون امنیت ملی ارائه می‌دهد، زمینه امنیتی برای اسناد ارائه شده و تاسیسات تحت بازرسی توسط آژانس پیش‌بینی شود.» او افزود: «ما در عصر پدافند غیرعامل هستیم که یکی از ارکان آن، حفاظت از اسناد و تاسیسات است؛ همچنین عدم اطمینان به آژانس و برخی کشورهای موثر بر آن، که نیروهای اطلاعاتی و رسانه‌ای خود را تحت عنوان مامور آژانس وارد می‌کنند، نشانه آن است که وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی ما باید مساله تضمین‌های امنیتی اسناد و تاسیسات را جدی‌تر دنبال کند.»
ارسال نظر