اولین گزارش برجامی به مجلس دهم عکس: ایرنا

گروه خبر: محمدجواد ظریف دیروز به «بهارستان» رفت تا گزارشی از آنچه را که در این سه سال در وزارتخانه او رخ داده است به مجلس دهمی‌ها ارائه دهد. ظریف پنجمین وزیری است که طی دو هفته اخیر به مجلس می‌رود و نمایندگان جدید را در جریان عملکرد و برنامه‌های وزارتخانه متبوعش قرار می‌دهد هرچند که عمده گزارش او به ماجرای برجام و دستاوردهای آن مربوط بود.

به نظر می‌رسد جلسه دیروز پارلمان، اولین جلسه پس از برجام بود که در هنگامه اظهارات ظریف، با همهمه و فریاد برگزار نشد؛ چه آنکه این وضعیت در مجلس نهم کمتر دیده می‌شد و محمدجواد ظریف اغلب با واکنش‌ها و اعتراضات بسیار نمایندگان مخالف دولت روبه‌رو می‌شد. محمدجواد ظریف در آغاز گزارش خود با تاکید بر اینکه گفت‌وگوهای هسته‌ای، تحریم‌های تحمیل شده به ملت ایران را از میان برداشت، گفت: البته این امر به معنای پایان مخالفت‌ها، بهانه‌جویی‌ها و پایان تلاش بر اعمال فشار بر جمهوری اسلامی ایران نیست زیرا نه ذات کشورهای دیگر تغییر می‌کند و نه ما در حوزه‌های دیگر غیرهسته‌ای با آنها مذاکره می‌کردیم.به گزارش خبرگزاری خانه ملت، وزیر امورخارجه افزود: ما برای آنکه بتوانیم به درستی وضعیت بعد از برجام را شناسایی کنیم و توقعات خود را براساس آن شکل دهیم، تلاش کردیم آن دست از بهانه‌هایی را که در یک حوزه مشخص باعث شده بود، فضای منفی در سطح بین‌المللی ایجاد کند، شناسایی کرده و این بهانه‌ها را از آنها بگیریم؛ البته این به آن معنا نیست که خصومت‌ها و دشمنی‌های طرف‌هایی که همواره جمهوری اسلامی ایران را مانعی در جهت اهداف خود می‌دیدند رفع شده باشد. ظریف با بیان اینکه قرارمان نبود که تحریم‌های شرکت‌های آمریکایی را برداریم، تاکید کرد: امروز وزیر خارجه آمریکا به جای اینکه با قلدری بگوید ما تحریم می‌کنیم، می‌گوید که ما تلاش می‌کنیم تحریم‌ها را برداریم. او با اشاره به برخی انتقادها درباره معلوم نبودن آثار برجام بر اقتصاد تاکید کرد: براساس کدام معادله‌ در پنج ماه گشایش اقتصادی ایجاد می‌شود که ما انتظار داریم پس از پنج ماه از اجرایی شدن برجام مشکلات فراوان گذشته به یکباره حل شود و دائم روی این موضوع تمرکز کنیم؟

اثر برجام بر فروش نفت

وزیر امورخارجه با تاکید بر این نکته که اگر مذاکرات و برجام نبود، امروز شرایط اقتصادی نامناسبی داشتیم و تحریم‌ها نیز افزوده می‌شد، گفت: حتی با تحریم‌‌های گذشته اگر روند اجرا علیه فروش نفت ایران ادامه پیدا می‌کرد، امروز شاهد فروش نفت کمتر از ۲۰۰ هزار بشکه بودیم. ظریف دراین باره یادآوری کرد: فروش نفت ایران در سال ۹۰ را که حدود ۵/۲ میلیون بشکه بود به تدریج به شکلی پایین آوردند که در سال ۹۲ به بین ۸۵۰ تا ۹۰۰ هزار بشکه رسید. در واقع این روند در صورت عدم مذاکرات ادامه پیدا می‌کرد. این در حالی است که به برکت مقاومت مردم، روند کاهش فروش نفت نه تنها متوقف نشده بلکه تولید و صادرات نفت به‌رغم بازار بد نفتی با تلاش شرکت ملی نفت و وزارت نفت به بالاتر از ۲ میلیون بشکه رسیده است.

ظریف افزود: در دولت و گروه مذاکره‌کننده خوشحالیم که پیشرفت‌ها و دستاوردها در حدی بوده که برخی دوستان ۳ سال گذشته خود را فراموش کرده‌اند.

دنیا ایران را محلی امن می‌بیند

وزیر امور خارجه در ادامه گزارش خود به نمایندگان مجلس دهم با تاکید بر اینکه حذف برنامه PMD مبنای تحریم‌ها را از بین برد و از لحاظ حقوقی لغو قطعنامه‌های شورای امنیت، قطعنامه‌های شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مبانی حقوقی مربوط به آن را از بین برد، افزود: لغو تصمیم‌های اتحادیه اروپا و دستورات اجرایی برای عدم اجرای بسیاری از مصوبات کنگره آمریکا نیز در حذف مبانی تحریم‌ها موثر بوده است. از لحاظ روانی نیز سرازیر شدن هیات‌های خارجی به ایران نشان‌دهنده این واقعیت است که دنیا ایران را محلی امن برای همکاری می‌بیند. ظریف تاکید کرد: باید به دنیا اعلام کنیم که ایران بیش از همه برای مردم و البته برای سرمایه‌گذاران خارجی و گردشگران خارجی امن‌ترین محیط در منطقه است.

700 میلیون دلار؛ ماهانه در خزانه

وزیر امور خارجه در ادامه اظهاراتش درباره دستاوردهای عملی برجام گفت: از زمانی که برجام و حتی قبل از آن توافق ژنو شروع به اجرایی شدن کرد یعنی از آذرماه سال ۹۲ دست کشور برای دستیابی به منابع مالی خود باز شد، از این رو ماهانه ۷۰۰ میلیون دلار وارد خزانه کشور به‌صورت نقد شد البته در آن شرایط خزانه کشور پول نقد بسیاری نداشت.

ایجاد40 میلیارد دلار منابع اعتباری

وزیر امور خارجه در ادامه با بیان اینکه امروز خطوط اعتباری پیش‌روی کشور قرار گرفته و به دلیل حساسیت دولت برای هدایت این خطوط اعتباری و ارتباطات حاصله به سمت نیازهای داخلی کمی حرکت با فکر و طمانینه بیشتر است، تاکید کرد: اما بدانیم حدود ۴۰ میلیارد دلار منابع اعتباری در کشور با دنیا ایجاد شد و در طول تاریخ ایران ۶۰ توافق حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی با طرف‌های مختلف امضا شده که هفت توافق آن در طول سال‌های پس از برجام بوده است. او گفت: تاکنون بیش از سه میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در کشورمان به تصویب رسیده که قطعا این رقم رو به افزایش خواهد بود.

4 هزار مورد گشایش اعتبارات اسنادی

ظریف همچنین گشایش اعتبارات اسنادی یا ال سی‌ها را از دیگر دستاوردهای برجام دانست و گفت: این اعتبارات تا ۱۱ خرداد سال جاری به ۴ هزار و ۱۷۲ مورد رسید که روزانه رو به افزایش است. بانک‌های متعددی نیز در اروپا، ژاپن و کره عواید نفتی ایران را از شرکت نفت دریافت کرده‌اند. او در ادامه، وصول مطالبات نفتی جمهوری اسلامی ایران را یادآور شد و گفت: مطالبات نفتی جمهوری اسلامی ایران که سال‌ها خارج از دسترس بود به کشور بازگشته و در این زمینه ۵ میلیارد دلار بدهی شرکت اینوک امارات به ایران برگشته، همچنین بیش از ۲ میلیون دلار بدهی شرکت شل به ایران نیز به کشور بازگشته، ۶ میلیارد دلار وجوه جمهوری اسلامی ایران نزد هند به تدریج به کشور برمی‌گردد که تاکنون یک میلیارد از آن براساس توافق برگشته است. وزیر امور خارجه، تسویه بدهی‌های نفتی با یونان را نیز از دیگر مطالبات وصولی جمهوری اسلامی ایران دانست و تصریح کرد: این مباحث در فضای پسابرجام، کمتر مطرح شده و بیشتر به مشکلات پرداخته می‌شود؛ در واقع موانع هیچ‌کدام پس از برجام ایجاد نشده است بلکه موانعی است که سال‌های گذشته ایجاد و انباشته شده به‌خصوص در برابر بخش خصوصی و دولتی ایران ایجاد شده است که خوشبختانه امروز درهم می‌شکند.

حل و فصل اختلافات بیمه‌ای

ظریف ضمن تاکید بر آنکه موانع تحریم از بین رفته است، گفت: بیمه‌های صادراتی برقرار شده، به‌زودی نیز اختلافات با بیمه هرمس حل‌وفصل خواهد شد.

38سال، 60 توافق؛ 5 ماه، 7 توافق

وزیر امور خارجه در ادامه با بیان اینکه در طول ۳۸ سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی تنها ۶۰ توافق حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی در ایران انجام شد گفت: از این ۶۰ توافق، ۷ توافق در طول ۵ ماه گذشته صورت گرفته است و این واقعیتی است که باید به رخ دنیا کشیده شود. ظریف افزود: ۶/۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در ایران در طول چند ماه گذشته ثبت شده است؛ ضمن آنکه پس از توافق هسته‌ای نفتکش‌های ایران بیمه شدند که البته مشکلات کوچکی نیز وجود دارد و باید حل شود.

صفر شدن تحریم‌ها در حوزه صادرات نفت

وزیر امور خارجه در ادامه با تاکید بر اینکه در حوزه انرژی تلاش شد که تحریم‌هایی که آنها به نام تحریم فلج‌کننده در حوزه صادرات نفت می‌خواندند به صفر برسد و کشورهای غربی تلاش کردند که صادرات نفت را به دست رقبای ما بسپارند، توضیح داد: کما اینکه این اتفاق در طول ماه‌های گذشته رخ داد و سعودی‌ها با تمام سفاکی خود مقدار زیادی از بازار نفتی ما را بلعیدند. ظریف با تاکید بر اینکه در حال حاضر صادرات نفت از زیر ۹۰۰ هزار بشکه به ۲ میلیون بشکه رسیده، تصریح کرد: شرکت‌های معتبر بین‌المللی همه به سمت ایران سرازیر شدند و امروز نمایندگان خارجی از جمله شرکت نرم‌افزاری مایکروسافت در ایران حضور دارند و این ما هستیم که امروز رقابت را ایجاد کردیم.

اختلاف‌های مبنایی با غرب

وزیر امور خارجه با بیان اینکه ما موانع، مخالفت‌ها، کارشکنی‌ها و شیطنت‌های کشورهای غربی را فراموش نکرده‌ایم، افزود: قرارمان نبود که اختلاف‌های مبنایی را حل کنیم. ما اعتقاد داشتیم که قدرت ایران براساس حفظ آرمان‌ها، دیدگاه‌ها و مبانی انقلاب و پیام امام(ره) و دستورات رهبری است و ما قصد مذاکره در این حوزه‌ها را نداشتیم البته آمادگی گفت‌وگو نیز وجود نداشت.

حرکت بانک‌های دنیا به سمت ایران

در ادامه جلسه علنی روز گذشته مجلس و در جریان ارائه گزارش وزیر امور خارجه، علی لاریجانی رئیس مجلس به سوالات نمایندگان از محمدجواد ظریف اشاره کرد و پرسید: یکی از سوالات در مورد رفتار بعضی از بانک‌های بزرگ است که همکاری نداشته و به همین دلیل سرمایه‌گذاری در این زمینه دچار مشکل است، برنامه‌ریزی وزارت امور خارجه در این مورد چیست که ظریف در پاسخ به این سوال گفت: دو موضوع وجود دارد، اولا که بانک‌های بزرگ ایران حدود ۱۰ سال مورد تحریم بوده و جریمه شده‌اند که این یک فضای روانی منفی برای بانک‌های دیگر ایجاد کرده که ما باید آن را بشکنیم و از چند جهت می‌توان این کار را انجام داد.

اول آنکه اکنون به آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها فشار آورده‌ایم تا بانک‌ها را راضی کنند اما آنها عنوان می‌کنند که این بانک متعلق به بخش خصوصی هستند و ما نیز اعلام کرده‌ایم که به هرحال این بانک‌ها از شما می‌ترسند و شما باید آنها را برای سرمایه‌گذاری آماده کنید. او افزود: همچنین باز کردن راه با سایر بانک‌ها از دیگر مسیرهای پیش روی ما است؛ که اکنون بسیاری از بانک‌های دنیا یکی پس از دیگری به سمت ایران می‌آیند که ما در حال تصمیم‌گیری هستیم که با کدام‌یک همکاری کنیم.

قانون روادید در آمریکا

رئیس مجلس در ادامه سوال دیگری را از وزیرامورخارجه مطرح کرد و گفت: عنوان می‌کنند بعد از توافق هسته‌ای در آمریکا قانونی در مورد روادید به تصویب رسید که این قانون با روح برجام مغایرت دارد، حال اقدامات وزارت امورخارجه چیست؟ ظریف نیز در پاسخ به این سوال گفت: همان روزی که متوجه این موضوع شدیم با جان کری تماس گرفتم و اعلام کردم این موضوع خلاف قانون است و وی نیز تعهد کرد نسبت به این موضوع وارد عمل شود؛ البته در یک حوزه اقدام صورت گرفت و آنچه به اطلاع ما رسیده آن است که این موضوع مانعی ایجاد نمی‌کند؛ البته معتقدیم که در ارتباطات مردمی و توریسم ممکن است مشکلاتی ایجاد شود که در این زمینه نیز مذاکرات خود را ادامه دادیم و در حال تلاش هستیم تا این موانع را برداریم. او تاکید کرد: طرف‌های آمریکایی نیز می‌دانند اگر این قانون منجر به ایجاد مانع در روابط اقتصادی با ایران شود نقض برجام بوده و نباید این کار انجام شود.

رودست خوردن آمریکایی‌ها

علی لاریجانی همچنین با طرح سوال یکی دیگر از نمایندگان پرسید: در مورد اینکه بعد از توافق هسته‌ای تحریم‌هایی علیه اشخاص اضافه شده است که با این توافق هسته‌ای منافات دارد حال وزارت امور خارجه چگونه آن را پیگیری خواهد کرد؟

وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال با تاکید بر اینکه تحریم در حوزه هسته‌ای حتی یک مورد هم اضافه نشده است، توضیح داد: باید گفت تحریم در حوزه‌های غیرهسته‌ای نیز یک مورد هم اضافه نشده بلکه افراد جدیدی وارد فهرست شده‌اند که پیش‌تر هم تنها در حوزه موشکی بود که ما هم پاسخ آن را داده‌ایم. او افزود: در حوزه موشکی با طرف غربی مذاکره نکرده‌ایم؛ در گفت‌وگویی که بین نمایندگان مجلس آمریکا بود نمایندگان مجلس آمریکا به نمایندگان وزارت امور خارجه این کشور می‌گویند شما یک ممنوعیت قطعی بر برنامه موشکی ایران را به یک برنامه آبکی تبدیل کرده‌اید و دست ایران را برای تبدیل شدن به یک قدرت موشکی باز گذاشته‌اید و از ایرانی‌ها رو دست خورده‌اید.

تمدید قانون «ایسا» خلاف برجام است

رئیس مجلس در ادامه با اشاره به سوال دیگری پرسید: سوال شده قانون تحریم ایران مشهور به داماتو باید چه زمانی لغو شود؟ ظریف نیز در پاسخ به این سوال گفت: قانون «داماتو» وجود ندارد و قانونی به اسم «ایسا» در این زمینه وجود دارد که این قانون در پایان سال ۲۰۱۶ مدت آن تمام می‌شود و گروهی از سناتورها و نمایندگان مجلس به دنبال تمدید آن هستند، ما هم به دولت آمریکا تذکر دادیم که باید برجام رعایت شده و تمدید این قانون خلاف برجام است.

پیگیری دعوای حقوقی ایران در لاهه

ظریف در پاسخ به تذکرات نمایندگان نیز گفت: اینکه گفته شد ما چراغ قوه در دست گرفتیم تا منابع غارت شده را تعیین تکلیف کنیم به این دلیل بود که برخی به ناروا این اتفاقات را مربوط به پس از برجام دانستند بنابراین خواستیم یادآوری کنیم که تحریم‌ها تمام شده و این مربوط به دوران دیگری است. او ضمن تاکید بر اینکه به‌عنوان یک مجموعه منسجم در برابر یک گروه متجاوز قانون‌شکن قرار گرفته‌ایم و سیاست وزارت امور خارجه مقابله با این گروه است گفت: دولت ایران همچنین دعوای حقوقی علیه ایالات‌متحده در دیوان بین‌المللی دادگستری را تا چند روز آینده ثبت خواهد کرد و براساس آن، قانون‌شکنی آمریکایی‌ها را به دنیا نشان خواهد داد.

لغو یکجانبه روادید نخواهیم داشت

وزیر امور خارجه در ادامه درباره صنعت گردشگری و موضوع لغو روادید که از سوی یکی از نمایندگان تذکر داده شده بود، توضیح داد: در فرودگاه‌های ایران به اکثر شهروندان بسیاری از کشورها ویزای یک‌ماهه داده می‌شود، بنابراین مشکلی برای گردشگری وجود ندارد اما با هیچ کشوری به‌صورت یکجانبه لغو روادید نخواهیم داشت. ظریف افزود: برای احترام به شهروند ایرانی اگر کشوری اجازه ورود به این افراد را ندهد ما نیز به شهروندان آن کشور اجازه ورود بدون ویزا را نخواهیم داد؛ در واقع تسهیلات را ایجاد خواهیم کرد اما لغو روادید تنها براساس روابط دوجانبه و توافق صورت می‌گیرد.

توصیه‌های لاریجانی به وزارت خارجه

با پایان یافتن گزارش ظریف، علی لاریجانی رئیس مجلس با بیان اینکه مجلس، دولت و شورای نظارت بر برجام باید جلوی زیاده‌خواهی‌های آمریکایی‌ها را بگیرند، گفت: آمریکایی‌ها سعی در ایجاد رخنه در چارچوب‌ها و مقررات برجام دارند. لاریجانی ادامه داد: برخی کشورها به دنبال ایجاد مشکلات در پرونده هسته‌ای هستند که باید با دقت حوادث را رصد کرد. لاریجانی با اشاره به اینکه هدف از توافق برجام که تبدیل به قانون شده و نیازمند حمایت همه‌جانبه است ایجاد یک فضای مناسب برای سرمایه‌گذاری در کشور و یک اقتصاد پویا است، اظهار کرد: ایجاد فضای مناسب برای سرمایه‌گذاری به دیپلماسی اقتصادی نیاز دارد البته مشاهده شده که آقای ظریف جهت‌گیری خود را در وزارت خارجه توسعه اقتصادی قرار داده‌اند که مجلس از این فکر حمایت می‌کند.

اولین گزارش برجامی به مجلس دهم