گروه دیپلماسی: ایران و کانادا گام‌های بلندی را با هدف بهبود و بازسازی روابط برداشته‌اند؛ روز گذشته سخنگوی وزارت خارجه، از برگزاری «اولین دور» مذاکرات نمایندگان ایران و کانادا در چارچوب روابط دوجانبه در نیویورک خبر داد و گفت با توجه به تصمیم دولت کانادا و علاقه به برقراری روابط دوکشور، «ایران آمادگی دارد در این مسیر حرکت کند».

حسین جابری‌انصاری، سخنگوی وزارت خارجه درباره از سرگیری روابط ایران و کانادا گفت: «قطع رابطه کانادا با ایران تصمیم دولت قبلی کانادا بوده‌است که این تصمیم غیرمنطقی و غیرمنطبق با منافع دو کشور را اتخاذ کرد.» جابری‌انصاری تاکید کرد با توجه به شرایط سیاسی جمهوری اسلامی ایران بعد از برجام، دولت جدید کانادا آمادگی صریح خود را برای «اعاده روابط دیپلماتیک» با ایران اعلام کرد و توافق شد بین دو طرف گفت‌وگوهایی صورت بگیرد که نخستین دیدار بین طرفین در نیویورک برگزار شد. به گفته این مقام وزارت خارجه، روند برقراری دوباره روابط، روندی «زمانبر» خواهد بود، اما روابط مبتنی بر احترام متقابل و عدم مداخله در امور داخلی دو کشور ادامه می‌یابد.اواخر مهر ماه سال گذشته بود که با روی کار آمدن جاستین ترودوی لیبرال به‌عنوان نخست‌وزیر در کانادا و همچنین راهیابی دو نامزد ایرانی تبار به پارلمان این کشور، نسیم تغییر و تحول در روابط تهران-اتاوا وزیدن گرفت. جاستین ترودو در همان ابتدای پیروزی در انتخابات وعده داد که روابط دیپلماتیک کشورش با ایران را احیا خواهد کرد. در همان زمان، غلامعلی خوشرو، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد در واکنش به رویکرد کانادا نسبت به بهبود آینده روابط سیاسی دو کشور ابراز خوش‌بینی کرد و گفت: «امیدواریم آینده روابط سیاسی بهبود یابد و ممکن است از طریق همین روابط سیاسی خوب بتوانیم در زمینه‌های دیگر نیز با یکدیگر همکاری داشته باشیم.»پس از به‌دست آمدن برجام نیز، کانادا در زمره کشورهایی بود که از این توافق استقبال کرد. در آن مقطع استفان دیون، وزیر امور خارجه کانادا از آغاز اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) استقبال کرد و گفت: «ما نیز از جامعه جهانی برای لغو تحریم‌های خود علیه ایران پیروی خواهیم کرد.» در نهایت نیز در تاریخ ۱۷ بهمن ماه دولت کانادا اعلام کرد که در پی اجرای توافق هسته‌ای ایران و تایید سازمان ملل متحد، بخشی از تحریم‌های خود علیه ایران را لغو می‌کند و به دنبال از سرگیری گفت‌وگو با ایران است. در بیانیه لغو تحریم‌ها گفته شده بود که کانادا در تحریم‌های یکجانبه و گسترده خود علیه ایران بازنگری کرده تا اجازه تجدید کنترل‌شده روابط اقتصادی با ایران را بدهد.ظاهرا نخست‌وزیر کانادا در عمل به وعده خود بسیار مصر است؛ زیرا او دوباره در اواسط اسفندماه تاکید کرد که مایل است شاهد بازگشایی سفارت کشورش در تهران باشد. به گزارش روزنامه هافینگتن پست، جاستین ترودو نخست‌وزیر کانادا که از زمان روی کار آمدنش، موضعی متفاوت از دولت پیشین این کشور درباره مسائل سیاست خارجی، از جمله موضوع ایران اتخاذ کرده است، درباره از سرگیری روابط با ایران گفت: «ما هر گامی را که در مسیر آشتی با ایران برداریم، سبک و سنگین خواهیم کرد.» به گزارش «ایسنا» او ادامه داد: «برقراری روابط دوباره با ایران یک روند طولانی است که تازه در حال آغاز شدن است. من میل دارم شاهد بازگشایی سفارت کانادا در تهران باشم.» نخست‌وزیر کانادا در پاسخ به پرسشی درباره تصمیم این کشور برای لغو تحریم‌های ایران، گفت: «از نظر من کانادا در حال ارسال پیام درست است. ما به برقراری روابط با تمام کشورها نیاز داریم.»

استقبال مشروط

البته حسین جابری‌انصاری پیش‌تر نیز به پیشنهاد کانادا برای بهبود روابط با تهران واکنش نشان داده بود. در اواخر اسفند ماه سال ۹۴ سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری خود تاکید کرد که اگر رویکرد جدید کانادا با نگاه واقع‌بینانه‌تر نسبت به موضوعات منطقه‌ای، بین‌المللی و روابط دو جانبه با کشورهای مختلف همراه باشد، می‌توان نسبت به آینده آن«خوش‌بین» بود و ایران هم از آن استقبال می‌کند. جابری‌انصاری در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره اظهارات جاستین ترودو نخست‌وزیر جدید کانادا در مصاحبه با روزنامه هافینگتون پست در تشریح سیاست جدید این کشور در قبال خاورمیانه و ابراز تمایل برای بهبود روابط با جمهوری اسلامی ایران و گشایش سفارت کانادا در تهران، افزود: «دولت جدید کانادا از ابتدا مواضع و اظهاراتی درخصوص رویکرد منطقه‌ای و بین‌المللی خود داشته که نشان می‌دهد مایل است سیاست‌ها و رویکردهای متفاوتی را نسبت به دولت قبلی در پیش گیرد.» سخنگوی وزارت امورخارجه در آن مقطع گفته بود: «در مورد روابط با ایران همان‌گونه که قبلا اعلام شده است، کانادا در تعلیق یکجانبه روابط پیشقدم بوده و وضعیت فعلی هم نتیجه مواضع غیر منطقی دولت قبلی کانادا است. »

پایان خصومت

دولت پیشین کانادا که همواره مواضعی تند علیه ایران داشت، در شهریورماه سال ۱۳۹۱ به این بهانه که امنیت دیپلمات‌هایش در تهران در خطر قرار دارد، روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرد. دولت کانادا هیچ‌گاه دلیلی منطقی و باورپذیر برای تعطیلی سفارت خود در تهران ارائه نداد و بعدها گزارش‌های افشاگرانه رسانه‌های غربی نشان داد که در آن زمان هیچ خطری دیپلمات‌های کانادایی مستقر در ایران را تهدید نمی‌کرده است. جان برد، وزیر امور خارجه کانادا در سپتامبر ۲۰۱۲ در اقدامی غیرمنتظره در یک کنفرانس خبری در روسیه گفت که روابط دیپلماتیک با ایران متوقف خواهد شد. دولت محافظه‌کار کانادا در آن زمان اعلام کرد که به دلیل مخالفت‌های ایران با اسرائیل و حمایت از دولت سوریه دست به چنین کاری زده است تا بتواند قطع روابطش را با ایران توجیه کند. رژیم اسرائیل در آن زمان از این اقدام کانادا استقبال کرد. البته بعد‌ها و در آذر‌ماه ۱۳۹۳ شبکه تلویزیونی ملی کانادا در گزارشی به نقل از یک دیپلمات اهل این کشور نوشت که در هنگام بسته شدن سفارت کانادا در تهران، از دید آنها تهدیدات امنیتی ملموسی علیه دیپلمات‌ها و سفارتخانه شان وجود نداشته است.این گزارش حدود ۹ ماه قبل از اقدام دولت کانادا به بستن سفارتخانه خود در ایران و اخراج دیپلمات‌های ایرانی از پایتخت شان اوتاوا تنظیم و در آن مهم‌ترین خطر برای سفارت کانادا در تهران نه احتمال حمله به سفارت که وقوع «زلزله» در تهران ذکر شده بود. به هر روی پس از روی کار آمدن لیبرال‌ها در کانادا و از آنجا که بستر در ایران برای بازسازی روابط فراهم بود، ترودوی جوان به سمت بازسازی روابط کشورش با ایران گام برداشته است. باید توجه داشت که روند سیاست خارجی ایران در دولت یازدهم معطوف به تنش‌زدایی و بازسازی روابط دیپلماتیک بوده است. همچنان‌که تهران از روی کار آمدن لیبرال‌ها در کانادا ابراز خشنودی کرد؛‌ وزارت امور خارجه ایران در ۱۹ اکتبر ۲۰۱۵ پیروزی حزب لیبرال کانادا را منجر به روی کار آمدن جاستین ترودو شد تبریک گفت و ابراز امیدواری کرد که این امر به معنی پایان سیاست‌های افراطی کانادا علیه ایران باشد.