در یک گفت‌وگوی تلویزیونی مطرح شد
رمزگشایی عراقچـی از تحـریم دلاری
عکس: آکو سالمی، دنیای اقتصاد
عراقچی در گفت‌وگویی با یک برنامه زنده خبری، با بیان اینکه اجرای این تحریم در مقطعی متوقف شد و در سال ۲۰۰۸ دوباره برقرار شد، تاکید کرد: «ما تمایلی به استفاده از سیستم مالی آمریکا نداریم و از اهداف اقتصادی ما رهایی از وابستگی به دلار و برپایی ارزی به غیر از دلار است؛ بنابراین در این راستا به برخی از کشورها از جمله ژاپن به ین نفت می‌فروشیم.» «U-Turn» به مبادله مالی ممنوعی اطلاق می‌شود که توسط یک بانک در کشور A(برای مثال آمریکا) برای یک بانک دیگر در کشورB(مثلا ایران) توسط بانکی خارج از این دو کشور( مثلا سوئیس) انجام می‌شود. بانک‌های ایرانی برای فرار از تحریم‌های دلاری آمریکا این تحریم‌ها را دور می‌زنند. اصطلاح U-Turn یا دوربرگردان به این دلیل به این عملیات بانکی اطلاق می‌شود که پول‌ها به بانکی در آمریکا منتقل و بلافاصله به بانک‌های اروپایی یا بانک‌های کشور سوم منتقل می‌شود.
همچنین نباید فراموش کرد که بیش از ۷۰ درصد از معاملات تجاری در دنیا به‌واسطه دلار انجام می‌شود و عقب ماندن ایران از این قافله هزینه‌هایی را به تجار وارد خواهد کرد. منتقدان با انتقاد از رفع نشدن تحریم دلاری این‌گونه ادعا می‌کنند که منابع ایرانی که در هند موجود بوده‌اند همگی به روپیه بوده و برای تبدیل آن به ریال، ضروری است که در ابتدا آن منابع به دلار تبدیل شود و پس از آن به ایران بازگردانده شود. حتی تبدیل این منابع به یورو نیز امکان‌پذیر نیست، بنابراین یکی از چالش‌های مهم در دوره پسابرجام تحریم‌های دلاری است. رییس ستاد اجرایی برجام در پاسخ به این ادعا خواسته ایران مبنی بر «خروج از وابستگی به دلار و سیستم مالی آمریکا» تاکید کرد و ادامه داد: «ورود به سیستم مالی آمریکا خطرات خود را دارد؛ زیرا دادگاه‌های آمریکایی احکام ناعادلانه‌ای علیه ما دارند.» به گزارش «ایرنا» به گفته عراقچی اگر تحریم دلار باقی بماند بسیاری از کشورها از «سیستم‌های جایگزین» برای روابط اقتصادی با ایران استفاده خواهند کرد؛ هم چنان که اکنون بسیاری از کشورها با یورو با ایران کار می‌کنند و این کار وابستگی به دلار را کاهش می‌دهد. او به این موضوع نیز اشاره کرد که بانک‌های خارجی مشکلی برای تعامل با ایران ندارند و وزیر امور خارجه نیز پس از فشارهای دیپلماتیک اخیر در گفت‌وگویی به این مهم اشاره کرده است.
دفاع از سیف
از سوی دیگر در شرایطی که اظهارات اخیر ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی در آمریکا مبنی بر اینکه «از برجام تقریبا هیچ چیز عاید ایران نشده» و «کشورهای غربی به تعهدات خود عمل نکرده‌اند»، حرف و حدیث‌های بسیاری را در داخل و خارج از کشور به‌وجود آورده، عراقچی به توضیحاتی درباره برخی «سوءبرداشت‌ها» در این خصوص پرداخت. او درباره نتایج مذاکرات اخیر در نیویورک درباره تسریع مسائل مربوط به تحریم‌های بانکی و برخی سوءبرداشت‌ها از سخنان رئیس بانک مرکزی گفت: «در امر دیپلماسی به‌طور کلی مخاطب خارجی و مخاطب داخلی تفاوت دارند و دیپلمات‌ها وقتی با مخاطب خارجی صحبت می‌کنند، طبیعی است با لحن و ادبیات خاص به دنبال اهداف مشخصی هستند.» عراقچی با اشاره به اینکه سیف به دنبال کاهش فشارها و تسهیل فعالیت‌های بانکی بوده و از لحن خاصی استفاده کرد، افزود: «این ادبیات نباید برای مخاطب داخلی به نحوی دیگر در نظر گرفته شود و این مشکلی است که دیپلمات‌ها همیشه دارند.» معاون وزیر امور خارجه تاکید کرد: «یک دیپلمات در صحنه عمل نباید نگران صحبت خود با طرف خارجی باشد یا از برداشت‌های داخلی نگرانی داشته باشد. نباید دیپلمات‌ها را در موقعیتی قرار داد که از صحبت‌های مطرح شده با طرف خارجی علیه آنان استفاده شود.»
عراقچی ادامه داد: «اینکه از صحبتی که ما با طرف خارجی و دشمن خود می‌کنیم در داخل بخواهد سوء استفاده شود جای نگرانی دارد و برخورد از موضع قدرت قدرت رئیس بانک مرکزی با طرف خارجی کار درستی بوده است.» به گفته عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای، دکتر سیف در کارزاری که برای ارتقای روابط بانکی کشور رفته از ادبیات خاصی استفاده می‌کند و فشارهای وی در مذاکرات اخیر با طرف آمریکایی و ادامه فشارهای دیپلماتیک از سوی وزیر امور خارجه منجر به مصاحبه جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا درباره عدم نگرانی بانک‌های خارجی در تعامل بانک‌های ایرانی در دوران پسابرجام شد. او ادامه داد: «اشاره وزیر امور خارجه آمریکا به این مهم که بانک‌های غیرآمریکایی هیچ مشکلی برای تعامل با کشورمان ندارند و دارایی‌های ایران بلوکه نیست نشان از فشار دیپلماسی ایرانی دارد.» معاون وزیر امور خارجه با اشاره به تغییر شرایط در دوران پس از برجام عنوان کرد: «خیلی از بانک‌های اروپایی هنوز در فضای قبل برجام هستند و باید به اینها اطلاع‌رسانی کنند و نقش اپک (سازمان همکاری‌های اقتصادی آسیا-اقیانوسیه) در این راستا مفید نبوده و با فشارهای ما این نقش در حال تغییر است.»
به جوسازی آمریکایی‌ها توجه نشود
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای با اشاره به جوسازی آمریکایی‌ها در زمینه میزان دارایی‌های بلوکه شده ایران نیز گفت: «به جوسازی آمریکایی‌ها در هیچ حوزه‌ای از جمله میزان دارایی‌ها نباید توجه کنیم. دارایی‌های ما از بلوکه خارج شده و در اختیار بانک مرکزی است. انتقال این دارایی‌ها در برخی بانک‌ها انجام شده و در برخی بانک‌ها انجام نشده است.» او افزود: «پول نفتی را که به ژاپن، چین، هند و برخی دیگر از کشورها می‌فروشیم، می‌توانیم دریافت کنیم و پول فروش نفت ما در بسیاری از حوزه‌‌ها قابل دسترسی است و نقل‌وانتقال این هزینه‌ها در برخی کشورها هنوز دچار مشکل است که حل خواهد شد.» البته عراقچی به این موضوع نیز اشاره کرد که دسترسی به این دارایی‌ها به معنای تبدیل آن به پول در داخل کشور نیست و هنوز به‌طور کامل به شرایط قبل از تحریم باز نگشته‌ایم. او با اشاره به اینکه برای برقراری روابط کامل بانکی هنوز به زمان نیاز داریم، گفت: «بانک‌های ما حدود 10 سال از شبکه بین‌المللی منقطع بودند و در این سال‌ها تغییرات بانکی بسیاری صورت گرفته و برقراری این روابط میان بانک‌های ما و دیگر کشورها زمان می‌برد.» عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای با تاکید بر اینکه حل مشکل بانکی زمانبر خواهد بود به کارشکنی آمریکایی‌ها در این زمینه اشاره کرد و افزود تا روزهای آینده نتایج این موضوع دیده خواهد شد. معاون وزیر امور خارجه با اشاره به سخنان جان کری که گفته بود بانک‌های غیرآمریکایی می‌توانند با ایران وارد فعالیت شوند، گفت: «تعدادی از بانک‌های اروپایی هستند که به دلیل مراودات با ایران و کوبا در روزگار تحریم تنبیه شدند.
حل مسائل بانکی
این بانک‌ها برای عدم محرومیت از بازار آمریکا با وزارت دادگستری آمریکا توافق‌نامه‌ای امضا کردند که با ایران کار نکنند که این موافقت‌نامه‌ها همچنان معتبر و البته مدت‌دار است؛ از یک‌سال دیگر اکثر این توافق‌نامه‌ها به پایان می‌رسد و پس از یک‌سال تنها سه بانک به دلیل مدت زمان بیشتر این توافق‌نامه‌ها نمی‌توانند با ایران همکاری کنند و بسیاری از بانک‌ها این مشکل را ندارند.» در این گفت‌وگوی خبری عراقچی به تشکیل کمیسیون مشترک ایران و ۱+۵ براساس ضمیمه ۴ برجام اشاره کرد و گفت: هرگاه ایران به این نتیجه برسد که یکی از طرفین نسبت به تعهدات خود اقدام نکرده در این کمیسیون مطرح می‌شود. به گفته او، گروه کاری لغو تحریم‌ها یکی از گروه‌های کاری این کمیسیون است و آیین کار این کارگروه نیز روز جمعه در نیویورک تصویب شد.
پاسخ به منتقدان قیمت آب سنگین
از دیگر مباحثی که رئیس ستاد پیگیری برجام در برنامه زنده خبری به صحبت راجع به آن پرداخت انتقال آب سنگین مازاد ایران بود. عراقچی در این گفت‌وگو به انتقال آب سنگین مازاد ایران به کشور عمان و همچنین انجام مذاکره با کشور روسیه برای خرید حدود ۴۰ تن از این محصول خبر داد. او در ادامه اعلام کرد که ایران تاکنون حدود ۲۰۰ تن آب سنگین در رآکتور اراک و کارخانه آب سنگین تولید کرده و از طرف دیگر رآکتور جدید اراک در ۴ سال آینده ۶۰ تن آب سنگین نیاز دارد و ما ۱۳۰ تن آب سنگین را طبق برجام کنار گذاشتیم. مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای به مساله فروش حدود ۳۲ تن آب سنگین به کشور آمریکا اشاره کرد و گفت: «آمریکا ۳۲ تن از مازاد آب سنگین ایران را به مبلغ ۶/ ۸میلیون دلار خریداری کرده است.» با مطرح شدن مساله فروش محصول آب سنگین به آمریکا به‌عنوان یک کالای تجاری، انتقاداتی به این مساله وارد شد مبنی بر اینکه ایران آب سنگین مازاد خود را بسیار ارزان‌تر از قیمت جهانی و بین‌المللی آن به آمریکا فروخته است. عراقچی در پاسخ به این منتقدان گفت: «من تاجر آب سنگین نیستم و جالب است برخی دوستان بر قیمت آب سنگین تسلط دارند.» او فروش مازاد آب سنگین به‌عنوان یک کالای تجاری به آمریکا، روسیه و برخی دیگر از کشورها را یک اتفاق خوب توصیف کرد و ادامه داد: «معامله با دلار و تایید فعالیت هسته‌ای ایران اتفاق مهمی است.» عراقچی با بیان اینکه قیمت‌گذاری از سوی سازمان انرژی اتمی انجام می‌شود، ادامه داد: «عمده‌فروشی، غلظت و شرایط فروش در قیمت اثرگذار است اما قیمت معامله شده مشابه قیمت بازارهای بین‌المللی است.» همچنین عباسعلی منصوری آرانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با خبرگزاری خانه ملت، با اشاره به موضوعات مطرح شده درباره فروش محصول آب سنگین از سوی ایران به آمریکا با قیمت بسیار نازل و پایین گفت: «بازار فروش این گونه محصولات بسیار رقابتی است و ما به تازگی به این بخش وارد شده‌ایم، البته من این موضوعات و مسائل را از مسوولان و متولیان امر سوال کرده‌ام و آنها اعلام کردند که قیمت فروخته‌شده این محصول، متعارف و براساس قیمت جهانی بوده است.» عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ادامه داد: «اظهارات و ادعاهای مطرح شده از سوی برخی افراد با واقعیت و اصل موضوعات بسیار متناقض است، البته ممکن است که ما یک مقدار پایین‌تر از قیمت جهانی آب سنگین را بفروشیم، اما قطعا این میزان به حدود یک‌سوم قیمت جهانی آن نمی‌رسد.»
ارسال نظر