دکتر محمود اسلامیان

تاریخ ملت ایران نشانگر فرهنگ و تمدن والایی است. اولین جرقه مردم ایران برای تغییر، صد سال پیش در قالب نهضت مشروطه رقم می‌خورد. نهضتی که با فداکاری اقوام مسلمان ایرانی حکومت شاهنشاهی را مجبور به پذیرش رای مردم در قالب نظام مشروطه کرد. این اتفاق در شرایطی در کشور حادث شد که در آسیا و خاورمیانه کشوری در چنین سیری قرار نگرفت. هرچند به علل گوناگون انحراف در آن پیش آمد، لیکن در نهضت ملی نیز باز همان خواسته با قدرت تکرار شد؛ نهضتی که با دخالت مستقیم غرب به ظاهر شکست خورد. دو تجربه مذکور و شکست ناشی از آن ملت را ناامید نکرد، انقلاب بزرگ اسلامی در سال 1357 تاریخ را به‌صورت عمیق و با درسی از تجارب گذشته تکرار کرد.

حضور ده‌ها حکومت دیکتاتور وابسته به منطقه چنین انقلابی را برنمی‌تابید. راه‌اندازی آشوب‌های محلی و هجمه گروه‌های تروریست و نهایتا تحمیل جنگ از سوی صدام، تلاش برای بازگرداندن انقلاب بود. این بار با فداکاری ملت و رهبری حضرت امام (ره) انقلاب تثبیت و آبدیده شد. هرچند کشور هزینه‌های بسیاری در دفاع پرداخت، لیکن ساختار سیاسی با تدابیر مسوولان عالی نظام توانست به‌تدریج قدرت خود را به دنیا دیکته کند.

بدون تردید از نظر سیاسی و دفاعی جمهوری اسلامی ایران قدرت برتر منطقه است. این واقعیتی است که غرب و آمریکا آن را پذیرفته و در سفر اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا به عربستان سعودی وی کشورهای منطقه را به تعامل با جمهوری اسلامی توصیه می‌کرد. تحلیل مذاکرات هسته‌ای نیز بدون توجه به این واقعیت عینی نیست. مقاومت، ایستادگی، فداکاری ملت از یکسو، بروز جریانات تروریستی در منطقه که ریشه در حکومت‌های خودکامه دارند نیز از سوی دیگر حقانیت جمهوری اسلامی را نشان می‌دهد. این شرایط برای کشور پس از 4 قرن فرمانبری پادشاهان ضعیف حاصل شده است. فراموش نکنیم که 4 پادشاه از دوره قاجار و پهلوی به دستور سفارتخانه‌های خارجی مجبور به ترک کشور شده‌اند و امروز در نقطه‌ای ایستاده‌ایم که دنیا برتری و حقانیت ملت و دولت ایران را پذیرفته‌اند.

چالش بزرگ کشور در حوزه اقتصاد است. تفاوت این حوزه با حوزه دفاعی و امنیتی از این باب است که در حوزه دفاعی طی سه دهه گذشته عقلانیت و تدبیر توام با شجاعت به‌صورت متمرکز آن را اداره کرده و باعث چنین موفقیتی شده است. متاسفانه در حوزه اقتصاد به‌رغم داشتن برنامه‌های پنج‌ساله به‌خاطر تفاوت سلایق دولت‌ها موفق نبوده‌ایم. خصوصا در دولت گذشته یک فرصت طلایی برای بازسازی اقتصاد کشور را از دست داده‌ایم.

حل چالش با غرب برای ما یک اصل نیست یک بستر است. والا در گذشته نیز به‌رغم فقدان تحریم‌ها نتوانستیم آن‌گونه که باید و شاید در تحولات اقتصادی موفق باشیم.

چه موافقان برجام چه گروه‌های مخالف با آن تبدیل این موضوع را به یک مساله اصلی نباید مورد توجه قرار دهند. حل مشکلات با دنیا را باید یک فرصت برای احیای اقتصاد خود بدانیم؛ فرصتی که با تدابیر رهبر معظم انقلاب و هوشمندی دولت و تیم مذاکره‌کننده باوجود کارشکنی‌های دولت‌های منطقه و اسرائیل به‌دست آمده و بدون تردید موفقیت بزرگی در دیپلماسی بوده است.

موضوع اصلی توجه به مزیت‌ها، امکانات و توانمندی‌های داخلی و درسی از تجارب گذشته است. موضوع اصلی توجه به 7 میلیون بیکار، رکود اقتصادی و صدها مشکل ناشی از آن است.

1- برای عبور از مشکلات اقتصادی نیازمند یک ستاد قوی و با اختیارات کامل هستیم. اقتصاد مقاومتی می‌تواند نسخه‌ای برای عبور از رکود اقتصادی باشد. در شرایط بحرانی تمرکز در تصمیم‌گیری و حمایت همه‌جانبه همه دست‌اندرکاران یک اصل است.

2- بهبود فضای اقتصادی کسب‌وکار یک اصل مهم است. در دوره‌ای هستیم که امکان جابه‌جایی سرمایه با سرعت میسر است. برنده کشورهایی هستند که با ایجاد امنیت، آرامش و اصلاح قوانین بتوانند فضای مناسبی برای جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی فراهم کنند.

3- انسجام ملی. همه گروه‌های سیاسی باید بپذیرند راه عبور کشور از مصائب اقتصادی همدلی و همزبانی است و باید درد جامعه درد اصلی همگان باشد. پرداخت به حواشی که هیچ‌گاه ثمره‌ای برای نظام نداشته، عبث است. دولت در شرایط بسیار سختی به دلیل بی تدبیری‌های گذشته قرار دارد. عدم توفیق دولت عدم توفیق کشور است.

4- اصلاح ساختارهای مالی. طی سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری‌های فراوانی انجام شده است. به دلایل عدیده بخش قابل توجهی از سرمایه‌های مذکور بلااستفاده مانده است. برای یک دوره 5 ساله باید اصلاحات لازم مالی برای تزریق منابع به تولید کشور مدیریت شود. در کنار آن توجه به حمایت از تولید ملی در مقابل واردات طی یک برنامه به‌عنوان یک اصل مورد توجه قرار گیرد. با توجه به این موضوع بدون نیاز به سرمایه‌گذاری جدید حداقل امکان احیای 5 میلیون شغل وجود دارد.

با توجه به تجارب گذشته به نظر می‌رسد راه‌حل‌های عبور از رکود روشن است و قدرت‌گیری اقتصاد کشور با توجه به توانمندی‌های سیاسی و دفاعی می‌تواند دنیا را به تعامل بیشتر وا دارد. قدرت منطقه‌ای کشور یک مزیت بزرگ پس از چند قرن برای ایران اسلامی است. چنانچه بتوانیم با تمرکز و همدلی و اتخاذ تصمیمات مناسب اقتصاد کشور را در مسیر رونق قرار دهیم، ریشه‌های پاک جمهوری اسلامی در عمقی قرار خواهد گرفت که از هر گزندی مصون خواهد بود.