اولین رئیس‌جمهوری آفریقای جنوبی پس از ۴ دهه وارد ایران شد
ریل‌گذاری جدید روابط تهران-پرتوریا
سفر زوما به تهران، نخستین سفر رئیس‌جمهوری این کشور به ایران و پس از سفر نخست‌وزیر ایتالیا و رئیس‌جمهوری قزاقستان در سال ۹۵ به شمار می‌رود. پیش‌تر نلسون ماندلا رهبر مبارز و فقید این کشور (تابستان ۱۳۷۱) پیش و بعد از دوران ریاست جمهوری خود (مهر ۱۳۷۸) به تهران سفر کرده بود. به عبارت دیگر ماندلا هیچ‌گاه به‌عنوان یک رئیس‌جمهور به ایران سفر نکرد. همچنین معاون اول رئیس‌جمهوری آفریقای جنوبی آبان ماه سال گذشته در راس یک هیات تجاری به تهران سفر کرده بود. در جریان دیدار زوما از تهران، ۸ سند اقتصادی و تجاری به امضا رسید. رئیس‌جمهوری آفریقای جنوبی پس از دیدار با مقامات عالی‌رتبه ایران، امروز دوشنبه برای بازدید از اصفهان عازم این شهر خواهد شد. تهران و پرتوریا سال گذشته و در فضای تحریم‌ها، تجارت محدود ۵۰ میلیون دلاری را تجربه کردند. در شرایطی که قبل از تحریم‌های هسته‌ای، ایران یکی از ۱۰ شریک تجاری بزرگ آفریقای جنوبی بود و به گفته بیژن زنگنه وزیر نفت، ایران تامین‌کننده ۴۰ درصد نیاز پالایشگاه‌های آفریقای‌جنوبی به نفت‌خام بود که این رقم درجریان تحریم‌ها به صفر رسید. روسای‌جمهور دو کشور در تلاشند تا روابط راهبردی را مجددا در خط خود ریل‌گذاری کنند.
تاکید بر استحکام روابط
روحانی و زوما پس از پایان مراسم استقبال رسمی، بلافاصله وارد گفت‌وگوهای دوجانبه شدند. در جریان این دیدار، رئیس‌جمهوری ایران، آفریقای جنوبی را کشوری مهم دانست و گفت در سفر آقای زوما به تهران، استحکام روابط میان دو کشور مورد نظر قرار دارد. روحانی در نشست مشترک خبری با رئیس‌جمهوری آفریقای جنوبی که در مجموعه فرهنگی-تاریخی سعدآباد تهران برگزار شد، با بیان اینکه مردم ایران در دوران مبارزه مردم آفریقای جنوبی در برابر آپارتاید همواره در کنار مردم آفریقای جنوبی و حامی آنها بودند، گفت: «از آغاز تشکیل جمهوری اسلامی ایران به فرمان امام خمینی (ره) صادرات نفت به رژیم آپارتاید قطع شد و همکاری‌های اقتصادی ما با آن رژیم متوقف شد.» رئیس‌جمهوری افزود: «از زمانی که دولت پسا‌آپارتاید در آفریقای جنوبی فعالیت خود را آغاز کرد و کنگره ملی آفریقا قدرت را در دست گرفت، ایران همواره روابط بسیار صمیمی و نزدیکی با جمهوری آفریقای جنوبی داشته است.» رئیس دولت یازدهم با بیان اینکه توسعه روابط بانکی بین دو کشور می‌تواند در شرایط جدید، پیشران توسعه روابط دو کشور باشد، ابراز کرد: «با توجه به جایگاه آفریقای جنوبی، این کشور می‌تواند مرکز اتصال ایران به آفریقا باشد و بنادر ایران هم می‌توانند از طریق کریدور جنوب به شمال، آفریقا را با آسیای مرکزی، قفقاز، روسیه و همچنین اروپای شرقی اتصال دهند.»
برقراری پرواز مستقیم
رئیس‌جمهوری ایران در ادامه با اشاره به موضوع گردشگری از برنامه‌ریزی برای پرواز مستقیم بین دو کشور خبر داد. روحانی همچنین به خاطر اهمیت مساله مبارزه با تروریسم و خشونت و خطری که این مساله برای منطقه و جهان دارد، همکاری و هماهنگی دو کشور در زمینه فعالیت اطلاعاتی را بسیار کمک‌کننده و تاثیرگذار دانست.
دوستان دوران تحریم را از یاد نمی‌بریم
حسن روحانی همچنین در نشست مشترک هیات‌های عالی‌رتبه ایران و آفریقای جنوبی، رقابت کشورهای مختلف را برای انعقاد قرارداد همکاری با ایران شدید توصیف کرد و در عین حال گفت ما هیچ‌گاه دوستان صمیمی خود در دوران تحریم را از یاد نمی‌بریم.
تلاش برای شراکت راهبردی
رئیس‌جمهوری آفریقای جنوبی نیز مباحث مطرح شده در دیدار با همتای خود را مثبت و موفقیت‌آمیز دانست و گفت در این جلسات تلاش شد تا به اهداف مشترک بپردازیم و روابط دو جانبه را به یک شراکت راهبردی و ماهوی تبدیل کنیم. جاکوب زوما با بیان اینکه ایران جایگاه بسیار مهمی در تاریخ مبارزات مردم آفریقای جنوبی دارد گفت: «ایران در خط مقدم مقابله با آپارتاید قرار داشت و از ابتدا همبستگی خودش را با آفریقای جنوبی اعلام و رابطه خود را با آپارتاید قطع کرد.» زوما با بیان اینکه ساختار روابط دو کشور بر پایه جلسات کمیسیون مشترکی است که از ۱۹۹۵ شروع شد، تاکید کرد: «همراه من یک هیات تجاری وجود دارد و این علامتی است که میل و رغبت جامعه و تجار آفریقای جنوبی را برای تحکیم روابط اقتصادی با ایران نشان می‌دهد و اینکه مایل است حجم روابط اقتصادی با ایران را گسترش دهد.» او با بیان اینکه ایران موقعیت محوری و راهبردی در منطقه داشته و گذرگاهی مطمئن برای رسیدن به اروپا و آسیا است، گفت: «با تقویت روابط اقتصادی و تجاری ایران و آفریقای جنوبی، پتانسیل‌های بزرگ اقتصادی و شگرفی میان آسیا و آفریقا ایجاد خواهد شد که در این راستا باید بخش خصوصی و فعالان اقتصادی دو کشور را بیش از گذشته فعال کنیم.» رئیس‌جمهوری آفریقای جنوبی قرار بود اواخر اسفند‌ماه گذشته به ایران سفر کند که این سفر به دلایلی به تعویق افتاد.
دعوت از روحانی
زوما با بیان اینکه مطمئن هستیم که در این دیدارها پایه محکمی برای گسترش روابط دو دولت و مردم بنانهادیم، از رئیس‌جمهوری ایران برای سفر به آفریقای جنوبی دعوت کرد.
امضای 8 سند همکاری
همچنین هشت سند همکاری بین تهران و پرتوریا به امضا رسید. یادداشت تفاهم همکاری در زمینه تجارت و صنعت، ایجاد کارگروه مشترک سرمایه‌گذاری، همکاری‌های کشاورزی، مدیریت منابع آبی؛ برنامه همکاری در زمینه فرهنگ و هنر، همکاری‌های بیمه‌ای، یادداشت‌تفاهم تبادل اطلاعات ملی مربوط به پولشویی و همکاری بین پژوهشگاه صنعت ایران و پتروسای آفریقای جنوبی از جمله اسناد امضا شده است.
تحول در پساتحریم
سفر رئیس‌جمهوری آفریقای جنوبی به تهران برای نخستین بار پس از انقلاب ایران صورت می‌گیرد. این سفر از آنجا که در شرایط پسابرجام و تحول در فضای روابط خارجی ایران انجام می‌شود، می‌تواند نویدبخش گشایش فصلی نو در روابط و همکاری‌های دو کشور باشد. رئیس سازمان توسعه تجارت ایران آبان ماه سال 94 حجم معاملات تجاری ایران و آفریقای جنوبی را حدود 50 میلیون دلار عنوان و ابراز امیدواری کرد که این حجم پس از اجرای لغو تحریم‌ها 10 برابر رقم کنونی شود. همچنین طبق آمار موجود در سال 1392 حجم مبادلات ایران و آفریقای جنوبی 86 میلیون دلار بوده که 59 میلیون دلار مربوط به صادرات ایران به این کشور و 27 میلیون دلار واردات بوده است. سال گذشته معاون امور بین‌الملل اتاق بازرگانی صنایع و معادن ایران در دیدار هیات آفریقای جنوبی با بازرگانان ایرانی، سهم ایران از واردات 110 میلیارد دلاری آفریقای جنوبی را تنها 6 صدم درصد در سال 2011 دانست. همچنین با حجم تجارت خارجی بیش از100 میلیارد دلاری ایران، میزان کنونی مبادله‌های اقتصادی و بازرگانی با آفریقای جنوبی به‌رغم وجود ظرفیت‌ها و بسترهای مشترک برای همکاری بسیار ناچیز است. از سوی دیگر آفریقای جنوبی به دلیل ایفای نقش در مجامع و سازمان‌های بین‌المللی چون گروه 77 و گروه 20 می‌تواند دروازه ورود ایران به بازار بزرگ آفریقا در مناطق تجارت آزاد «جامعه توسعه آفریقای جنوبی» (سادک) با جمعیتی بیش از 350 میلیون نفر و «بازار مشترک کشورهای شرق و جنوب آفریقا» (کومسا) با جمعیت بیش از 300 میلیون نفری باشد.
ارسال نظر