ترسیم نقشه راه ایران و اتحادیه اروپا در دومین سفر بانوی دیپلمات به تهران
پیام اقتصادی سفر موگرینی
عکس: مجتبی سرانجام‌پور، دنیای اقتصاد
گروه دیپلماسی: مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیروز ۲۸ فروردین در دومین سفر به ایران پس از توافق هسته‌ای و در ادامه سفر مرداد ماه سال گذشته خود، با هدف ترسیم نقشه راه ایران و اتحادیه اروپا، غنی‌سازی برجام و اطمینان‌بخشی به نهادهای اقتصادی اروپایی برای مشارکت با جمهوری اسلامی ایران وارد تهران شد تا در راستای گسترش همکاری‌های اقتصادی و سیاسی، رایزنی‌های یک‌روزه اما فشرده‌ای انجام دهد. به باور بسیاری از کارشناسان هدف اصلی این سفر، ایجاد آرامش و اطمینان‌بخشی به نهادهای مالی و اقتصادی اروپایی برای مشارکت با ایران است. همراهی هفت کمیسیونر بلندپایه اروپایی با موگرینی که هرکدام حکم یک وزیر بلندپایه اتحادیه اروپا را دارند، حاکی از انتقال این پیام برای همه‌جهان به‌طور اعم و کشورهای اروپایی به‌طور اخص است. کمیسیونر‌های اتحادیه اروپایی عبارتند از کمیسیونر‌های انرژی و آب و هوا، تحقیقات، محیط‌زیست، شرکت‌ها و موسسات کارآفرینی، امور انسانی، آموزش و حمل‌ونقل. این سفر پیش درآمدی است برای برگزاری سالانه دو دور گفت‌وگو در سطح معاونان و یک دور در سطح وزیر خارجه ایران و مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا.
سفر مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درست چند روز پس از سفر ماتیو رنتزی، نخست‌وزیر ایتالیا به‌عنوان بلندپایه‌ترین رهبر اروپایی دیدار‌کننده از تهران از زمان توافق هسته‌ای، صورت گرفت. موگرینی در بیانیه‌ای گفت این دیدار یک گام مهم به سمت تقویت روابط اتحادیه اروپا و ایران از طریق تعاون و همکاری است. او پیش از ورود به تهران در حساب توئیتر خود نوشت: «برای بار دوم بعد از توافق هسته‌ای به ایران می‌روم؛ این بار به ریاست یک هیات متشکل از هفت کمیسیونر برای آغاز همکاری‌های ایران و اروپا.» در بیانیه اتحادیه اروپا نیز گفته شده بود که تجارت، کمک‌های بشردوستانه، همکاری هسته‌ای غیرنظامی و حقوق‌بشر در دستور کار این دیدار قرار خواهد داشت.»در پایان نشست دوجانبه مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیر امور خارجه ایران و پیش از برگزاری کنفرانس خبری، بیانیه مشترکی درباره زمینه‌های همکاری صادر شد. همکاری‌های اقتصادی، همکاری‌های تجاری، انرژی، حمل‌ونقل، محیط‌زیست، گردشگری، همکاری‌های هسته‌ای غیرنظامی، مواد مخدر، مهاجرت، آموزش و تحقیقات، فرهنگ، حقوق بشر، بشردوستانه و موضوعات منطقه‌ای از سرفصل‌های این نقشه راه است.موگرینی و ظریف برای تسهیل همکاری‌ها و آماده‌سازی گشایش نمایندگی اتحادیه اروپا در آینده براساس قوانین و مقررات ایران توافق کردند و مقرر شد در همین رابطه تیم رابط اتحادیه به تهران اعزام شود. کمک اتحادیه اروپا به الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی WTO از دیگر بندهای مهم این بیانیه مشترک بود. همچنین دو طرف در بحث مشورت‌های سیاسی بر گفت‌وگوی سیاسی در سطح وزیر به‌طور سالانه و همچنین گفت‌وگوهای سطح بالای منظم تاکید کردند. پیش‌تر طرفین در نشست خبری خود در جریان نخستین سفر موگرینی به تهران در ۶ مرداد ۱۳۹۴، از فصل جدید در روابط ایران و اتحادیه اروپا خبر دادند و از آغاز گفت‌وگوهای سطح بالا پس از گفت‌وگوهای انتقادی و جامع، میان طرفین گفتند. گفت‌وگوهایی که از سطح معاونان شروع و تا سطح وزرا ادامه خواهد یافت. در واقع این گفت‌وگوها در ادامه گفت‌وگوهای انتقادی در اواسط دهه ۹۰ میلادی است که به دلایلی روند آن قطع شده بود.
اهمیت و ابعاد سفر موگرینی
با نگاهی به همراهان موگرینی در این سفر می‌توان به اهمیت و ابعاد آن پی برد. حضور هفت کمیسیونر از انرژی و آب و هوا تا محیط زیست، نشان‌دهنده گستره این مذاکرات است. در همین زمینه، یک مقام ارشد اتحادیه اروپا روز چهارشنبه گفت این تعداد کمیسیونر «پیام منسجم و یکپارچه» مشارکت دوباره (با ایران) را به همراه دارد. او افزود: «این سفر برای «اطمینان بخشی مجدد به همه از اینکه همکاری با ایران ممکن است» طراحی شده است.» او توضیح داد: «بانک‌های بین‌المللی که خدمات آنها برای پی‌ریزی سرمایه‌گذاری خارجی آتی مورد‌نیاز خواهد بود، نسبت به بازگشت به ایران به علت نگرانی‌های قانونی و سابقه‌ای در ارتباط با شبکه پیچیده تحریم‌های اعمالی اتحادیه اروپا و آمریکا در سال‌های اخیر اکراه دارند.» این مقام اتحادیه اروپا گفت: «ایران می‌خواهد به سازمان تجارت جهانی بپیوندد و ما تمایل داریم در این زمینه نقش حمایتی داشته باشیم.» همچنین پایگاه خبری یوروآبزرور طی گزارشی در مورد سفر هیاتی از اتحادیه اروپا به ایران نوشت: «یک هیات بلندپایه از اتحادیه اروپا به ایران سفر می‌کنند تا بانک‌های بین‌المللی را نسبت به تجارت با جمهوری اسلامی ایران مطمئن سازند.»
آزمایش موشکی نقض برجام نیست
در ادامه رایزنی‌های دیپلمات بلندپایه اتحادیه اروپا در تهران، فدریکا موگرینی گفت آزمایش موشکی ایران نقض برجام نیست و نگرانی زیادی در این زمینه نداریم. موگرینی در نشست خبری مشترک با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه با بیان اینکه اعتقاد داریم آزمایش موشکی به برجام ارتباط ندارد، تاکید کرد: «اطمینان دارم برجام راه‌های مختلف و گام‌هایی جهت ایجاد همکاری‌های امنیتی در منطقه ایجاد می‌کند.» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا یادآور شد: «ایران و اتحادیه اروپا به تعهدات خود عمل کرده‌اند و برجام تبدیل به منافع بیشتر برای تمامی مردم منطقه شده است.»
علاقه‌مندی بانک‌های اروپایی
او در بخش دیگر از سخنان خود درخصوص تبادلات بانکی گفت: «بانک‌های اروپایی بسیار علاقه‌مند به ایجاد ارتباط با ایران هستند تا مشارکت جدید اقتصادی که در حال شکل‌گیری است، تسریع شود.» موگرینی همچنین ابراز کرد: «ما تمامی اطلاعات لازم را در مورد روابط مالی و بانکی در 50 صفحه با عنوان رهنمود در دوره پس از تحریم مسائل هسته‌ای ارائه کردیم، اما اتحادیه اروپا نمی‌تواند کشورهای دیگر را مجبور به انجام کاری کند؛ آنها خود باید اقدام کنند. اما اطمینان می‌دهیم که بخش اقتصادی و بانکی اروپا علاقه‌مند به آغاز همکاری‌های بانکی هستند.» او همچنین در پاسخ به سوالی درخصوص رفع موانع همکاری‌های بانکی ایران ابراز کرد: «نباید بگوییم برخی چالش‌ها وجود دارند؛ سه ماه پس از امضای برجام قابل مقایسه با 12 سال گذشته نیست؛ بنابراین نه چالش‌ها، بلکه مشکلاتی وجود دارد.»
حمایت از الحاق ایران به WTO
موگرینی یکی از محورهای گفت‌وگو با وزیر امور خارجه ایران را بخش اقتصادی بیان کرد و ابراز کرد: «ما از الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی حمایت خواهیم کرد.»
سخنگوی ۵۰۰ میلیون اروپایی
مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که در مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 نقش موثری را ایفا کرد، در ادامه این نشست خبری تاکید کرد: «دیپلماسی می‌تواند موفق باشد و پیام امروز من به ملت ایران این است که دیپلماسی باارزش بود و خوشحالم که مردم ایران این تغییرات را در زندگی خود مشاهده می‌کنند.» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با بیان اینکه این سفر دیدار دوم من از ایران است، گفت: «بسیار امیدوارم مردم ایران بتوانند این تغییرات (توسعه همکاری‌های اقتصادی و... ایران و اتحادیه اروپا) را در زندگی خود مشاهده کنند.» او تاکید کرد: «من امروز در مقام مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا صحبت نمی‌کنم بلکه از سوی 500 میلیون اروپایی سخن می‌گویم، امیدوارم روابط متفاوتی با ایران ایجاد شود.»
پابرجا بودن تحریم‌های حقوق بشری
مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پاسخ به سوالی درخصوص اقدامات اتحادیه اروپا برای لغو تحریم‌های هسته‌ای ابراز کرد: «اتحادیه اروپا تمامی تحریم‌های مرتبط با فعالیت هسته‌ای را در روز اجرای برجام رفع کرده و کاملا آشکار است که برخی از تحریم‌ها وجود دارند که ما آنها را برنداشته‌ایم و این تحریم‌ها مرتبط با برنامه هسته‌ای نبوده‌اند بلکه حقوق بشری هستند.»
صدور چهار بیانیه مشترک
همزمان و در ادامه کنفرانس خبری مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با وزیر خارجه ایران، محمدجواد ظریف گفت در پایان دیدارهای امروز (دیروز)، چهار بیانیه مشترک صادر می‌شود که شامل محورهای همکاری ایران و اتحادیه اروپا، همکاری هسته‌ای و غیرنظامی ایران و این اتحادیه، همکاری در زمینه انرژی و همکاری‌های علمی و پژوهشی است. ظریف با بیان اینکه ما اطمینان داریم منافع سیاسی و اقتصادی اتحادیه اروپا در اجرای برجام است، به همکاری‌های پیش‌بینی شده اشاره و ابراز کرد: «همکاری در زمینه همکاری‌های هسته‌ای غیرنظامی، در زمینه‌های اقتصادی و مالی و کمک اتحادیه اروپا به عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان تجارت جهانی بحث خواهد شد.» وزیر امور خارجه از دیگر محورهای گفت‌وگو با موگرینی را آماده‌سازی و انجام اقدامات لازم اداری در ایران برای باز شدن دفتر اتحادیه اروپا در ایران عنوان و ابراز کرد: «ما همچنان در موضوعات منطقه‌ای، مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی، مسائل انسان‌دوستانه، موضوع آوارگان و پناهندگان بحث و تبادل‌نظر می‌کنیم.»
رویکرد آمریکا غیرسازنده است
فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه دیدارهای خود بعدازظهر دیروز با علی شمخانی نماینده رهبر معظم انقلاب و دبیر شورای عالی امنیت ملی دیدار و گفت‌وگو کرد. شمخانی در این دیدار رویکرد آمریکا در استمرار مسیر تحریم‌ها و کارشکنی در اجرای تعهدات براساس برجام را نامطلوب و غیر سازنده توصیف کرد و افزود: «در صورتی که این روند ادامه یابد و اقدام موثری برای مقابله با آن از سوی اتحادیه اروپا صورت نگیرد در استمرار مسیر همکاری و اجرای تعهدات متقابل تاثیر منفی خواهد داشت.» دبیر شورای عالی امنیت ملی با یادآوری نقش محوری اتحادیه اروپا در به ثمر رساندن برجام بر لزوم حفظ این دستاورد و نظارت و مراقبت بر اجرای صحیح آن با تداوم همکاری اتحادیه اروپا و ایفای نقش فعال کمیسیون مشترک تاکید کرد.
او به نقش ممتاز ایران در مقابله با داعش و گروه‌های تروریستی در سوریه و عراق و هزینه قابل ملاحظه‌ای که ایران برای تامین امنیت منطقه می‌پردازد، اشاره و ابراز کرد: «حضور بلندمدت عناصر تکفیری موجب توسعه ناامنی و بی‌ثباتی در سطح بین‌الملل خواهد شد و جلوگیری از تداوم این روند نیازمند همگرایی بیشتر اتحادیه اروپا با روند مقابله با تروریسم است.»فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در این دیدار ضمن تقدیر از تلاش‌های صورت گرفته از سوی تهران در مسیر اجرای برجام، دستیابی به نتایج واقعی از جمله رفع تحریم‌های مالی را از جمله حقوق ایران دانست. او همچنین گفت: «با توجه به نقش مهم ایران در امنیت و ثبات منطقه، همکاری‌های اتحادیه اروپا و ایران می‌تواند تسهیل‌کننده مسیرهای دیپلماسی برای حل بحران‌ها باشد.»
ارسال نظر