در گفت‌وگو با دکترفاطمه حسینی تشریح شد
برنامه ائتلاف اصلاح‌طلبان برای بازارسرمایه
دکترسیده فاطمه حسینی، تحصیلکرده رشته مدیریت مالی از دانشگاه تهران، چهره اقتصادی فهرست ائتلاف اصلاح‌طلبان برای حوزه انتخابیه تهران است. با او درخصوص برنامه این ائتلاف برای آینده بازارسرمایه در شرایط اقتصادی حاضر که مصادف با اجرای برنامه برجام و رفع تحریم‌های غرب علیه ایران است، گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که می‌خوانید:
شما چهره اقتصادی فهرست ائتلاف اصلاح‌طلبان تهران برای انتخابات پیش‌روی مجلس هستید، بورس و به‌طور کلی بازارسرمایه در برنامه‌های اقتصادی این ائتلاف چه جایگاهی دارد؟
برای پاسخ به این سوال نیاز به توضیح یک مقدمه دارم. برنامه اقتصادی این ائتلاف براساس چند پیش‌فرض در مورد بازار سرمایه تهیه شده است. اول اینکه بورس فی ذاته و برپایه ویژگی‌های نهادی‌اش باید شفاف، رقابتی و عادلانه باشد؛ یعنی جریان آزاد و شفاف اطلاعات ساری باشد و زمینه رانت و فساد نباشد. دخالت دولت وجود نداشته باشد و انحصار خصوصی و غیرخصوصی در بورس پدیدار نشود. با این الزامات باید شاهد کشف قیمت عادلانه در بورس باشیم و اگر احیانا اخلالی نیز مشاهده شد، امکان احقاق حق به‌طور عادلانه برای طرفین دعوی و فعالان بازار سرمایه وجود داشته باشد. چنین بورسی است که رشد و توسعه آن بر بخش واقعی اقتصاد تاثیرگذاری مهمی دارد و عملکرد خود بازارسرمایه هم متاثر از کارکرد‌های واقعی اقتصاد خواهد بود.
به نظر شما در حال حاضر بورس ما تا چه حد و به چه دلایلی با این پیش‌فرض‌هایی که مطرح کردید، فاصله دارد؟
در حال حاضر بازارسرمایه کشور با چند ضعف اساسی نهادی مواجه است. مهم‌ترین آنها، فعالیت پایین بازار اولیه و کم‌عمق بودن آن است. به تعبیر دیگر آنچه در حال حاضر در ایران به‌عنوان بورس اوراق بهادار فعال است، بازار ثانویه است. بنابراین بالا و پایین شدن‌های شاخص‌ها در اغلب موارد تاثیر مثبتی بر عملکرد شرکت‌ها و بخش واقعی اقتصادایران ندارد. زمانی که ارتباط بازار اولیه و ثانویه قطع باشد، رشد قیمت سهام یک شرکت در بورس که شاخص‌ها را هم متاثر می‌سازد، تنها موجب جابه‌جایی پول میان خریدار و فروشنده سهام می‌شود و این رشد قیمت، زمانی که بازار اولیه فعال و پرعمق نداریم، هیچ تاثیری بر عملکرد شرکت، شرایط مالی آن و مثلا رشد اشتغال آن ندارد، بنابراین برای آنکه شاهد تاثیرگذاری بورس بر بخش واقعی اقتصاد و شرکت‌های فعال در آن باشیم، نیاز به بازار اولیه پویا و پرعمق داریم. مساله دوم، دخالت‌های دولت‌ها در گذشته است. هر چند خوشبختانه دولت یازدهم سعی کرده جایگاه خود را به‌عنوان ناظر بازارسرمایه حفظ کند، در گذشته حیطه نظارت و دخالت بر سازوکار بازار توامان توسط دولت صورت می‌گرفت که بورس را با اخلال جدی و بی‌اعتمادی عمومی مواجه کرده بود.
همچنین دولت باید از قیمت‌گذاری محصولاتی که شرکت‌های تولیدکننده آنها در بازارسرمایه فعال هستند، کاملا عقب‌نشینی کند و کشف قیمت آنها را نیز به بورس کالا بسپارد. مساله سوم نیز بازمی‌گردد به تعدد بورس در کشور که در برخی موارد موجب کاهش کارآیی آنها شده است. به‌عنوان نمونه لزوم وجود یک بورس کالا و یک بورس انرژی مجزا باید مورد بررسی مجدد قرار گیرد، چراکه در تجربه‌های بین‌المللی نیز ادغام چنین بورس‌های مشابهی در عمل موجب افزایش کارآیی شده است، بنابراین الزام وجود بورس‌های مستقل اوراق بهادار، فرابورس، بورس ایده و پیشنهادهای دیگری که بعضا مطرح می‌شود، باید مورد بررسی مجدد قرار گیرد. مساله چهارم، عدم ایفای نقش فعال بازارسرمایه در تامین مالی سهل و ارزان بخش واقعی اقتصاد است. مساله پنجم هم تنوع پایین ابزارهای مالی در بازار ثانویه است. مساله آخر هم تاکید جدی دارد بر مبارزه با عدم شفافیت در بازار و برخورد جدی با تخلفات احتمالی دارندگان اطلاعات نهانی و شرکت‌هایی که از انتشار اطلاعات بهنگام اجتناب می‌کنند.
برای رسیدن به این اهدافی که اشاره کردید، چه برنامه‌هایی دارید؟
برنامه ما در دو بخش خواهد بود. اول آنکه مجلس باید به‌ویژه در دوره اجرایی شدن برجام و لغو تحریم‌های ظالمانه علیه اقتصادایران، همراه و همسو با دولت شرایط را برای بهبود فضای کسب‌وکار فراهم کند. همچنین مبارزه با فساد اقتصادی، مدیریت غیرشوک‌زای اقتصادایران، حمایت از رقابتی‌تر شدن فضای اقتصادی ایران و تقویت بخش خصوصی داخلی از الزامات جدی این دوره است که این موارد هم نیازمند ایفای نقش توامان مجلس و دولت در تصویب و اصلاح قوانین مورد نیاز و اعمال نظارت دقیق بر روند اجرای آنها است. به هر حال این یک نکته بدیهی است که تا اصلاحات لازم در اقتصادایران صورت نگیرد، بستر لازم برای رشد و سودآوری شرکت‌های عضو بازارسرمایه به‌طور مستمر فراهم نمی‌شود. بخش دوم اقدامات مجلس بر رفع مسائل اساسی متمرکز است که در پاسخ به سوال قبلی شما به آنها اشاره کردم. مجلس در اصلاح قانون بازارسرمایه و تکالیف برنامه ششم توسعه در حوزه بازارسرمایه می‌تواند تدابیر لازم را برای رفع مسائل اشاره شده، بیندیشد.
اجازه دهید بازگردیم به شرایط موجود بازار سرمایه، شما تاثیر اجرای برجام و رفع تحریم‌ها را بر عملکرد بورس اوراق بهادار تهران درکوتاه‌مدت چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در حال حاضر ما شاهد تاثیرگذاری موج اول ناشی از ایجاد جو خوش‌بینی نسبت به آینده اقتصادایران در بازار سرمایه کشور هستیم. اما به نظر من تاثیرگذاری موج دوم این موفقیت بزرگ دیپلماتیک که باید ناشی از تاثیر بهبود شرایط بخش واقعی اقتصاد بر عملکرد شرکت‌ها و به‌تبع آن بورس باشد، می‌تواند با نزدیک شدن به پایان نیمه اول سال ۱۳۹۶ بروز پیدا کند. به هر حال باید شاهد انتشار گزارش‌های مالی سال ۹۴ در فصل مجامع و نیز اعلام پیش‌بینی‌های واقعی شرکت‌ها از عملکرد سال ۹۶ باشیم تا بتوان درخصوص استمرار روند رو به رشد شاخص‌های بورس تهران نظر داد.
ارسال نظر