استراتژی دولت در قیمت‌گذاری فولاد

دنیای اقتصاد: ششمین همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران روز گذشته در حالی برگزار شد که تعدادی از مسوولان دولتی و بخش خصوصی در یک پانل آزاد به سوالات و چالش‌های مطرح شده از سوی فعالان صنعت فولاد پاسخ دادند. یکی از چالش برانگیزترین مباحث این بخش، مربوط به موضوع قیمت‌گذاری فولاد بود. جعفر سرقینی، معاون امور معادن و صنایع معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت در این بخش تاکید کرد که این وزارتخانه قصد ندارد برای فولاد قیمت تعیین کند، اما قول می‌دهد در ارتباط با کاهش عوارض گندله با احتیاط عمل کند. همچنین مهدی کرباسیان، رئیس هیات عامل ایمیدرو سیاست دولت را کنترل قیمت از سوی بخش خصوصی و میزان عرضه و تقاضا در بازار دانست. بهرام سبحانی، مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه اصفهان در این پانل با تاکید بر اینکه تعادل میان عرضه و تقاضا وجود ندارد، گفت: چاره‌ای جز قیمت‌گذاری از سوی دولت نیست؛ اما انتظار می‌رود در سال‌های آینده با به تعادل رسیدن عرضه و تقاضا، قیمت‌گذاری محصولات فولادی از سوی مکانیزم بازار تعیین شود.

افزایش صادرات کنسانتره و گندله

جعفر سرقینی، معاون امور معادن و صنایع معدنی وزیر صنعت با بیان اینکه روزهای یخبندان فولاد رو به پایان است، گفت: درخصوص صنعت فولاد نکته قابل‌توجه این است که زمستان صنعت فولاد دوامی نداشته و به‌زودی روزهای بهاری آن آغاز می‌شود. وی همچنین درخصوص عملکرد این صنعت در کشور بیان کرد: با توجه به دسترسی ما به منابع گاز و مواد اولیه می‌توانیم شرایط خوبی را درخصوص تولید در قیاس با دیگر کشورها رقم بزنیم. در این راه باید چند نکته مورد توجه قرار بگیرد. نکته اول حذف واحدهای قدیمی است. دومین نکته درخصوص ادغام واحدهای موجود و حرکت به سمت واحدهای بزرگ‌تر است. سومین نکته نیز مورد توجه نیز موضوعR&D در کشور است و توجه به مسائل زیست محیطی و افزایش بهره‌وری از دیگر مواردی است که در کشور باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. معاون امور معادن و صنایع معدنی وزیر صنعت با اشاره به افزایش تعرفه‌های فولاد در سال ۹۵ بیان کرد: شمش فولاد نسبت به سال قبل ۱۰ درصد افزایش تعرفه داشته است. سطح تعرفه واردات ورق فولاد نیز از ۱۵ درصد به ۲۰ درصد افزایش داشته است. وی در پایان اظهار کرد: ما برای سال آینده به هیچ عنوان وارد چرخه قیمت‌گذاری فولاد نخواهیم شد و تنها برنامه این است که تعرفه واردات گندله را از ۱۵ درصد به صفر برسانیم. یکی از سوالاتی که مهدی کرباسیان، مدیرعامل ایمیدرو در این پانل به آن پاسخ داد درخصوص برنامه تولید ۵۵ میلیون تن فولاد بود. وی در این خصوص گفت: رسیدن به این میزان تولید کار دشواری نیست، ایران زیرساخت‌های خوبی دارد. وی افزود: در طرح جامع فولاد حدود ۱۴ تا ۱۵ میلیون تن صادرات پیش‌بینی شده است. چنانچه بتوانیم نوع کالای تولید شده خود را تغییر دهیم و با توجه به نیاز روز دنیا فعالیت کنیم، می‌توانیم بازار خوبی را ایجاد کنیم. کرباسیان ادامه داد: باید به سوی تولیدات صادرات‌محور پیش برویم. وی عنوان کرد: برای حفظ این صنعت، تولید کالای مورد نیاز در دنیا، استفاده از ماشین‌آلات جدید و افزایش بهره‌وری، سه عامل مهم در حفظ بازار است. رئیس هیات عامل ایمیدرو با اشاره به محدودیت‌هایی که در دوره تحریم‌ها وجود داشت، گفت: در حال حاضر حدود ۳۵ هزار طرح نیمه تمام در کشور وجود دارد. وی درخصوص توسعه راه‌آهن عنوان کرد: در تمام دنیا، حمل ریلی کاهش هزینه را به دنبال دارد، بنابراین توسعه راه‌آهن برای صنعت فولاد یک موضوع اساسی است. کرباسیان درخصوص نقش بخش خصوصی در مذاکره با هیات‌های خارجی گفت: در هر یک از بخش‌ها چنانچه بخش خصوصی آمادگی ورود را داشته باشد، قطعا ایمیدرو وارد نمی‌شود اما در حال حاضر این بخش از توانمندی زیادی برخوردار نیست، اما امیدواریم بخش خصوصی بتواند در مگاپروژه‌ها خودش را ارزیابی کند. وی درخصوص قیمت‌گذاری فولاد نیز گفت: سیاست دولت در این خصوص واگذاری تعیین قیمت به بخش خصوصی در راستای مکانیزم بازار است. انتظار می‌رود انجمن‌ها و تشکل‌ها برای تعیین قیمت با یکدیگر به تفاهم برسند و قیمت را آنها تعیین کنند. وی افزود: متاسفانه هیات‌مدیره در واحدهای بزرگ فولادی تصمیم گیرنده اصلی نیستند. سهامداران نیز دخالت‌هایی می‌کنند که با سیاست‌های کلان در تناقض است. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت عنوان کرد: این همایش می‌تواند مشکلات و گلوگاه‌های صنعت فولاد را بازگو کند و برای رفع چالش‌های این صنعت به دولتی‌ها، خصوصی‌ها و خصولتی‌ها راهکار ارائه دهد.


مکانیزم قیمت‌گذاری محصولات فولاد

بهرام سبحانی، مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه اصفهان در ادامه این پانل با تاکید بر مشکلات و چالش‌های پیش روی صنعت فولاد گفت: زمانی که صحبت از طرح‌های هشت‌گانه می‌شود، در واقع عارضه‌ای را می‌بینیم که با توجه به توقعات اجتماعی به جایی رسیده که چاره‌ای جز به اتمام رساندن طرح‌ها وجود ندارد. این در حالی است که راه‌اندازی این‌گونه طرح‌ها در شرایط فعلی اقتصادی نیست. وی با تاکید به خصوصی بودن صنعت فولاد در ایران اظهار کرد: در حال حاضر در بخش فولاد خام 22 میلیون تن ظرفیت تولید وجود دارد اما تنها 16 میلیون تن فولاد خام تولید می‌کنیم و نورد نیز تنها با 50 درصد ظرفیت خود در حال فعالیت است. وی همچنین با تاکید بر این موضوع که هیچ‌کس موافق قیمت‌گذاری توسط یک شخص ثالث نیست، عنوان کرد: تا زمانی که تعادلی میان عرضه و تقاضا وجود نداشته باشد، نمی‌توان قیمت را با مکانیزم بازار تعیین کرد، پس چاره‌ای جز قیمت‌گذاری ازسوی دولت وجود ندارد؛ اما انتظار می‌رود در سال‌های آینده با به تعادل رسیدن عرضه و تقاضا قیمت‌گذاری محصولات فولادی توسط مکانیزم بازار تعیین شود.


عوامل اصلی هزینه‌های تولید معدنی

رئیس کمیسیون معادن اتاق بازرگانی تهران با اشاره به اینکه قیمت‌های تمام شده هزینه‌های فعالیت‌های معدنی در کشور رقابتی نیست، گفت: هزینه تولید ما در این حوزه بسیار بالا است. بهرام شکوری با بیان اینکه ما در کشور مشکل کمبود آب نداریم، بلکه با بحران مدیریت آن مواجه هستیم، افزود: این در حالی است که در صنعت و معدن کشور چنین نیست و بهتر بود در اصفهان به جای کشت برنج، صنعت را توسعه می‌دادیم. شکوری در زمینه هزینه‌های نیروی انسانی در بخش معدن ایران گفت: هزینه حمل‌ونقل ما به خاطر فاصله بین بخش‌های مختلف زنجیره تولید معدنی بسیار زیاد است. به گفته وی هزینه حمل‌ونقل در بیشتر کشورهای دنیا حدود ۴ دلار برای هر تن است در حالی که این هزینه در ایران ۸ تا ۱۰ دلار است. نیروی انسانی گران قیمت هم یکی دیگر از عواملی است که به‌زعم مدیرعامل شرکت راهسازی و معدنی مبین، بالا رفتن هزینه تولید و به تبع آن غیرقابل رقابتی شدن صنایع معدنی در ایران را موجب شده است.


احداث تنها ۱۵۰ کیلومتر راه‌آهن در سال

حمید عاشوری، مدیر حمل‌ونقل ریلی نیز با تاکید بر این موضوع که ما از مسیرهای زیادی برای احداث خطوط راه‌آهن استفاده می‌کنیم، عنوان کرد: ظرفیت احداث خطوط راه آهن 500 کیلومتر در سال است اما در حال حاضر هر سال تنها 150 کیلومتر راه‌آهن ساخته می شود. در ادامه مدیرعامل شرکت مهندسی فولاد تکنیک از شیوه خصوصی‌سازی در ایران که منجر به عدم شفافیت در انتصاب‌ها در مجموعه‌های صنعتی و معدنی شده است، انتقاد کرد و گفت: ما در خصوصی‌سازی فقط واحدهایمان را فاقد متولی‌ کردیم به‌طوری که معلوم نیست انتصاب‌ها کجا و چگونه رخ می‌دهد. محمد ابکا گفت: خصوصی‌سازی در ایران واقعی نبود که نه تنها اثرش بدون متولی کردن واحدهای فولاد بود، بلکه باعث بی‌نظمی و درگیری بین هیات‌های مدیره شد.