تخت‌روانچی از آغاز «گفتوگوهای سطح بالا» میان تهران و بروکسل خبر داد
گفتوگوهای ایران و اروپا در «فاز سوم»
پیشتر وزیر خارجه ایران در نشست مرداد ماه خود با مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دور جدیدی از گفت‌وگو بین ایران و اتحادیه را تحت عنوان «گفتوگوهای سطح بالا» اعلام کردند. گفت‌وگوهایی که قرار است در سطح معاون وزرا شروع و به تدریج در سطح وزرا ادامه یابد. محور این دور از گفتوگوها انرژی، حمل‌ونقل، تجارت، محیط‌زیست، حقوق بشر، مسائل مربوط به مواد مخدر و موضوعات منطقه‌ای عنوان شده است. در تازه ترین تحول صورت گرفته، مجید تخت‌روانچی رئیس هیات مذاکره‌کننده ایران با اتحادیه اروپا روز یکشنبه در گفت‌وگو با «ایرنا» گفت: «هیات اروپایی به سرپرستی خانم اشمید به تهران می‌آید و مذاکرات سطح بالا بین ایران و اتحادیه اروپا شروع می‌شود.» معاون وزیر امور خارجه تاکید کرد که این مذاکرات دو روزه و در سطح معاونان است و هیات‌های دو طرف، کارشناسانی در زمینه‌های مختلف را در برخواهد گرفت. روانچی گفت: «قرار است در این مذاکرات که هر ۶ ماه یک بار در تهران و بروکسل انجام می‌شود، موضوعات متنوعی در زمینه روابط دوجانبه ایران و اتحادیه اروپا از جمله در زمینه انرژی، تجارت، همکاری‌های مالی و بانکی، محیط‌زیست و مبارزه با مواد مخدر به بحث گذاشته شود.» او افزود: «بررسی مسائل منطقه‌ای نیز در دستور کار ما خواهد بود. مسائلی همچون مبارزه با تروریسم و افراطی‌گری که هم کشورهای منطقه از این پدیده شوم متضرر می‌شوند و هم اتحادیه اروپا در حال حاضر گرفتار آن است.» رئیس هیات مذاکره‌کننده ایران و اتحادیه اروپا بحران‌های منطقه در عراق، سوریه، یمن و برخی دیگر مناطق بحران زده را از دیگر محورهای مذاکرات ایران و اتحادیه اروپا عنوان کرد. روانچی تاکید کرد که این گفتوگوها به نزدیکی نظرات دو طرف کمک می‌کند و ایران به‌طور جدی آن را دنبال خواهد کرد.
سفر موگرینی به تهران
مجید تخت‌روانچی در پاسخ به سوالی درباره زمان سفر موگرینی هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز تاکید کرد: این مرحله از مذاکرات را که پشت‌سر بگذاریم سفر چند کمیسیونر اتحادیه اروپا به ایران را خواهیم داشت. صحبت است که خانم موگرینی هم به ایران بیاید. رئیس هیات مذاکره‌کننده ایران و اتحادیه اروپا اضافه کرد: تاریخ دقیق سفر هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحایه اروپا به ایران هنوز مشخص نشده است ولی در آینده نزدیک انجام خواهد شد. روانچی از سفر محمدجواد ظریف به بلژیک در هفته آینده نیز خبر داد و گفت: «در این سفر علاوه بر دیدار و گفت‌وگو با مقام‌های بلژیک با مجموعه اتحادیه اروپا در بروکسل هم دیدارها و گفت‌وگوهایی انجام خواهد شد.»
آمادگی اتحادیه اروپا برای مذاکرات
همزمان، فدریکا موگرینی می‌گوید نقش ایران در منطقه و عرصه بین‌الملل «خوب و بد» است؛ ولی به هرحال اتحادیه اروپا برای گسترش روابط با تهران مصمم است و مقدمات مذاکرات سطح بالا با ایران در حال آماده‌سازی است. به گزارش خبرگزاری فارس، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز شنبه از مباحث صورت گرفته در اجلاس غیررسمی وزرای خارجه اتحادیه گزارش داد و گفت که در این نشست «بحث‌های خیلی خوبی درباره ایران داشتیم.» موگرینی که سخنگویش دیروز از سفر قریب‌الوقوع وی به ایران خبر داده بود، درخصوص مباحث مرتبط با ایران در نشست روز شنبه وزرای خارجه اتحادیه اروپا گفت: «به آنها درخصوص آمادگی‌های در حال انجام برای مذاکرات سطح بالا گزارش دادم و خطوط مشترک ما برای پیشبرد روابط دوجانبه با ایران از دیگر محورهای گزارش من بود.»
سفر سه مقام آمریکایی به تهران
معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه همچنین در این خصوص که پاسخ ایران به درخواست سه نماینده جمهوری‌خواه کنگره آمریکا برای سفر به ایران چیست، ابراز کرد: «این موضوع ارزش چندانی ندارد که بخواهیم به آن بپردازیم چون هدف از آن، سیاسی، تبلیغاتی و جنجال‌آفرینی است.» روانچی تاکید کرد: «ما به هیچ‌کس و هیچ‌کشوری اجازه دخالت در امور داخلی کشور را نمی‌دهیم و در عمل هم این را ثابت کرده‌ایم. تحت تاثیر فضاسازی‌ها هم قرار نمی‌گیریم.»
پیشینه گفتوگوها
این نوع گفتوگوهای اتحادیه اروپا با ایران مسبوق به سابقه است. اولین دور گفت‌وگوی اتحادیه اروپا با ایران به «گفتوگوهای انتقادی» معروف است. این دور گفت‌وگو پس از ماجرای سلمان رشدی، پایان جنگ و نیاز به سازندگی در اواخر دهه شصت و اوایل دهه هفتاد شمسی آغاز شد. گفتوگوهای انتقادی براساس بیانیه ادینبورگ سال ۱۹۹۲ بر چهار محور حقوق بشر، سلاح‌های کشتار جمعی، روند صلح خاورمیانه و مساله سلمان رشدی شکل یافت که منجر به هفت دور گفت‌وگو در سطح معاون وزیر امور خارجه ایران و تروئیکای اروپایی(بریتانیا، آلمان و فرانسه) شد. در چنین شرایطی در ۲۰ آذر ۱۳۷۱ سران ۱۲ کشور عضو اتحادیه اروپا نشست مشترک خود را در «ادینبورگ» انگلستان با هدف ایجاد هماهنگی در نوع روابط آتی با ایران و انجام یک رشته «گفتوگوهای انتقادی» مستمر با ایران تأکید شده بود. مذاکرات اروپایی‌ها با ایران در سال‌های نیمه اول دهه هفتاد با وجود مخالفت آمریکایی‌ها ادامه یافت تا اینکه صدور رای سیاسی دادگاه برلین راجع به حادثه «میکونوس» ـ فروردین ۱۳۷۶ ـ و تیره شدن روابط تهران و اتحادیه اروپا سبب قطع گفتوگوهای انتقادی شد. فراخوانی سفرای اروپایی از تهران و سفرای ایران از کشورهای اروپایی هفت ماه تیرگی را بر فضای روابط دو طرف حاکم کرد. پس از روی کارآمدن دولت اصلاحات در ایران و طرح موضوع تنش‌زدایی، اروپایی‌ها به بحران میکونوس خاتمه دادند و سفرای خود را در پاییز این سال به تهران بازگرداندند. این رویداد موانع از سرگیری گفتوگوهای دو طرف را رفع کرد. از تیر ماه۱۳۷۷ دور تازه‌ای از مذاکرات ایران و اروپا آغاز شد که با گفتوگوهای قبلی سه تفاوت اساسی داشت؛ عنوان «انتقادی» از گفتوگوها حذف شده بود و مذاکرات متقابل با عنوان «گفتوگوهای فراگیر» خوانده شد.
گفتوگوها بر خلاف گذشته به‌طور چرخشی در تهران و پایتخت‌های کشورهایی که ریاست دورهای اتحادیه اروپا را بر عهده داشتند، برگزار شد. گفتوگوها صرفا سیاسی نبود و طیفی از مسائل اقتصادی و تجاری، فرهنگی، مواد مخدر، مهاجرت، پناهندگان، انرژی، سرمایه‌گذاری و نیز همکاری منطقه‌ای در تحولات خاورمیانه را در بر می‌گرفت و بر لزوم یافتن راهکارهای عملی برای به نتیجه رساندن آنها تاکید می‌‌کرد. این دور از گفتوگوها در دوره ریاست اتریش بر اتحادیه اروپا در ۱۳۷۷ آغاز شد و تا سال ۱۳۸۰ به‌طور منظم هر شش ماه یکبار در تهران و پایتخت رئیس دورهای اتحادیه اروپایی برگزار شد. اولین دور گفتوگوهای فراگیر و سازنده در ۱۶ و ۱۷ دسامبر ۲۰۰۲ در تهران انجام گرفت و تا ژوئن ۲۰۰۴ چهار دور از این گفتوگوها برگزار شد. اما صدور قطعنامه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران در ژوئن ۲۰۰۴ و موضع کشورهای اروپایی درخصوص پرونده هسته‌ای ایران، باعث شد تا مجلس و دولت جدید ایران نسبت به ادامه این گفتوگوها و نحوه تعامل با کشورهای اروپایی تجدید نظر کنند و به‌رغم درخواست‌های ظاهری اتحادیه اروپا این دور از گفتوگوها خاتمه یافت. پس از سال ۲۰۰۴ تا روی کار آمدن دولت حسن روحانی روابط ایران و اتحادیه اروپا کاملا تحت‌تاثیر پرونده هسته‌ای ایران قرار گرفت و ادامه هر نوع گفت‌وگو منوط به حل‌وفصل پرونده هسته‌ای ایران شد. با حل بحران هسته‌ای ایران و اجرایی شدن برجام و گسترش تبادلات تجاری و ارتباطات سیاسی ایران با اعضای اتحادیه اروپا به‌خصوص با بریتانیا، آلمان و فرانسه، به‌نظر می‌رسد که فهم بهتری برای طرح گفتوگوهای سطح بالا در ادامه گفتوگوهای پیشین صورت گرفته است.
ارسال نظر