گروه بنگاه‌ها، ملیحه ابراهیمی: سرمایه‌گذاری در راه‌آهن بسیار دیربازده است در حالی‌که سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در دنیا و به ویژه در کشورهای در حال توسعه همچون ایران، اغلب به دنبال محلی زودبازده برای سرمایه‌گذاری هستند و تنوع بسترهای سرمایه‌گذاری زود بازده در ایران موجب می‌شود تا صنعت ریلی از سوی سرمایه‌گذاران بخش خصوصی بیشتر مورد بی‌مهری قرار بگیرد، اما وضعیت جغرافیایی بسیار مطلوب ایران و گسترش حمل و نقل ریلی در دنیا موجب شده تا این صنعت نیز جذابیتی بیش از گذشته برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی داشته باشد. از سوی دیگر، راه آهن جمهوری اسلامی نیز با تدوین استراتژی‌های جدید و برنامه‌ریزی برای اقتصادی کردن کسب و کار ریلی در ایران، دورخیز خوبی برای جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی را آغاز کرده است؛ اگر چه مدت زمان زیادی از شروع این تحرک جدید در راه‌آهن نمی‌گذرد، اما به گفته صنوبری، مدیرکل دفتر سرمایه‌گذاری و اقتصادی راه‌آهن معرفی بسته‌های حمایتی راه آهن به سرمایه‌گذاران در سه ماهه پایانی سال 93 موجب شد تا تقاضا برای سرمایه‌گذاری در سه بخش بار، مسافر و خط افزایش چشمگیری داشته باشد. وی پیش‌تر در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» این افزایش چشمگیر را این‌گونه توصیف کرده بود: درخواست‌های بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در حوزه ریلی در سال‌های گذشته خیلی کم یا هیچ بود و امسال درخواست‌ها آنقدر زیاد شده که نه تنها باید این حجم زیاد تقاضا تفکیک و مدیریت شود بلکه بر اساس اولویت‌بندی به درخواست‌های سرمایه‌گذاری رسیدگی می‌شود. به نظر می‌رسد راه‌آهن جمهوری اسلامی با آغاز یک حرکت منطقی اقتصادی که از سوی مدیران برنامه‌ریزی شده است گام‌های موثری را به سمت جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و تامین سرمایه‌های لازم برای توسعه صنعت ریلی در ایران آغاز کرده است؛ هر چند مسلم است که راه طولانی و سختی در پیش است. «دنیای اقتصاد» نیز در گزارش امروز خود سعی در معرفی «پروژه‌های جذاب ریلی برای سرمایه‌گذاری خصوصی» و معرفی فرصت‌های موجود به سرمایه‌گذاران را دارد.
علی قارداشی، مدیرکل مهندسی و نظارت بر تاسیسات زیربنایی راه‌آهن در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به برنامه راه‌آهن برای افزایش ظرفیت خطوط اظهار کرد: دو خطه کردن، احداث واریانت و اصلاح مسیر، تراک بندی و علائمی کردن ایستگاه‌ها و بلاک‌ها، احداث خطوط حومه‌ای، برقی کردن و احداث خطوط جدید از برنامه‌های مهم این مجموعه در سال‌های پیش رو است. وی با اشاره به برنامه راه‌آهن برای احداث خطوط دوم کل شبکه سراسری این مجموعه در سال ۹۴ می‌افزاید: در مجموع احداث ۱۹۱۸ کیلومتر خطوط جدید در قالب ۶ پروژه در سال‌جاری آغاز خواهد شد که از این میزان ۸۸۷ کیلومتر در سال ۹۴ قابل اجرا است و پیش‌بینی می‌شود که اجرای این پروژه‌ها تا پایان سال ۹۶ انجام شود.
قارداشی، سرمایه‌گذاری لازم برای کل این پروژه‌ها را 64 هزار و 172 میلیارد ریال عنوان کرد و با اشاره به برنامه راه‌آهن برای احداث 619 کیلومتر خط حومه‌ای در قالب 11 پروژه در کل کشور افزود: حجم قابل اجرا در این برنامه برای سال 94 احداث 419 کیلومتر خطوط حومه‌ای است که در مدت زمان 12 تا 18 ماه اجرایی خواهد شد.
وی افزود: برآورد هزینه برای احداث خطوط حومه‌ای در قالب این ۱۱ پروژه ۱۶ هزار و ۴۱۸ میلیارد ریال است و برآورد هزینه برای سال ۹۴ نیز ۹۹۰۵ میلیارد ریال محاسبه شده است. وی همچنین با اشاره به پروژه‌ برقی کردن خطوط و برنامه راه آهن برای احداث خطوط جدید در کشور افزود: در حال حاضر ۳ پروژه مهم برقی کردن خطوط در دست اجرا است که پیش‌بینی می‌شود این پروژه‌ها با حجم کل ۱۹۸۵ کیلومتر تا اواسط سال ۹۷ (برای ۲ پروژه) و اواسط ۹۸ (برای یک پروژه) به بهره‌برداری برسد.
قارداشی گفت: برنامه‌ریزی‌های لازم برای عملیاتی کردن 9 پروژه برای احداث خطوط جدید ریلی در کشور نیز انجام شده است.
وی با اشاره به فرصت‌های مشارکت و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیربنایی موجود در راه‌آهن اظهار کرد: خوشبختانه اواخر سال ۹۳ زمینه مشارکت و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیربنایی راه آهن برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی فراهم شد و با معرفی بسته‌های حمایتی متعدد از سوی راه‌آهن، سرمایه‌گذاری در بخش ریلی با استقبال سرمایه‌گذاران مواجه شد.
وی افزود: بسته‌های حمایتی برای پروژه‌های دو خطه کردن، با هدف افزایش سرعت مسیر قطارهای باری و مسافری، رفع گلوگاه‌های ظرفیت شبکه سراسری، افزایش ایمنی و روانی سیر و حرکت و پاسخگویی به تقاضاهای ایجاد شده حمل بار و مسافر تا پایان افق 1400 طراحی شده است.
قارداشی با اشاره به پروژه موفق دو خطه کردن محور چادرملو- اردکان گفت: هدف این پروژه افزایش عملکرد ۹ میلیون تن بار به ۱۹ میلیون تن بار بوده است.
قارداشی با تاکید به پروژه‌های برقی‌سازی در راه‌آهن اظهار کرد: پروژه برقی سازی محور بافق- سیرجان- بندرعباس از پروژه‌های مهم راه آهن است که با هدف کاهش یک سومی نیاز به لکوموتیو دیزلی، افزایش ظرفیت جابه‌جایی حمل بار و مسافر و افزایش سرعت سیر قطارهای مسیر پاسخگویی به تقاضای ایجاد شده و حمل بار و مسافر تا پایان افق 1400 بسته‌های حمایتی خوبی برای آن در نظر گرفته شده است.
وی، امکان مشارکت راه آهن تا سقف ۴۰ درصد در سرمایه‌گذاری به صورت بلاعوض، معرفی به صندوق توسعه ملی، پرداخت سهم از درآمد صرفه‌جویی سوخت، تضمین پرداخت کف درآمدی و پرداخت حق دسترسی خط موجود و خط جدید را از موارد بسته حمایتی این پروژه عنوان کرد.


بسته‌های حمایتی برای پروژه‌های دوخطه کردن
* امکان مشارکت راه‌آهن تا سقف ۳۰ درصد در سرمایه‌گذاری به‌صورت بلاعوض
* معرفی به بانک عامل
* امکان صدور ضمانت‌نامه برای بانک عامل یا برای سازمان بورس
* پرداخت سهم از درآمد صرفه‌جویی سوخت (بند ق بودجه)
* تضمین پرداخت کف درآمدی
* تضمین نوسانات نرخ ارز بیش از سالانه 10 درصد
* پرداخت حق دسترسی خط جدید و خط موجود

پروژه‌های دو خطه کردن
محور میبد- بادرود
محور بادرود - محمدیه
محور ساقه- سمنگان
محور چادرملو- جندق- مبارکه
محور چادرملو- کال زرد- طبس- تربت حیدریه
محور قزوین - زنجان
محور زنجان - میانه