با نگاهی به آمار جدید بانک جهانی که گزارش سال ۲۰۱۳ را صرفا شامل می‌شود، به اهمیت موضوع توسعه شهرهای ریل‌پایه بیش از پیش پی می‌بریم. بر اساس گزارش جدید بانک جهانی، آلودگی هوا چهارمین عامل مرگ و میر زودرس در جهان است. به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، روزنامه گاردین بر اساس گزارش جدید بانک جهانی نوشته است که آلودگی هوا سالانه بیش از ۵/ ۵ میلیون کشته و بیش از ۵ تریلیون دلار هزینه برای اقتصاد جهانی به همراه داشته است. این گزارش با اشاره به اینکه آلودگی هوا روند رشد کشورهای در حال توسعه را کند می‌کند، خطر سلامتی این آلودگی را در کشورهای در حال توسعه بیشتر از کشورهای توسعه یافته ارزیابی کرده است.

براساس این گزارش، کشور چین بیشترین هزینه را از ناحیه آلودگی هوا پرداخت می‌کند و سالانه رقمی معادل ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور صرف هزینه آلودگی هوا می‌شود. گزارش بانک جهانی همچنین این هزینه را برای ایران حدود ۳/ ۲ تولید ناخالص داخلی برآورد کرده است. بر اساس گزارش بانک جهانی مرگ و میر زودرس ناشی از آلودگی هوا در ایران نیز طی دو دهه گذشته رشد کرده و از ۱۷ هزار نفر در سال ۱۹۹۰ به بیش از ۲۱ هزار نفر در سال ۲۰۱۳ رسیده است. آلودگی هوا برای کشورهای توسعه یافته نیز کم هزینه نیست. بر اساس این گزارش آلودگی هوا سالانه برای ایالات متحده آمریکا، بریتانیا و آلمان به ترتیب ۴۵، ۷.۶ و ۱۸ میلیارد دلار هزینه در بردارد.

کشور ۴۰۰ هزار نفری ایسلند کمترین میزان هزینه را بابت آلودگی می‌پردازد و این کشور بر اساس گزارش بانک جهانی پاکترین هوای جهان را دارد. بانک جهانی بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی در گزارش مفصل خود اعلام کرده که از هر ۱۰ مرگ و میر در جهان یک مورد ناشی از آلودگی هواست که این میزان سالانه ۵/ ۵ میلیون مورد مرگ‌ومیر را شامل می‌شود. براساس این گزارش آلودگی هوا پس از سیگار، رژیم غذایی و چاقی چهارمین علت مرگ و میر زودرس در جهان است. البته نباید فراموش کرد که آلودگی هوا می‌تواند منجر به بیماری‌های تنفسی و ریه و ناراحتی‌های قلبی و سرطان شود که این میزان، شش برابر مرگ و میر ناشی از بیماری مالاریا است. براساس این گزارش در دو دهه گذشته عامل آلودگی هوا از آلودگی آب به مراتب کشنده‌تر شده است و آمار مرگ و میرهای زودرس ناشی از آن از سال ۱۹۹۰ به این سو به‌طور مداوم افزایش یافته است.

این گزارشات و تفاسیر آن (هزینه‌های ناشی از عدم استفاده از قطار در سفرهای برون شهری و درون شهری) موید این مطلب است که توسعه ریل و ایجاد آن در شرایط فعلی، تنها جایگزین مناسب برای پرداخت کمترین هزینه جانی و مالی ناشی از این‌گونه آلودگی‌ها است. در چنین شرایطی که ما با چالش بزرگی چون آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنیم و سالانه تعداد افرادی که به بیماری‌های مزمن تنفسی دچار می‌شوند، افزوده می‌شود و تمام حرف ما درباره توسعه پایدار حمل و نقل ریلی برای حفظ محیط زیست، توسعه و گسترش آن در سراسر کشور، فرهنگ سازی برای استفاده مردم از این بخش حمل‌ونقلی، ایجاد بستری برای یکپارچگی بخش درون شهری و برون‌شهری حوزه ریلی اعم از مترو، راه‌آهن و قطارهای حومه‌ای، مبارزه با آلودگی هوا، حفظ هویت و زیبایی شهر و..... است.

این روزها در کلان شهرها دیگر مساله مهاجرت مطرح نیست و این موضوع دیگر در کنار مشکلات بزرگ‌تر، خود را به کناری کشیده و مدت‌هاست آنقدر کاهش یافته که دیگر مساله اصلی نیست. حال امروز که مسوولان در تصمیم‌گیری‌های خود برای شهری که پایه و اساس آن ریل باشد، به نتایج قابل‌قبولی رسیده‌اند شکی نیست، اما باید ببینیم این تصمیم‌گیری‌ها تا چه میزان می‌تواند در کشور اجرایی شود و همه بخش‌های ریلی در درون و برون شهرها و مهم‌تر از همه حاشیه‌های شهر به یکدیگر متصل شده و یکپارچه عمل می‌کنند؟!!