دوره طلایی راه‌آهن

دنیای اقتصاد: در حالی مدیرعامل راه‌آهن جمهوری اسلامی می‌گوید ایران از ابتدای انقلاب تا سال ۹۲ در مجموع ۱۵۰۰ کیلومتر راه‌آهن دوخطه داشته است که در دولت یازدهم بیش از ۲هزار کیلومتر راه‌آهن دوخطه در دست ساخت است و از این میان ۸۰۰ کیلومتر آن تا پایان سال جاری تحویل و به بهره‌برداری خواهد رسید. محسن پورسیدآقایی در نشست خبری خود با اصحاب رسانه با اشاره به اقدامات دولت یازدهم در بخش حمل‌ونقل ریلی اظهار کرد: رویکرد دولت توسط رئیس‌جمهوری در ابتدای دولت یازدهم اعلام شد مبنی بر اینکه «یکی از سه کاری که دوست دارم از من به یادگار بماند توسعه حمل‌ونقل ریلی است» و امروز بعد از گذشت سه سال این اتفاق کاملا مشهود است و دولت در زمینه راه‌آهن تلاش‌های زیادی با توجه به کاهش قیمت نفت انجام داده است. وی افزود: اعتباراتی که در سال ۹۲ و ۹۳ به حمل‌ونقل ریلی اختصاص یافته معادل اعتبارات کل ۱۰ سال قبل از آن است؛ به‌رغم اینکه دولت دو سال سخت مالی را پشت سر گذاشته است و در آن ۱۰سال دولت وقت در وفور نعمت به سر می‌برد. مدیرعامل راه‌آهن با اشاره به اقدامات انجام شده در این سه سال گفت: مجلس مصوبات خوبی داشت و بخشی از این اقدامات با کمک مجلس نهم انجام شد و به نوعی می‌توان گفت در دوره طلایی راه‌آهن قرار داریم، زیرا دولت و مجلس با هم بر توسعه حمل‌ونقل ریلی اهتمام دارند.

بهره‌برداری از ۸۰۰ کیلومتر راه‌آهن دوخطه در سال ۹۵

به گفته پورسیدآقایی، از ابتدای انقلاب تا سال ۹۲ در مجموع ۱۵۰۰ کیلومتر راه‌آهن دوخطه داشتیم که مهم‌ترین آن راه‌آهن تهران-مشهد و بافق-بندرعباس است. اما در دولت یازدهم و طی سه سال گذشته بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر راه‌آهن دوخطه در دست ساخت قرار گرفت که ۸۰۰ کیلومتر آن تا پایان سال جاری تحویل و به بهره‌برداری خواهد رسید. وی با اشاره به برنامه راه‌آهن برای توسعه خطوط حومه‌ای گفت: در خطوط حومه‌ای تا قبل از دولت فعلی هیچ اقدامی نشده بود و حالا بیش از ۷۰ کیلومتر خطوط حومه‌ای در دست احداث است که شامل تهران-گرمسار، تهران-کرج، اهواز-سربند به‌صورت چهارخطه و مسیر قزوین نیز دو خطه خواهد شد که برای اولین بار عملیاتی شده است.

تاثیر قطارهای حومه‌ای بر افزایش سطح رفاه مردم

معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه اجرای این خطوط باعث افزایش سطح رفاه زندگی مردم می‌شود، تصریح کرد: کلان‌شهرها از نظر شاخص کیفیت زندگی در سطح پایین قرار دارند که دلیل اصلی آن آلودگی هوا، ترافیک و ساختار غلط شهرسازی و نمود اختلاف طبقاتی است. همچنین حمل‌ونقل عمومی می‌تواند موجب بهبود وضعیت زندگی عمومی و زندگی در منازل بزرگ‌تر در نزدیکی شهرهای بزرگ باشد. وزارت راه و شهرسازی این مساله را وظیفه خود می‌داندو تا پایان دولت به بهره‌برداری خواهد رساند تا اطراف تهران را با خطوط ریلی حومه‌ای ضربدری به هم متصل کند. مدیرعامل راه‌آهن با اشاره به اقدامات فنی و زیربنایی گفت: امروز تمام شبکه راه‌آهن کشور به سیستم کنترل اتوماتیک ATC مجهز شده است که می‌تواند هر قطار که از سرعت مجاز تجاوز کرد به‌صورت اتوماتیک سرعت آن را کاهش دهد. در این راستا ۱۱۳ ایستگاه به این سیستم مجهز شدند و ۱۰۲ ایستگاه تا پایان سال مجهز خواهند شد. وی افزود: با ایجاد ایستگاه‌های مجازی قطارها می‌توانند به‌صورت مستمر و پشت‌هم تردد کنند و این سیستم در خط تهران-مشهد انجام شده که موجب شد تعداد تردد قطارها در این خط از ۵۰ قطار به ۲۰۰ قطار در روز برسد و هر ۷ دقیقه یک قطار از تهران به مشهد حرکت کند.

پورسیدآقایی گفت: در حال حاضر ایران جزو ۸ کشور تولید‌کننده این سیستم در جهان است که از تراک‌بندی بومی‌سازی شده استفاده می‌کند. این سیستم با دانش فنی ایجاد شده است، در نتیجه ما می‌توانیم به‌روزرسانی را انجام دهیم، بنابراین این سیستم تهران-مشهد بافق-بندرعباس، تهران-کرج، تهران-قم و تهران-اسلامشهر-پرند انجام خواهد شد. معاون وزیر راه وشهرسازی با اشاره به اقدامات انجام شده در بخش مسافری بیان کرد: با اعتباراتی که برای بخش مسافری در نظر گرفته شد بیش از ۲۷ نمازخانه در شبکه سراسری احداث می‌شود که ۸ دستگاه به بهره‌برداری رسیده و ۱۹ مورد دیگر نیز در آینده نزدیک به بهره‌برداری خواهد رسید که می‌توان از تاخیر نماز مردم جلوگیری کرد. همچنین ۱۵۰ نمازخانه نیز بازسازی شد. وی از افتتاح ایستگاه جدید زنجان در آینده‌ای نزدیک خبر داد و گفت: این ایستگاه به‌صورت مدرن و جدید طراحی شده است. پورسیدآقایی با اشاره به اقدامات انجام شده در بخش حمل‌ونقل ریلی بار بیان کرد: در حمل‌ونقل بار در نظر داریم گلوگاه‌های فنی را رفع کنیم. همچنین در سال ۹۳ و ۹۴ سهم بار در بخش ریلی افزایش پیدا کرده است برخلاف اینکه همواره سهم ریلی در گذشته سال به سال کاهش پیدا کرده بود. مدیرعامل شرکت راه‌آهن خاطرنشان کرد: در سال ۹۳ رشد بار در حمل‌ونقل ریلی، ۲/ ۹ درصد و در جاده ۴ درصد بوده است. همچنین در سال ۹۴ نیز سهم ما ۲/ ۲ درصد و رشد بار در حمل‌ونقل جاده‌ای به منفی ۷ درصد رسید که دلیل اصلی آن کاهش قیمت سنگ آهن محسوب می‌شود.

رشد ۸درصدی حمل‌ونقل بار در راه‌آهن در ۵ ماه نخست سال

به گفته پورسیدآقایی تا ۵ ماه اول سال جاری، حجم بار در راه‌آهن ۸ درصد رشد داشته است درحالی که رشد حجم بار در کل کشور بالغ بر ۴ درصد بوده است. وی با اشاره به کاهش حجم ترانزیت ریلی در سال ۹۲ به ۵۰۰هزار تن گفت: با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک ایران این آمار بسیار عجیب بود اما خوشبختانه با تغییر جهت ترانزیت در سال ۹۳ و ۹۴ به ۱/ ۵ میلیون تن ترانزیت کالا دست یافتیم و امیدواریم امسال نیز رشد قابل‌توجهی در این زمینه داشته باشیم. معاون وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: برای ما مهم‌ترین مساله افزایش سهم از مجموع عملیات است و توانستیم افزایش خوبی در سهم کشور داشته باشیم. پورسیدآقایی با بیان اینکه که قطارهای تهران-مشهد امروزه سرعتی بالای ۱۴۰ کیلومتر دارند، گفت: از ماه گذشته شروع به جمع‌آوری قطارهای کم سرعت در مسیرها کردیم و درحال حاضر قطارهایی که به سمت مشهد می‌روند همگی سرعتی بین ۱۴۰ تا ۱۶۰ کیلومتر دارند که باعث می‌شود زمان سفر با در نظر گرفتن اوقات شرعی به ۱۰ ساعت برسد. وی افزود: از تمام شرکت‌های بخش خصوصی تشکر می‌کنم زیرا بیشترین فشار روی آنها بود. مدیرعامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران به وضعیت ایستگاه‌های موجود در کشور اشاره کرد و گفت: قبلا ما ۵۰ایستگاه داشتیم اما امروز این تعداد به ۱۵۰ ایستگاه رسیده و بین هر ایستگاه هم ۳ ایستگاه مجازی وجود دارد که قطار از این ایستگاه‌ها فقط عبور می‌کند و به محض عبور سیستم سیگنال اجازه عبور قطار بعدی را می‌دهد.

تشکیل شرکت قطارهای حومه‌ای

پورسیدآقایی افزود: دولت تشکیل شرکت قطارهای حومه‌ای را در لایحه برنامه ششم ارائه کرده و بند مشخصی مربوط به این موضوع گذاشته که وزارت راه و شهرسازی را مجبور به تشکیل این شرکت می‌کند، اما به این دلیل که لایحه در حال بررسی است فعلا نمی‌توان کاری کرد. وی ادامه داد: از آن جا که دولت نمی‌تواند شرکت جدید تاسیس کند بنا براین دولت لایحه‌ای را به مجلس پیشنهاد می‌دهد. امیدوار هستیم با حمایت نمایندگان بتوانیم این شرکت را تشکیل دهیم. وی با اشاره به اینکه راه‌آهن شرکت‌های خصوصی را به توسعه و خرید ناوگان جدید تشویق می‌کند؛ افزود: تا آخر سال ۲۳۵ واگن جدید وارد شبکه ریلی خواهد شد که برخی از این واگن‌ها به تازگی و برخی دیگر در سال‌های گذشته و در دولت قبل مجوز گرفته که به‌صورت دست دوم توسط شرکت‌های خصوصی وارد شده بودند. البته شرکت‌های خصوصی مشغول نوسازی این واگن‌ها هستند تا به شبکه اضافه شوند. معاون وزیر راه وشهرسازی ادامه داد: ما امیدواریم بتوانیم با این کارها میانگین سن واگن‌های کشور را در نهایت به ۱۵ سال برسانیم.

خرید ریل از هند با ۵ درصد از مبلغ کل قرارداد

پورسیدآقایی با بیان اینکه در حاضر در کشور ریل نمی‌سازیم گفت: ما عملا در کشور ریل کافی برای ریل‌گذاری نداریم این در حالی است که شرایط برای ایجاد ریل‌گذاری داریم اما ریل کافی نداریم. وی ادامه داد: تصمیمی که در این دولت برای حل مشکل کمبود ریل گرفتیم این بود که نباید به امید ساخت ریل در داخل، خرید ریل متوقف شود و همین‌طور نباید طوری ریل بخریم که به ساخت داخل صدمه بخورد. ما با استفاده از فاینانس و وام ۱۲ ساله از هند ریل خریدیم برای اینکه بتوانیم نیاز حال حاضر کشور را رفع کنیم. معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: چون وام ۱۲ ساله بود فقط ما ۵ درصد مبلغ را از کل مبلغ که ۲۰ میلیارد تومان بود پرداخت کردیم و توانستیم با این کار ریل مورد نیاز کشور را فراهم کنیم. ما با ۲۰ میلیارد تومان توانستیم ۱۵۰ هزار تن ریل از هند وارد کشور کنیم.

پورسیدآقایی ادامه داد: اگر ما می‌خواستیم این مبلغ را در کشور سرمایه‌گذاری کنیم، حداقل ۴۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای خرید چنین ریلی لازم بود، ولی ما شرکت ذوب‌آهن را تشویق کردیم تا خط تولید ریل خود را راه بیندازد و بخشی از هزینه ساخت کارخانه ریل را راه‌آهن می‌دهد. وی تصریح کرد: ما در حال حاضر ۲۰۰ میلیارد تومان از ذوب‌آهن طلبکاریم و هیچ سودی از این مطالبات نمی‌گیریم. ذوب‌آهن با پول راه‌آهن خط ریل خود را راه انداخته است، اخیرا هم قراردادی را با ذوب‌آهن بسته‌ایم که شامل ۴۰ هزار تن ریل است که مجوز این کار از سازمان مدیریت گرفته شده و در حال مبادله هستیم که ریل‌های خریداری شده از ذوب‌آهن قیمتش ۳۰ یورو از کشورهای اروپایی بیشتر باشد.

پروژه‌های اولویت‌دار ریلی

معاون وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: دولت ۵ پروژه را از راه‌آهن‌هایی که به تازگی در حال ساخت است در اولویت قرار داده که شامل راه‌آهن غرب کشور، همدان، میانه - تبریز تا ارومیه و راه‌آهن قزوین- رشت است که دولت تا پایان کار خود قصد بهره‌برداری از خطوط این پروژه‌ها را دارد. مدیرعامل شرکت راه‌آهن با اشاره به راه‌آهن رشت- آستارا گفت: این پروژه در حال مذاکره برای تامین منابع مالی است و ما این پروژه را دوبخش می‌دانیم؛ یکی آستارا- آستارا که تا پایان سال میلادی به اتمام می‌رسد. در این ناحیه پل مرزی مشترک در حال ساخت است و بخشی از این راه‌آهن که در رشت واقع شده نیاز به منابع مالی دارد. پورسید آقایی با اشاره به سفر رئیس‌جمهوری به آذربایجان گفت: در این سفر موافقت‌نامه‌ای امضا شد که از خط اعتباری آذربایجان استفاده کنیم برای ساخت خط آذربایجان و در هر صورت دولت می‌خواهد حلقه رشت-آستارا را تکمیل کند. وی ادامه داد: پروژه آستارا- آستارا حدود ۵۵۰ میلیون دلار بودجه ساخت می‌خواهد و اعتبار دیگری برای تملک می‌خواهیم چون تمام مسیر زمین‌ها شخصی است که این مسیر در عرض ۳۵ متر است و باید خریداری شود.

مدیرعامل شرکت راه‌آهن به راه‌آهن چابهار اشاره کرد و گفت: خط راه‌آهن چابهار- زاهدان در حال ساخت است و عملیات زیرسازی آن شروع شده و با هند مذاکراتی صورت گرفته و آنها اعلام آمادگی کردند تا تامین مالی کند ولی این فقط در حد مذاکره است و باید ببینیم که آیا هند می‌تواند شرایط ایران را قبول کند؟ وی از هماهنگی عالی بین راه‌آهن و بنادر خبر داد و گفت: روندی بسیار عالی در حد وزارتی صورت گرفته تا بتوان حمل‌ونقل ریلی را در بنادر گسترش بدهیم و خوشبختانه ما بخشنامه‌ای با ریاست محترم سازمان بنادر داریم مبنی بر اینکه هیچ ترمینالی در بنادر حق ساخت ندارند مگر اینکه به خطوط ریلی مجهز شده باشد. معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: با توجه به تمام هماهنگی‌ها با بخش دریایی، حمل بار در بندر شهید رجایی ۳ برابر افرایش داشته و از ۵ درصد به ۱۵ رسیده که شامل مجموع باری است که وارد یا خارج می‌شود و هدف‌گذاری ما این است که این حجم را به ۳۰ درصد برسانیم.