وضعیت شکننده مدیریت بیماری با فاصله‌گذاری هوشمند اجتماعی؟
این طرح در روزهای اخیر از محدودیت‌ها برای کنترل شیوع ویروس کرونا کم کرده است. از محدودیت در آغاز به کار برخی کسب‌و‌کارها گرفته تا برداشتن محدودیت ترددها بین شهرستان‌ها در استان‌ها.به این ترتیب ترددها و مشاغل به اصطلاح کم ریسک با اجرای طرح موسوم به فاصله‌گذاری هوشمند از ۲۳ فروردین در استان‌ها آغاز شدند و ادارات هم با دو سوم ظرفیت و به‌صورت گردشی شروع به کار کردند. این در حالی است که درتهران از شنبه ۳۰ فروردین فعالیت کسب‌و‌کارهای کم ریسک با پروتکل‌های بهداشتی و اتصال به سامانه و دریافت کد آغاز می‌شود.در چنین شرایطی سازمان نظام پزشکی هشدار داده است که بازگشایی کسب‌و‌کارها همزمان با کاهش محدودیت‌های کرونایی، احتمال اوج‌گیری دوباره این بیماری در کشور را بیشتر می‌کند. از این رو برخی شواهد نشان می‌دهند که طرح فاصله‌گذاری هوشمند اجتماعی چندان موفق نبوده و به ویژه این مساله در شهر تهران بارزتر است. در روزهای گذشته تصاویر منتشر شده در فضای مجازی نشان می‌دهد که این طرح موفقیت پیش‌بینی شده توسط سیاست‌گذار را کسب نکرده و کارشناسان نیز پیش‌بینی کرده‌اند که براساس رفتار‌های اجتماعی موجود، موج جدید شیوع ویروس کرونا کشور را دوباره در بر بگیرد. درحالی‌که با پایان تعطیلات نوروزی و با وجود محدودیت‌های تردد در تهران، خیابان‌ها و وسایل نقلیه عمومی پایتخت شلوغ شده بود اما از ابتدای این هفته، در فضای مجازی تصاویری از مسافران به هم فشرده در اتوبوس‌ها و نیز شلوغی واگن‌های مترو منتشر شد. یکی از کاربران با اشاره به اجبار برخی از مردم در استفاده از وسایل نقلیه عمومی نوشت: «کرونا دموکرات نیست. قطعا طبقات پایین جامعه که مجبور به استفاده از مترو و حضور روزانه در محل کار هستند بیشتر مورد خطر هستند.» انتشار تصاویری از شلوغی مترو و اتوبوس موجب شد تا وزیر بهداشت از لغو اجرای طرح ترافیک در تهران خبر دهد. سعید نمکی اعلام کرد: «در شرایطی که وسایل نقلیه عمومی تکافوی رعایت فاصله‌گذاری را نمی‌دهد، یکی از مطمئن‌ترین وسیله‌ها استفاده از وسیله نقلیه شخصی است. باید مردم را ترغیب کنیم که فاصله‌گذاری هوشمند را اجرایی کرده و به سمت استفاده از وسیله نقلیه شخصی بروند.» اظهارنظر وزیر درباره استفاده از وسیله نقلیه شخصی پاسخ برخی از کاربران را در پی داشت. یکی از فعالان مجازی نوشت: «واقعا فکر می‌کنید کسانی که با مترو و اتوبوس می‌روند پی کار و بدبختی‌شان ماشین شخصی دارند و از روی اختیار و احترام به محیط‌زیست از نقلیه عمومی استفاده می‌کنند! نه جانم آن کارگر و کارمندی که این روزها مجبور است سرکاربرود ماشینش کو! طرح ترافیک تاثیری در این وضع نخواهد داشت.» در چنین شرایطی محسن هاشمی رئیس شورای شهر تهران با توجه به ازدحام در مترو و وسایل نقلیه عمومی گفت که اگر فاصله‌گذاری اجتماعی رعایت نشود مترو باید متوقف شود. از طرفی علی اعطا سخنگوی شورای شهر تهران هم گفت: «در صورتی که مسافران مترو به بیش از ۵۰۰ هزار نفر افزایش یابد شناور شدن ساعات کاری ادارات برای فاصله‌گذاری اجتماعی و پیشگیری از بیماری کرونا ضروری است.» از طرفی ادامه بحران کرونا در تهران و برخی از استان‌های درگیر این بیماری موجب شد تا سیاست‌های دولت در مقابله با شیوع کرونا نه‌تنها منتقدانی در خارج از مجموعه دولت داشته باشد؛ بلکه برخی از استاندارها یا روسای دانشگاه‌ها هم این سیاست‌ها را زیر سوال ببرند. درحالی‌که برخی از استانداران خواستار مستثنی شدن استان‌هایشان از قوانین شمول فاصله‌گذاری هوشمند اجتماعی حداقل تا پایان فروردین‌ماه شده بودند، رئیس‌جمهوری دست استاندارها را برای مقابله یکجانبه با کرونا بست و گفت که مانع تردد بین شهرها نشوند. برخی کاربران منتقد سیاست‌های دولت نوشتند: «اگر کرونا هم بخواهد برود، طرح بازگشایی ادارات و بانک‌ها و مشاغل کم‌خطر نمی‌گذارد برود، ازدحام مردم در ایستگاه مترو نشانه بارز آن است.» طرح فاصله‌گذاری هوشمند اجتماعی در شرایطی اجرا می‌شود که فرمانده ستاد مقابله با بیماری کرونا در تهران گفته نتیجه اجرای این طرح ۹ تا ۱۴ روز بعد در آمار پذیرش بیمارستان‌ها نمود پیدا می‌کند. از طرفی برآورد مرکز پژوهش‌های مجلس این است که «در فصل بعدی سرما» موج دوم شیوع کرونا در ایران شکل می‌گیرد، اما همزمان تاکید شده که به‌دلیل سیر طولانی کنترل موج همه‌گیری اول «به احتمال قوی در ایران موج اول و دوم از هم قابل‌تفکیک نخواهند بود.»
