مستند با روایت بازیگر پیشکسوت

مژگان خالقی کارگردان وقتی داشتم به ساختن این فیلم فکر می‌کردم، به نظرم نمی‌رسید اینقدر سخت و طولانی باشد و جالب اینکه چالش جدی درخصوص ساختار فیلم، زمانی آغاز شد که فیلم‌برداری بخش‌های اصلی آن تازه به خاتمه رسیده بود. مستندسازان می‌دانند که گاهی پیدا کردن حتی یک عکس کار بسیار سختی است. به همین دلیل باید گفت دسترسی به تصویرهایی که در فیلم به‌کار رفته اصلا آسان نبود. برای این فیلم، هنرمندان و پژوهشگران بسیاری مقابل دوربین حاضر شدند که متاسفانه به دلیل حجم بسیار زیاد گفت‌وگوها و به ضرورت نحوه روایت فیلم، از بسیاری از آنها استفاده نشد.

 این تصاویر قابلیت آن را دارند تا در آینده به‌عنوان یک منبع قابل اعتنا مورد استفاده قرار گیرند. برای اینکه عملکرد فیلم سطحی نباشد به شکل بی‌رحمانه‌ای بخش عمده‌ای از تصویرهای فیلم را کنار گذاشتم. به‌عنوان مثال در گفت وگو با نصرت‌الله وحدت، مقهور شخصیت ایشان نشدم و بخش عمده‌ای از حرف‌های ایشان را کنار گذاشتم. به هرحال باید پذیرفت خنده در تاریکی فیلم کاملی نیست و شاید اشتباهاتی را هم بتوان در آن یافت اما به‌نظر می‌رسد بازنگری دوباره و کوشش برای تکمیل آن، تنها راه برای رفع کردن نقطه‌ضعف‌های آن باشد.  در طول سال‌های فعالیتم در عرصه تئاتر و سینما کارهای سخت فراوانی انجام داده بودم؛ اما باید اعتراف کنم ساخت خنده در تاریکی سخت‌ترین کاری بود که در تمام عمرم انجام داده‌ام. احتمالا اسناد و مدارک دیگری هم وجود دارد که هنوز به دست ما نرسیده و این نکته، سختی تکمیل این فیلم در آینده را دوچندان می‌سازد. زمانی که ایده ساخت این فیلم به ذهنم رسید، قصد داشتم درباره وضعیت امروز تئاتر در بخشی از اصفهان فیلم بسازم؛ اما وقتی با مشاور فیلم (بهرام عظیم‌پور) در این‌باره صحبت کردم پیشنهاد داد به جای این کار درباره تاریخ تئاتر در اصفهان مستند بسازم.  در حقیقت، پیشنهاد ایشان راستای حرکت فیلم را کاملا تغییر داد. اصرار داشتیم یک بازیگر قدیمی تئاتر روایتگر فیلم باشد و به همین خاطر از پرویز پورحسینی دعوت کردیم تا گفتار متن فیلم را اجرا کند؛ اما در بخش‌هایی از فیلم، از آنجا که زمان‌بندی لحن اجرای ایشان با میزان نماهای آرشیوی همخوانی نداشت، تصمیم گرفتیم از یک صدای جایگزین استفاده کنیم. و حالا خیلی خوشحالم که بعد از پنج سال پیروز شدم خنده در تاریکی را همراه تماشاگران روی پرده ببینم و تماشای آن را با مخاطبان اصلی این فیلم سهیم باشم.  واکنش برخی از تماشاگرها در بعضی بخش‌های فیلم برایم غیرمنتظره بود و باعث شد از این پس نسبت به تاثیر فیلم بر مخاطبان، حساسیت بیشتری نشان دهم.