کالبد قدیمی بازار تهران

ساختار کالبدی بازار تاریخی تهران (همانند سایر بازارهای تاریخی) بر گرد سه عنصر کانونی معروف ارگ، مسجد جامع و راسته بازار اصلی شهر نمود پیدا کرده است. در بازار تاریخی تهران دو وجه کالبد و عملکرد و تاثیر این دو بر هم بسیار حائز اهمیت است. بازار تهران به‌لحاظ کالبدی با حالات مختلفی از نحوه مرمت و حفاظت مواجه بوده است. برخی از راسته‌ها در عین عدم مرمت جامع، تاب آورده‌ و به‌صورت اصیل باقی مانده‌اند لیکن با فرسودگی مفرط روبه‌رو هستند. بعضی از اجزا و پیکره فضاهای بازار مرمت شده‌اند و برخی نیز به‌واسطه نوسازی‌ها و بازسازی‌های صورت پذیرفته، تغییر شکل یافته‌اند. به‌لحاظ کارکردی و فعالیتی نیز بازار تهران با گونه‌های مختلفی از تغییر مواجه بوده است. برخی از راسته‌های بازار همچنان در تشابه با گذشته اصیل خود به فعالیت ادامه می‌دهند اما برخی از راسته‌ها و اندام‌های بازار با تغییرات اساسی در کیفیت و فعالیت مواجه هستند. کالبد یک بازار به مثابه یک ظرف و انسان به مثابه مظروف آن محسوب ‌می‌شوند و زندگی انسان حقیقت بازار را تشکیل می‌دهد. تغییر و دگرگونی در هر کدام از آنها بر دیگری نیز تاثیر دارد، بنابراین حفاظت از هر یک نیز منجر ‌به حفاظت از دیگری خواهد شد. در این پژوهش سعی شده اندام‌ها و فضاهای بازار به‌لحاظ تاب‌آوری در عملکرد و کالبد طبقه‌بندی شده و به چرایی وجود حالات مختلف در تاب‌آوری این پیکره‌ها دست یافت. به این منظور پس از شرح مقدمه‌ای کلی بر پژوهش، در فصل اول؛ مبانی نظری تحقیق بیان و بررسی شده است. در فصل دوم؛ به شناخت بازار تاریخی تهران پرداخته شده است. در فصل سوم؛ طبقه‌بندی بازار تاریخی تهران به‌لحاظ تاب‌آوری عملکردی و کالبدی صورت پذیرفته و براساس یک جدول طراحی شده و ادغام حالت‌های مختلف موجود در آن به‌صورت ماتریسی مناطقی که نیاز به پرسش‌گری و نظرسنجی دارند، مشخص شد. در فصل چهارم؛ تحلیل پاسخ‌های ارائه شده در پرسش‌گری صورت پذیرفته از بازاریان با استفاده از نرم‌افزار  «SPSS» و سپس طبقه‌بندی آنها انجام شده است. در فصل پنجم؛ به تحلیل یافته‌های حاصل از نتایج نرم‌افزار «SPSS» پرداخته شده و در فصل ششم و نهایی؛ آزمون فرضیه‌ها صورت پذیرفته و نتایج تحقیق ارائه شده است.