دانشنامه سرزمین‌های شمالی

دانشنامه گلستان به قلم ۸۵ محقق از سراسر ایران به نگارش درآمد و حاوی مقالات مختلفی در تاریخ، آثار تاریخی، جغرافیا، منابع طبیعی، معرفی مشاهیر و کتب، مراکز جمعیتی، آداب و رسوم، اقوام و … است که هر یک از آنها می‌تواند خواننده را با سرزمین تاریخی گرگان (جرجان- استرآباد) آشنا سازد.

دانشنامه گلستان، کار اولیه خود را با اساتید دانشگاه آغاز کرد ولی آنها خیلی زود به دلایلی چون تالیف مقالات دانشنامه تا انتشار زمان می‌برد، امتیاز نمی‌گیرد، مبالغ پرداختی قابل‌توجه نیست و... ما را ترک کردند. نوشتن مقاله برای دانشنامه کار متفاوت و سختی است. شاید کسانی باشند که مثلا کتابی منتشر کرده‌اند ولی قادر به نوشتن مقاله برای دانشنامه نیستند، ما از همه محققان آگاه به تاریخ استان گلستان برای کار دعوت کردیم که تقریبا بسیاری با ما همکاری کردند. تعداد اندکی هم با ما همکاری نکردند. مثلا یکی از دوستان ترکمن گفت: بخش ترکمنی را به من بدهید که گفتم مقالات دانشنامه را یک نفر نمی‌نویسد بلکه افراد می‌نویسند. یکی دیگری گفت: من با نهادهای دولتی همکاری نمی‌کنم. متاسفانه سرزمین گرگان به‌رغم تاریخ کهن، مشاهیر نامدار، منابع طبیعی غنی و... در بسیاری از موارد فاقد مستندات و نوشته‌های مکتوب بود، با درک همین نیاز، تلاش شد شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات با استفاده از روش دانشنامه انجام پذیرد.  شناسایی واستخراج مدخل‌ها، پژوهشگران، تاسیس کتابخانه تخصصی استان‌شناسی و گردآوری دستورالعمل‌ها نخستین گام‌ها برای تدوین دانشنامه گلستان بود که بعدا با برگزاری کارگاه‌ها، نشست‌های علمی، حضور در محافل علمی و انتشار جزوات کامل شد. فقدان نیروی کارآمد، کمبود منابع، عدم تجربه، بی‌انگیزگی و شرایط سخت فرهنگی سال‌های بعد از ۱۳۸۴ سبب شد تا کار با کندی بسیار پیش برود.

از همان ابتدا، تلاش برای تدوین دانشنامه گلستان، متناسب با واقعیت‌ها و امکانات استان برنامه‌ریزی شده بود. با مطالعه و بررسی لازم به این نتیجه رسیدیم که امکان تهیه مقالات بر اساس حروف الفبا به‌صورت کامل که روال معمول دانشنامه‌نویسی است برای ما ممکن و میسر نیست، از این‌رو سعی شد هر آنچه که موجود است، گردآوری شود و خود را صرفا مقید به حرفی خاص نکنیم.