دخترها زود بله نگویند پسرها عجله نکنند

مریم خباز

عکس: آکو سالمی

برای کسی که مجرد است داشتن زندگی بدون اما و اگر، سر حد خوشبختی است؛به ویژه اگر لحظاتش با کسی پر شود که او هم دغدغه‌اش همین باشد. در دنیای رویا اما این خیلی زود به دست می‌آید؛ ولی عالم واقعیت پیچیده‌تر از آنی است که پنداشته می‌شود. زیستن زیر یک سقف با مونسی که هم مرام آدمی است آنقدر لذت دارد که می‌ارزد برای آن صبر و حوصله و وسواس داشت. این را دکتر علی اصغر احمدی، روانشناس و مشاور خانواده هم تایید می‌کند چرا که معتقد است زندگی در آینده و تجسم فرداها در امروز منطقی‌‌ترین شیوه برای انتخاب همسری مناسب است. او البته یک فرمان مهم هم برای زندگی می‌شناسد و آن همان صبر و پرهیز از عجله است.

هنوز برای خیلی از جوان‌‌ها خواستگاری کردن یک مشکل است. به اعتقاد شما بهترین روش خواستگاری چیست؟

در مساله ازدواج از قدیم یک رسم وجود داشته که تا آینده هم همین‌طور خواهد بود و آن وصلت دو خانواده به وسیله ازدواج است.

در فرهنگ ما ازدواج بین دو فرد نیست، بلکه پیوندها میان دو خانواده رخ می‌دهد؛ پس در فرآیند ازدواج، دو فامیل به سمت هم کشیده می‌شوند و تنها در مرکز این حرکت عروس و داماد قرار می‌گیرند. پس باید ادغام دختر و پسر به گونه‌ای باشد که خانواده پشت سر آنها باشند و این یعنی همان ازدواج سنتی. در واقع در ازدواج‌هایی که فرد از خانواده‌اش بریده می‌شود تبعات منفی فراوانی به وجود می‌آید؛ پس برای همین ناگزیریم برای داشتن ازدواجی موفق از شکل سنتی پیروی کنیم.

خیلی‌ها وقتی از فرد مورد علاقه‌شان «نه» می‌شنوند، دچار بحران روحی می‌شوند، مخصوصا اینکه می‌گویند یک هفته اول جدایی بسیار سخت است. پس وقتی که بعد از خواستگاری پاسخ منفی می‌شنویم منطقی‌ترین رفتار کدام است؟

اگر منظور ما از خواستگاری کردن انتخاب فردی برای ازدواج باشد، به‌طور قطع این تبعات به وجود می‌آید؛ اما اگر خواستگاری این معنا را نداشته باشد یعنی تنها مراسمی رسمی برای گرفتن پاسخ مثبت فردی که از قبل او را شناخته‌ایم، باشد این نتایج به دست نمی‌آید. پس جلسه خواستگاری جلسه نهایی یک فرآیند است؛ بدان معنی که دختر و پسر قبل از خواستگاری، نشست‌های آشنایی را زیرنظر خانواده‌شان گذرانده‌اند و حالا در این جلسه نظرات یکدیگر را به صورت رسمی به هم اعلام می‌کنند. پس اگر جوان‌ها به فرآیند خواستگاری این‌گونه بنگرند، منطقی‌ترین رفتار را خواهند داشت و دچار یاس و آسیب هم نخواهند شد. ولی نکته مهم این است که اگر فردی،‌آدم مورد علاقه‌اش را در محیطی انتخاب کرده‌است باید نخست از تمایل فرد مقابل نسبت به ازدواج با خودش بپرسد و اگر پاسخ منفی او را گرفت، دیگر سراغش نرود یا اینکه تلاش کند نظر فرد مورد نظر نسبت به خود را مثبت کند.

بعضی افراد به‌خصوص پسرهایی که موقع خواستگاری از فرد مورد علاقه‌شان با پاسخ منفی او مواجه می‌شوند، خودشان را می‌بازند و اعتمادبه‌نفس‌شان را از دست می‌دهند؛ چه توصیه‌ای برای این آدم‌ها دارید؟

این افراد در گام نخست باید خودشان را بیابند چرا که کسی که خودش را می‌بازد در مسابقه زندگی هم بی‌گمان خودش را خواهد باخت. پس نخست باید تمرین اعتمادبه‌نفس و عزت نفس صورت گیرد؛ اگر هم این مساله به تنهایی شدنی نیست از اطرافیان کمک گرفته شود. اما نکته مهم‌تر اینکه جوان‌ها باید به خواستگاری و ازدواج به عنوان یک مساله نگاه کنند و آنگاه بکوشند تا برای این مساله راه‌حل پیدا کنند. اما فردی که خودش را می‌بازد، دیگر نمی‌تواند هیچ مساله‌ای را حل کند؛ البته برای پیروزی می‌توان با مشاوران هم مشورت کرد.

خیلی از جوان‌ها دغدغه‌شان این است که از کجا بفهمند طرف مقابلشان آدم شایسته‌ای است. آیا راهی وجود دارد؟

وقتی مساله عاطفی ما آدم‌ها بیرون از خانه باشد، آن وقت سوگیری ذهنی در ما به وجود می‌آید؛ حال اگر فرد موردنظر مطلوب ما باشد، ایرادات او را می‌پوشانیم به‌خصوص اگر دو طرف برای هم جاذبه نیز داشته باشند. آن‌وقت است که دو طرف وجه منفی وجودشان را آشکار نمی‌کنند و مهم‌تر آن‌که اشکال همدیگر را نیز نمی‌بینند. برای نمونه وقتی دختر و پسر قبل از ازدواج با هم حرف می‌زنند، هیچ توقع و خواهشی از هم ندارند ولی وقتی زن و شوهر می‌شوند چشمداشت‌ها و گله‌مندی‌ها شروع می‌شود؛ در حالی که در دوره قبل این مسائل میانشان نبوده و به آن فکر هم نمی‌کردند. پس منطقی‌ترین راه برای ازدواج موفق این است که دختر و پسر همواره شرایط بعد از ازدواج را در نظر بگیرند؛ به‌عنوان نمونه مداخله خانواده‌ها، خواسته‌های آنها و... به این ترتیب آنها باید تصور کنند که آیا در شرایطی که مثلا مادر یکی از آنها به دیگری توهین می‌کند یا خواهر و برادر یکی مداخله می‌کند، می‌توانند این شرایط را تحمل کنند واز کوره در نروند. پس جوان‌ها اگر می‌خواهند در درازمدت موفق باشند، نباید شرایط امروز را در نظر بگیرند.

به اعتقاد شما تا چه حد از روی چهره افراد می‌توان به شخصیت‌شان پی برد؟

خیلی کم. ممکن است بعضی آدم‌ها درجه‌ای از این توانایی را داشته باشند، اما در مسائل زناشویی هیچ آدمی هرگز به این سطح نمی‌رسد. حتی روانشناسانی که سال‌ها در این زمینه تحصیل و تجربه کرده‌اند، قدرت کمی برای چهره‌خوانی دارند.

روز خواستگاری بهتر است چه پرسش‌هایی را مطرح کنیم تا به بهترین نتیجه برسیم؟

یک جوان برای اینکه بخواهد بفهمد با چه کسی طرف است، باید آینده را در نظر بگیرد نه حال را. پس باید دو طرف خود را به لحاظ فرهنگی و اعتقادی بررسی کنند و در مورد حساسیت‌های‌شان، شغل، تحصیل، نظم، مسکن مستقل و مانند این‌ها صحبت کنند. در عین حال باید شرایط بحرانی زندگی را نیز بررسی کنند و ببینند آیا عصبانی می‌شوند یا اینکه قدرت تحمل دارند.

هنوز بعضی از خانواده‌ها هستند که دختران‌شان را برای زودتر ازدواج‌کردن زیر فشار می‌گیرند. تحمل این شرایط خیلی سخت است؛ این دسته از دختران باید چه کار کنند؟ آیا می‌شود تن به ازدواج با هر کسی بدهند؟

یک چنین چیزی خود را به باد دادن است. این حرف‌ها هم نشانه نادانی است پس بهتر است دخترها به این حرف‌ها توجه نکنند و توجه داشته باشند پسری را که با کلی محاسبه به همسری برمی‌گزینند، گاهی اوقات با مشکلات جدی رو‌به‌رو می‌شوند؛ چه رسد به اینکه به خاطر فرار از فشار خانواده به ازدواج ناخواسته تن بدهند.

بعضی دخترها از اینکه هیچ کدام از خواستگارها، آنان را نمی‌پسندند گلایه دارند اینها چه کار کنند؟

متمایل نبودن خواستگاران به ازدواج نباید باعث شود که دختر شخصیت خودش را خرد کند. البته ما آدم‌ها در مقابل شکست‌های مکرر ممکن است به حالت افسردگی دچار شویم؛ ولی به هر حال باید مقابل این احساسات ایستاد. این همان چیزی است که علم روانشناسی به آن هوش هیجانی می‌گوید؛ یعنی اینکه فرد چه طور احساساتش را مدیریت کند که احساسات منفی‌اش تبدیل به احساسات مثبت شود. پس برای ازدواج کردن نباید آنقدر عجله کنیم که کارهای دیگرمان تحث تاثیر قرار بگیرد.

هستند پسرهایی که وقتی از فرد مورد علاقه‌شان پاسخ مثبت می‌شنوند، به جای خوشحال شدن به انتخاب‌شان شک می‌کنند این مساله از کجا نشات می‌گیرد؟

این حرف نشانگر نوعی از ارتباط است که خانم‌ها باید خیلی جدی به آن توجه کنند. واقعیت این است که وقتی مردی خواستگاری می‌کند، دوست ندارد خیلی زود پاسخ مثبت بگیرد؛ برای همین دخترها باید توجه کنند که بی‌درنگ بعد از پیشنهاد ازدواج نباید موافقت خود را اعلام کنند. این در حالی است که ضمن آنکه پاسخ مثبت نمی‌دهند؛ اما بی‌سبب جواب رد هم نباید بدهند. پس باید اگر به آن فرد علاقه دارند، مساله را با خانواده در میان بگذارند و مراحل ازدواج را به ترتیب پشت سر بگذارند تا آن احساس منفی پسر هم به وجود نیاید.