گروه تاریخ و اقتصاد: این منزل هفت فرسنگ مسافت داشت. صبح شش ساعت و نیم به ظهر مانده حرکت کردیم و از سمت شرقی از راه یک دره کم عرضی روانه شدیم در بعضی جاهای این دره زراعت بود و ایل سنک سین سیاه چادر زده بودند. در عرض راه درخت‌های ‌سرو و درخت‌های جنگلی متدرجا زیاد می‌شد. بعد از آنکه دو فرسنگ مسافت طی کردیم به تنگه روزیه رسیدیم. راه این تنگه بسیار سخت و خطرناک بود. ولیکن منظر خوبی داشت. از چشمه روزیه که چشمه معتبری است، گذشتیم. آب این چشمه مثل یک رودخانه جاری است سه ذرع عرض و نیم ذرع عمق دارد و از شکاف کوه بیرون می‌آید. می‌گویند همیشه جاری است و هیچ‌وقتی قطع نمی‌شود. از چشمه روزیه در کنار رودخانه رفتم این رودخانه به سمت شمال کوه قدمگاه می‌رود و از آنجا رودخانه عظیمی شده موسوم می‌شود به رود بتلار و از آنجا به بحره می‌رود. یک فرسنگ که طی مسافت کردیم به کوه سختی رسیدیم از آنجا بالا رفتیم قریه معتبر چشمه در دامنه کوه نیزوه از دور مشاهده می‌شد. از این کوه که گذشتیم بعد از یک فرسنگ دیگر راه در وقت ظهر به منزل رسیدیم. در ده چشمه زراعت بسیار می‌شود و رودخانه که در کوه نیزوه جاری است از وسط این ده می‌گذرد. اهل چشمه همه سید هستند و مکنتی ندارند. در نزدیکی ده امامزاده است. اطراف آن درخت‌های گردوی کهن دارد که به مازندران می‌رود. می‌گویند قاطر باردار از این راه می‌تواند عبور نماید کوه نیزوه چهارهزار و پانصد ذرع ارتفاع دارد و با اسب می‌توان به قله آن صعود نمود. می‌گویند شکارگاه خوبی است؛ چون هوا ابر و مه بود، بالای کوه نرفتیم. می‌گویند بیست سال قبل تراکمه تا این کوه می‌آمدند و دهات را چو می‌کردند.

منبع: سفرنامه لیوتنان کلنل برسفرد لوات، از تهران تا استرآباد، ترجمه محمدحسن‌خان اعتمادالسلطنه،

۱۸۸۲ / ۱۲۶۱ شمسی