گروه تاریخ اقتصاد- بخش سوم از گفت‌وگوی نمایندگان مجلس شورای ملی را در روز شنبه، سوم بهمن 1286 شمسی می‌خوانید:

حاج میرزا على آقا: منشأ اختلافات این است که هنوز مجلس ما، مجلس نیست و کمیسیون‌ها درست به‌کار مشغول نیستند و جهت این هم، این است که در انتخاب اعضای کمیسیون‌ها سهو شده، هر یکى در چند کمیسیون عضویت دارند و هر یک از اعضا که در یک کمیسیونى حاضر نشود سایر اعضاى آن کمیسیون هم نمی‌توانند به‌کار خودشان رسیدگى کنند، پس باید در انتخاب اعضای کمیسیون‌ها جرح و تعدیل شود که هر یک در چند کمیسیون عضویت نداشته باشند و بتوانند به‌کار خود رسیدگى کنند.
آقا میرزامرتضى قلیخان: بنده عرض می‌کنم که خیلى افسوس می‌خورم هیچ‌یک از ماها به هیچ وجه ملتفت امورات داخلى خودمان نیستیم، ولى بنده بر حسب وظیفه وکالت خود بدون ملاحظه عرض می‌کنم ما وکلا وقتى که وارد پارلمان می‌شویم به گمان اینکه وارد پارلمان انگلیس شده‌ایم رئیس ما رئیس پارلمان انگلیس است و هر یک از ماها هم در مدارس عالیه تحصیل کرده و دیپلماتى هستیم و همچنین وزرای ما تماما در مدارس عالیه تحصیل کرده و از اشخاص دیپلماتى هستند و نیز عموم ملت در مدارس به یک پروگرام تحصیل کرده و با علم هستند و متاسفانه مى‌بینم که چنین نیست و آفتاب که سه ساعت به یک جایى تابید مدتى اثر او باقى می‌ماند 6 هزار سال است که ما به آتش جهالت مبتلا بوده‌ایم لابد مدتى اثر او در ما باقى خواهد بود.
اینکه گفته شد مجلس منظم نیست، حال ببینیم تقصیر ما است یا تقصیر عموم ملت، تقصیر ملت این است که وکلاى جاهل انتخاب کرده‌اند. تقصیر ما هم این است بدون اینکه لیاقت خود را ملاحظه کنیم وکالت را قبول کرده و در این مجلس حاضر شده‌ایم و ملت اگر ما را انتخاب نمی‌کردند یک دسته دیگر را انتخاب می‌کردند مثل ما واگر هم ما براى این کار حاضر نمی‌شدیم یک دسته دیگر مثل ما حاضر می‌شدند و اینکه گفته شد که مجلس به نظام‌نامه داخلى خود جدا چرا رفتار نمی‌نماید ممکن نیست، زیرا که اگر رئیس به یک نفر بگوید که قدرى آهسته‌تر حرف بزن نوبت نطق را مواظبت کنند اسباب رنجش می‌شود، پس مدتى لازم است که ماها عموما عالم شده و به ترتیب صحیح رفتار کنیم.
اما در باب تومانى یک عباسى ابدا مجلس تصویب نکرده به همان ترتیب که جناب مخبرالملک گفتند یک روزى جناب ناصرالملک مذاکره کردند و یک روزى هم جناب رئیس‌الوزرای حالیه، ولى کمیسیون مالیه راى نداد. حال بعضى مستوفی‌ها اقدام کرده، می‌گیرند این هم به واسطه این است که گفته شد تمام فروعات گرفته شود.
آیا این برخلاف مشروطیت است به جهت اینکه این هم یکى از همان فروعات سابق است و مجلس هم دخل و تصرفى در فروعات نکرد، فقط در یکى، دو موضوع که تیول و تسعیر باشد تصرفات نمود و باقى همان‌طور مثل پارسال معمول بود، اما در باب اینکه کمیسیون مالیه در خصوص بودجه سنه آتیه هنوز کارى نکرده و اصلاحى نکرده به جهت این است که تازه وزیر مالیه قدغن کرده‌اند که کتابچه‌هاى ولایات را مستوفی‌ها بنویسند و تا آن کتابچه‌ها به کمیسیون مالیه نیاید اعضای کمیسیون نمی‌توانند اصلاحاتى بکنند خواهید گفت پس کمیسیون مالیه چه می‌کند! بنده عرض می‌کنم همان کارى که مجلس می‌کند و همان‌طورى که آقاى تقى‌زاده گفتند کمیسیون مالیه تماما
مشغول واردات است و جواب عرایضى که از اطراف نوشته می‌شود، می‌دهد.
حاج سید نصرالله: مختصرى می‌خواهم عرض کنم مدتی است که مردم ما را به جهت کارى انتخاب کرده و اینجا گذارده‌اند و عقلاى قوم جهت هر کارى نتیجه می‌خواهند من یک نفر مدتی است که می‌آیم اینجا مى‌بینم کارى نیست و کارى نکرده‌ام! شماها که عقلاى این مملکت هستید ببینید ماها اهل کار هستیم، یک راهى را معین کنید که در آن راه‌کار کنیم. آنچه باید نطق‌هاى مفصل بکنیم، کردیم. دیگر بس است عقیده بنده این است یک روزى را معین کنید که ما عموم وکلا باشیم و اگر شده از صبح تا عصر هم طول بکشد در ترتیب امورات گفت‌وگو کرده به یک جایى منتهى شده، نتیجه بگیریم همه شکایت از بى‌ترتیبى می‌کنیم و عمل نمی‌کنیم. بنده عرض می‌کنم که اصلاح مملکت مشروطه بسته به اصلاح وزارتخانه‌ها است و اصلاح وزارتخانه‌ها منوط به اصلاح مجلس است، اصلاح مجلس بسته به اصلاح کمیسیون‌ها است و اصلاح کمیسیون‌ها منوط به اصلاح کمیسیون رئیسه است، پس اول این کمیسیون را اصلاح کنید.
آقاسید حسن تقى‌زاده: همه عیب ما این است که هر مطلبى عنوان شود باز مى‌نشینیم و شرح مفصلى از آن اظهار می‌کنیم. می‌گویند که بس است نطق‌هاى بلیغ و فصیح خیلى شده است باید کارى کرد که فایده و ثمر به حال ملت داشته باشد. اینکه می‌گویید هنوز مملکت ما مملکت فرانسه و وکلاى پارلمان ما مثل وکلاى پارلمان فرانسه نیست صحیح است، ولى اگر به همین ترتیب باشد تا بیست سال دیگر هم باز خواهیم گفت که هنوز پارلمان ما پارلمان فرانسه و انگلیس نیست، اما من می‌گویم که وکیل باید شخصى باشد که این پارلمان را مثل پارلمان فرانسه و انگلیس بکند. ما باید مملکتى را که خاک او سه برابر خاک فرانسه است قسمى نماییم که همه قسم صناعت و تجارت داشته باشد.