گروه تاریخ اقتصاد- آنچه می‌خوانید بخشی از متن نامه آرتور نیکلسون، دیپلمات انگلیسی به وزیر امورخارجه بریتانیا، سر ادوارد گری است. در مذاکراتی که برای عقد قرارداد انگلستان و فرانسه و رفع اختلافات قدیمی‌مان با آن کشور (در شمال آفریقا) صورت گرفت، ما یک امتیاز حسابی در اختیار داشتیم که می‌توانستیم با دادن آن به فرانسوی‌ها موافقتشان را با عقد قرارداد مورد نظر جلب کنیم. به عبارت دیگر، می‌توانستیم از نفوذ و مزایایی که در مراکش داشتیم چشم‌پوشی کنیم و آن را به فرانسویان بدهیم که همین کار را هم کردیم. اما در مذاکراتی که اکنون با روس‌ها آغاز کرده‌ایم هیچ گونه امتیاز مهمی در ایران که روس‌ها را راضی کند نداریم و با دست خالی هم نمی‌شود با پطرزبورگ کنار آمد. اگر حقیقتا انتظار دارید که آنها از نفوذ و منافع دیرین خود در سیستان چشم بپوشند و آن را به ما واگذارند، در آن صورت ما هم باید متقابلا چیزی به آنها بدهیم که جبران خسارتشان بشود. تهران، آذربایجان، خراسان و ایالات شمالی و مرکزی ایران همگی، اعم از اینکه ما بخواهیم یا نخواهیم، عجالتا در منطقه نفوذ روس‌ها قرار دارند و اولیای حکومت تزاری موافقت ما را برای تثبیت نفوذشان در این منطقه به هیچ وجه به عنوان بهای خسران (خسران چشم‌پوشی از سیستان) قبول نخواهند کرد. در افغانستان و تبت هم وضع کمابیش همین طور است و روس‌ها هر امتیازی را که ممکن بود به آنها داد، خودشان قبلا تحصیل کرده‌اند. منبع: کتاب «سیمای احمد شاه قاجار»، جواد شیخ‌الاسلامی