گروه تاریخ اقتصاد - در مذاکرات وکلای مجلس شورای ملی در تاریخ روز چهارشنبه یازدهم دی ماه ۱۲۸۵، پس از بحث درباره ضرورت حضور «معین‌الوکلا» در صحن مجلس، بار دیگر مساله نظامنامه و تاخیر در امضای آن از طرف شاه و ولیعهد، مطرح شده. سپس «مکتوبی که از طرف حکومت به مجلس نوشته شده» قرائت می‌شود این مکتوب راجع به اغتشاش و بی‌نظمی امر گوشت بوده و در آن آمده است که «از ماه رمضان تاکنون ( ماه شوال) امر گوشت مغشوش است و من از مسوولیت این امر به کلی معاف و خارج می‌باشم برای اینکه خواستند کمپانی در این باب تشکیل کنند و چون در مجلس مذاکره شد که این مساله در عهده حکومت است حال اگر مجلس اقدامی در این باب می‌کند بکند و اگر راجع به حکومت است آن هم معین شود تا تکلیف معلوم باشد.» بحث وکلای مجلس این گونه ادامه می‌یابد: *** آقا میرسید محمد مجتهد: باید قرار صحیحی در این کار داد. سعدالدوله: این کارها کار مجلس نیست در این چند روزه نظامنامه خواهد رسید و مجلس نمی‌تواند دیگر به این کارها رسیدگی کند فردا امر زغال و سایر چیزها پیشنهاد خواهد شد و از سایر ولایات هم این صداها و تظلمات خواهد رسید آن وقت مجلس باید قائم مقام حاکم و وزیر عدلیه و نظمیه و غیره باشد. مساله نان چون در اول امر بود و مجلس هم کار مهمی نداشت به اصلاح آن پرداخت، ولی امر گوشت باید با خود حکومت باشد و قرار صحیحی داده شود که فراوان باشد. آقا سیدمحمد مجتهد: اگر انجمن عدلیه و بلدیه داشته باشیم صحیح است و مجلس نباید رسیدگی به این جزئیات نماید، ولی فعلا که دارای آن نیستیم چه باید کرد پس این گونه اغتشاشات و تظلمات مردم چگونه باید رسیدگی شود؟ سعدالدوله: برای تشکیل این دو هیات وقت لازم است واصلاح نمی‌شود البته اصلاح این امور در موقع خود خواهد بود. آقا سید محمد مجتهد: پس مجلس در صدد تشکیل این امر باشد. سعدالدوله: حکومت هم خیال کند که از جانب مجلس یک کمیسیونی تشکیل داده خودش انجمنی مقرر کند و رسیدگی نماید. حاج سید نصرالله: از پیش هم مشروحه فرستاده بودند که مشتمل بر قرارداد و ترتیبی بود، ولی نپذیرفتند. سعدالدوله: مجلس داخل امورات جزئیه نمی‌شود اینها کار دیگران است ما مداخله در کار دیگران نمی‌کنیم که دیگران هم مداخله در کار ما نکنند. حاج سید نصرالله: مجلس کسی را قبول کند و به حکومت بنویسد که با او قرارداد شود. سعدالدوله: اگر مجلس لایحه بفرستد بعد فسادش ظاهر شود مسوول خواهد بود باید به خود حکومت واگذار باشد که او مسوول باشد. خیاط باشی: حکومت هم نمی‌خواهد خودش رامسوول نماید. آقا میرزا ابوالحسن: باید راجع به حکومت باشد هر گاه اصلاح نکرد مجلس از او اصلاحش را بخواهد. آقا سیدمهدی: حکومت تا حال خیالش این بود که مجلس برای این مطلب کمپانی قرار خواهد داد، ولی حال که بداند راجع به خودش هست البته رسیدگی تمام خواهد کرد. آقا سید عبدالله:ما زحمت‌ها کشیده ایم که عمل نان و گوشت را از تصرف آنها خارج کرده‌ایم آنها می‌خواهند در این امر دخل‌ها ببرند و آن هشت نفری که رییس این کارند نمی‌گذارند که ترتیب صحیحی در این کار داده شود هر روز یک بازی فراهم می‌آورند که اسباب زحمت و ابتلای عامه است. همین طور که امر نان را برعهده گرفته‌اید و مرتب کردید گوشت را هم قرار صحیحی بدهید که این سه چهار ماه بگذرد تا گوسفند فراوان شود آن وقت قرارداد درستی در این باب داده شود. سعدالدوله: خوب است به حکومت بنویسید و استفسار کنید که چه نحو قرارداد می‌کند هر گاه قرار صحیحی داد قبول می‌کنند والا خودتان در این باب قراری بدهید. آقا میرزا ابوالحسن: پس اول آن قراری که باید بدهید معین کنید که چه نحو است بعد بنویسید. آقا سید حسن تقی زاده: وظیفه این مجلس رسیدگی در امورات کلیه است نه جزئیه و وکلای ولایات برای رسیدگی امورات جزئیه اینجا نیامدند این مجلس مراقب وزراست و این امور در تحت اداره وزیر داخله است باید حکومت بلدیه از هر طبقه و صنفی مجلس بلدیه داشته باشد و این امور را از آنجا باید خواست نه از مجلس. آقا سید عبدالله: پاره‌ای از کارها بالذات شغل مجلس نیست، ولی امروز تکلیف مجلس رسیدگی در آن امر است چون امر نان و گوشت خیلی مغشوش بوده و انتظام بلدی هم که نداریم مردم تمام چشمشان به این است که نان و گوشت لااقل مرتب باشد دیگر نمی‌دانند که این ربطی به مجلس ندارد و برای رفاه و آسودگی عموم این دو مطلب راجع به مجلس شد تا در مقام اصلاح آن باشد. حاج سید ابراهیم: حاجی رضا خان حاضر است که امر گوشت را تعهد کند اگر مصلحت می‌دانید به او واگذار شود. حاجی محمد اسمعیل آقا: همین نحو که آقا سید حسن گفت که مجلس بلدیه تشکیل شود و رسیدگی به این امور نماید چه ضرر دارد. آقا سیدحسن: مجلس بلدیه و تنظیم اداره وزارت داخله به این زودی مرتب نخواهد شد که رسیدگی در این امور نماید امروزه یک مجلس عجاله از چند نفر اصناف و غیره باید مرتب نمایید که اصلاح این جزئیات در عهده آن مجلس باشد و لازم نیست که اسمش بلدیه باشد. آقا سید حسین: پس اجزای کمیسیون را مجلس معین نماید از هر طبقه یک نفر یا از هر محلی چند نفر و به حکومت بنویسید تا اینها را جمع کرده تشکیل مجلس دهند. میرزا ابوالحسن‌خان: مجلس محلی که از طرف مجلس معین شود با حکومت طرف است واسباب زحمت خواهد شد.