گاهشمار - ۱۵ تیر ۹۲

نظامنامه فوت اتباع خارجه گروه تاریخ‌اقتصاد- در اواسط تیرماه سال ۱۳۰۴ نظامنامه فوت اتباع خارجه از سوی وزارت داخله، تدوین شد. این نظامنامه، حاوی ۶ ماده است که در آن به وظایف اداره شهربانی هر محل هنگام گزارش فوت اتباع خارجی و تهیه گواهینامه پزشک مبنی بر فوت و اطلاعات مربوط، وظایف ثبت احوال در این مورد، تعیین آنکه متوفی وارثی دارد یا خیر و تعیین تکلیف اموال وی، تعیین تکلیف شهربانی درباره شناسنامه، پاسپورت و جواز اقامت متوفی اشاره شده است. در ماده آخر مامورین امنیه، بخشدار و کدخدایان در صورت نبودن شهربانی برای انجام این تکالیف معرفی شده‌اند. وزارت کشور از وزارتخانه‌های قدیمی ایران است که قبل از مشروطیت نیز وجود داشته و تا سال ۱۳۱۸ وزارت «داخله» نامیده می‌شد. این وزارتخانه دارای قسمت‌های امور انتظامی، نفوس و آمار، شهرداری‌ها، امور دهات، دفاع غیرنظامی و ادارات مرکزی بوده است. ادارات مرکزی هر کدام، انجام قسمتی از کارهای مربوط به وزارت کشور را عهده‌‌دار بوده‌اند. اداره سیاسی این وزارتخانه، تنظیم امور گذرنامه، تابعیت، اجرای مقررات اقامت و آمد و شد خارجیان، امور مربوط به مهاجرین، پناهندگان سیاسی و تبعید شدگان در ایران را به عهده داشته است. بر اساس نظامنامه مصوب سال ۱۳۱۷، وظیفه گزارش فوت اتباع خارجی و اعلام آن به ثبت احوال برعهده اداره شهربانی بود. در تشکیلات جدید وزارت کشور، این وظیفه به اداره امور اتباع و مهاجرین خارجی که زیر مجموعه معاونت امنیتی و انتظامی آن وزارتخانه است، محول شد. وظیفه این اداره کل، رسیدگی و نظارت بر کلیه امور مربوط به اتباع و مهاجران خارجی اعم از پناهندگان، آوار‌گان، رانده شدگان سایر کشورها بر اساس قوانین و مقررات مربوط، نظارت بر کلیه امور سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و آموزشی پناهندگان، رسیدگی و نظارت بر امور اجرایی مربوط به اتباع خارجی رسمی در سطح کشور با توجه به قوانین و مقررات مربوط و اتخاذ تصمیمات مقتضی در موارد لازم و انجام کلیه امور بین‌المللی مربوط به اتباع و مهاجران خارجی است. به استناد بند ۵ ماده ۱۲ قانون ثبت احوال،در صورت فوت اتباع خارجی مقیم کشور ایران، نیروی انتظامی موظف خواهد بود که پس از اطلاع از وضع فوق، موضوع را به کلانتری محل گزارش داده، مراتب را به ثبت احوال محل اعلام کند تا نسبت به صدور گواهی رسمی فوت اقدام شود. در نهایت نیز باید تصویر گواهی رسمی فوت و گذرنامه خارجی متوفی از طریق اداره کل اتباع خارجه شهربانی(ناجا) به «اداره سجلات» وزارت امور خارجه ارسال شود تا مراتب از آن طریق به سفارت مربوط و کشور متبوع منعکس گردد. تصویب تشکیلات صنعت و معدن گروه تاریخ اقتصاد - تشکیلات اداری صنعت و معدن با مصوبه هیات وزیران در تیرماه سال ۱۳۱۶ تعیین شد. انجام فعالیت‌های مرتبط با امور صنعتی در ایران پیشینه‌ای بس طولانی دارد؛ اما تاریخچه پرداختن به صنایع به معنای امروزین آن به زمانی بازمی‌گردد که در دوره قاجار نخستین کارگاه‌های تولیدی در شهرهای بزرگ کشور بنا شد؛ ولی با این وصف نمی‌توان ایران آن روز را کشور صاحب صنعت قلمداد کرد. بعد از کودتای مردادماه سال ۱۳۳۲، ایران دور جدیدی از فعالیت صنعتی (صنعت مونتاژ) را آغاز کرد؛ ولی نداشتن حرکتی همگام با پیشرفت صنعت و تکنولوژی، مشکل اصلی صنعت ایران بود. با گذشت زمان و در پی تدوین لایحه نوسازی صنایع و تنظیم استراتژی توسعه صنعتی کشور فضایی ایجاد شد که می‌خواست با سرعت اصلاحات اقتصادی را تجربه کند؛ هرچند که این لایحه صنعتی از همان روزهای نخست مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان قرار گرفت؛ اما به نظر می‌رسد تنظیم آن برای صنعتی که صد سال از عمر آن می‌گذشت، اتفاق کوچکی نبود. نخستین قرارداد مرزی میان ماد و لیدی گروه تاریخ‌اقتصاد- ۲۹ ژوئن سال ۵۹۰ پیش از میلاد (هشتم تیرماه)، میان دولت ایران (حکومت مادها به پایتختی همدان) و دولت لیدی (Liadia = Lydia آناتولی غربی- قسمتی از غرب ترکیه امروز) قرارداد تعیین مرز بسته شد که نخستین قرارداد از این دست در تاریخ جهان به شمار می‌رود و نخستین فصل کتاب «تاریخ انعقاد پیمان‌های سیاسی» با آن آغاز شده است. در این قرارداد که یک ماه و یک روز پس از پایان جنگ طرفین و انجام مذاکرات منعقد شد، مسیر رود Halys (قزل ایرماک = رود سرخ) به عنوان مرز دو کشور تعیین و مقرر شد که علامت‌گذاری شود و رفت و آمد میان دو کشور بر پایه ضابطه قرار گیرد. جنگ ایران و لیدی که منجر به امضای این قرارداد شد ۲۸ ماه مه سال ۵۹۰ پیش از میلاد و بیم دو ارتش از ادامه خورشیدگرفتگی آن روز پایان یافته بود. فرماندهی ارتش ایران را در آن جنگ، هووخشتره (کردها «خسرو هووخشتاره» = کیخسرو می‌خوانند) شخصا برعهده داشت. نوزده سال پیش از آن، ارتش‌های ایران و بابل امپراتوری «آشور» را که به ارتکاب ظلم شهرت داشت و دو قرن بر خاورمیانه مسلط بود برای همیشه از میان برده بودند و دیگر، نینوه (نینوا) مرکز قدرت خاورمیانه نبود.