نجات مشروطه در خردادماه

سردار اسعد و سواران بختیاری وفادار به او اواخر خرداد ۱۲۸۸ خورشیدی از اصفهان به سوی تهران حرکت کردند تا انقلاب مشروطه را نجات دهند. اگـرچه تصمیم شاه مبنی‌بر اعاده مشروطیت بختیاری‌ها را مردد کرد، اما به فریبکاری شاه پـی بردند. در سپاه آنها، سردار اسعـد، یوسف خان امیر مجاهـد، مرتضی قلی خان صمصام و جمع دیگـری از سران بخـتیاری و دکتر دانشوری علوی حضور داشتـند. از شمال نیز نیروهای مجاهـدین راهی پایتخت شده و با هـماهـنگی‌هایی که با هـم داشتـند، در ۲۴ جمادی‌الثانی ۱۳۲۷ هجری قمری وارد تهـران شدند. آنها برای رسیدن به تهـران درگیری‌های پراکـنده‌ای با بخـتیاری‌های طرفـدار شاه داشتـند، اما سران مجاهـدین که با طی نزدیک به ۱۱۱۱ کیلومتر توانسته بودند به هـم برسند، طی جلساتی در بادامک، طرح حمله به تهـران را ریختـند. خبرنگار تایمز در آن زمان می نویسد: «حرکت ناگـهانی آنان بسی زیرکانه و به نحو درخشانی انجام گرفت، بدون انداخـتن تیری توانستـند رخنه به شهر نمایند.» آنان که برای ورود به تهـران با مجاهـدین تهـران هـماهـنگی‌هایی کرده بودند، از سوی مردم با آغوش باز مورد استـقبال قرار گرفـتـند و پس از درگـیری‌های پـراکنده، شهـر به تصرف مجاهـدین درآمد و در روز ۲۱ تـیر ۱۲۸۸ خورشیدی ( ۱۶ جولای ۱۹۰۹ میلادی)، داستان جـنگ پایان یافت و در ساعت ۸ونیم صبح، شاه با پانصد تن از سربازان و بستگـان و سران و مرتجعـین به‌نام امیربهادر جنگ به سفارت روس در زرگـنده پـناهـنده شد.