نبرد «یورک تاون» و تکمیل استقلال ایالات‌متحده

۹ هزار انقلابی مسلح مهاجرنشین انگلیسی آمریکای شمالی در تاریخ ۲۸ سپتامبر سال ۱۷۸۱ با کمک شش هزار سرباز فرانسوی و حمایت توپ‌های ناوگان فرانسه به نیروهای انگلیسی در «یورک تاون» واقع در ساحل خلیج چساپیک (ایالت ویرجینیا) حمله کردند که این نبرد چندروزه به شکست انگلیسی‌ها و تامین استقلال مهاجرنشین‌ها تحت نام «ایالات‌متحده آمریکا» انجامید. یورک تاون از شهر ویلیامزبورگ پایتخت وقت حکومت انگلیسی آمریکا فاصله چندانی ندارد. هدف فرماندار انگلیسی از استقرار در یورک‌تاون این بود که از آتش ناوهای خود برخوردار شود. اگر دشمنی فرانسه با انگلستان در کار نبود، بعید بود که در آن زمان مهاجرنشین‌ها به تنهایی به پیروزی نظامی بر انگلیسی‌ها که بر آنها حکومت می‌کردند نائل بیایند. در آن زمان سران مهاجرنشین‌ها از خصومت آن دو کشور اروپایی و رقابت‌های استعماری شان بایکدیگر، نهایت استفاده را بردند.

لهستان از پای درآمد

۲۸ سپتامبر سال ۱۹۳۹ نیروهای آلمان از غرب و نیروهای شوروی از شرق در لهستان به یکدیگر رسیدند و ارتش ۷۰۰ هزار نفری لهستان از هم پاشیده شد. در همین روز، وزیران امور خارجه آلمان و شوروی - فون رپپن ترپ و مولوتف - در مسکو قرارداد تقسیم لهستان را میان دو کشور امضا کردند و کشور لیتوانی نیز به شوروی داده شد. به این ترتیب آلمان و شوروی که از ماه مه (پنج ماه پیش) میان خود دوستی نزدیک برقرار کرده بودند، همسایه دیوار به دیوار هم شدند. در برلن، هیتلر در برابر اتمام حجت انگلیس و فرانسه که پس از جنگ جهانی اول و الحاق قسمتی از خاک آلمان به لهستان، تمامیت این کشور را تضمین کرده بودند، اعلام کرد که تجاوزی درکار نبوده، تنها سرزمین‌های از دست رفته آلمان را پس از ۲۱ سال پس گرفته است و قصد جنگ با هیچ کشوری را ندارد. ولی، انگلیس و فرانسه این پیشنهاد صلح را رد کردند. قبلا روزولت رییس‌جمهوری آمریکا بی‌طرفی کشورش را در قبال جنگ اروپاییان اعلام کرده بود و پیش‌بینی کرده بود جنگ اروپاییان طولانی و خونین خواهد بود. آلمان و شوروی ۳۵ روز پیش از تصرف لهستان به طور غیرمنتظره با هم پیمان عدم تجاوز امضا کرده بودند.

پیشنهاد روم به ایران: تقسیم

خاور زمین میان دو دولت!

در بیست و هشتم سپتامبر سال ۲۸۰ میلادی بهرام دوم، شاه ساسانی در آستانه برگزاری جشن مهرگان، پیشنهاد «پروبوس» امپراتور روم را برای تقسیم خاورزمین میان دو ابرقدرت ایران و روم رد کرد و به فرستاده امپراتور روم پیام فرستاد که دولت روم باید دست خود را از آسیا کوتاه کند و از مدیترانه شرقی پا فراتر نگذارد. در نامه بهرام دوم تاکید شده بود که ایران آماده است با روم در صلح و صفا به سر برد. فرستاده امپراتور روم تقاضا کرده بود که نماینده‌ای با او به رم برود و این پیشنهاد را مستقیما در آنجا مطرح کند که بهرام دبیر اول دفتر خود را با وی به رم فرستاد و یک صلح کوتاه مدت میان دو کشور برقرار شد.

مورخانی که زمان رد این پیشنهاد را پس از محاسبات تقویمی تازه و به ویژه جشن سالانه مهرگان به دست داده‌اند، نوشته‌اند: این نخستین پیشنهاد تقسیم خاورزمین بود که بعدا و به ویژه در قرون جدید و معاصر چندبار از سوی قدرت‌های وقت (اروپایی‌ها) تکرار شد؛ اما هیچ گاه عملی نشد.

ماموریتی برای حفظ جواهرات سلطنتی

۲۸ سپتامبر ۱۹۴۱ (۶ مهر ۱۳۲۰) یک روز پس از تبعید رضا شاه از کشور به سوی جزیره موریس به عنوان زندانی مادام‌العمر انگلستان، ژنرال «ویول» فرمانده نیروهای انگلیسی در هند که واحدهایش ایران را در اشغال نظامی داشتند، وارد تهران شد. در همین روز به اصرار نمایندگان مجلس، هیاتی مامور بازرسی و مراقبت از جواهرات سلطنتی شد که رضاشاه آنها را با خود نبرده باشد!

افتادن انگلستان به دست فرانسویان

ویلیام دوم، حکمران نرماندی (فرانسه) که در تاریخ از او به عنوان ویلیام فاتح نام می‌برند در این روز (۲۸ سپتامبر) در سال ۱۰۶۶ میلادی با شش هزار مرد جنگی مرکب از نخبگان و جنگ آزمودگان فرانسوی و کشورهای دیگر اروپایی برای تصرف انگلیس قدم به خاک این کشور گذارد و ظرف ۱۶ روز آن را تصرف کرد. او در آنجا به بسط فرهنگ و زبان فرانسوی پرداخت و واژه‌های فرانسوی در زبان انگلیسی بازمانده از همان زمانند. آخرین و قاطع ترین جنگ ویلیام با انگلیسی‌ها روز ۱۴ اکتبر در منطقه‌ هاستینگ روی داده بود. دلیل حمله ویلیام به انگلیس آسوده خاطر کردن خود از تعرض‌های بدون اطلاع قبلی انگلیسی‌ها بود که وی را از پرداختن به امور غیر نظامی و پیشرفت کشور باز می‌داشتند. به علاوه، انگلیسی‌ها به تعهداتی که می‌سپردند عمل نمی‌کردند. ویلیام فرمانروایی بر ضد فساد اداری بود و همه آمار و حساب‌های انگلستان در دست خودش بود. انگلیسی‌ها ده‌ها سال پس از سلطه فرانسوی‌ها، زبان خود را دوباره احیا کردند. قرن‌ها پیش از ویلیام هم آنگلوساکسون‌ها از آلمان به انگلستان هجوم برده و آنجا را اشغال کرده بودند. به همین سبب زبان انگلیسی از ریشه زبان آلمانی (خانواده زبان‌های هند و اروپایی) است.