نکتهها
نامههایی به امینالضرب
گروه تاریخاقتصاد- نامهنگاری میان نمایندگان زراعتی یا تجارتی «حاج حسین آقا امینالضرب» با این تاجر مشهور از جمله اسناد تاریخی محسوب میشود. یکی از این نمایندگان امینالضرب در شمال کشور حاج محمد جعفرکاظم اف بوده است که در تاریخ ۲۴ شوال سال ۱۳۳۲ قمری اولین نامه خود را به امین الضرب نوشته و در آن آورده است «این حکومت (لاهیجان) به جز طرفداری از اتباع خارجه و اوامر متاعه امجد السلطان، نماینده قنسول روس کاری ندارد. ۹۶ پارچه از قرای لاهیجان در دست اتباع خارجه (روسها) است!» نامه دوم که به تاریخ۱۸ ذیحجه سال ۱۳۳۲ قمری نوشته شده است حکایت از این دارد که مردم لاهیجان نسبت به اوضاع نابسامان شهر و بهخصوص ازاعمال «انتصارالسلطان» حاکم لاهیجان به شدت ناراضی بودهاند و سخن از انقلابات لاهیجان و بستن دکاکین بازار و تحصن اهالی لاهیجان در مسجد جامع شهروچهار پادشاه میگوید.نامه سوم عنوان «تلگراف» دارد که شش روز بعد از نامه دوم درتاریخ ۲۴ ذیحجه نوشته شده است و صریحا در آن آمده است «انقلاب! تمام اهالی در مسجدجامع و عمارت چهارپادشاه متحصن و از اولیای امور عزل حکومت (انتصارالسلطان) را خواستارند». حاج محمد جعفرکاظم اف در این نامه اشارهای به جنگ میان عثمانیها با روسها کرده و از عدم حمل مال التجاره به بادکوبه اظهار نگرانی میکند.در نامه چهارم که در تاریخ هفده محرم سال ۱۳۳۳قمری نوشته شده است آمده است «سرانجام مردم معترض لاهیجان موفق به برکناری «انتصارالسلطان» میشوند.... بعد از اقدامات تمام اهالی لاهیجان و تلگراف (تلگرام) اقدامی حضرت اشرف آقای موئتمن الملک رسید. در فاصله دو روز حکومت معزول گردید و نواب والاشاهزاده بشیرالدوله به حکومت لاهیجان منصوب شد».
در نامه پنجم مورخ ۱۹ ربیعالاول سال ۱۳۳۳قمری آمده است: انقلابات بادکوبه و قفقاز امورات گیلان را درهم و برهم نموده است و مهاجرین بادکوبه و قفقاز رشت و انزلی را پر نمودهاند! دراین نامه باز خبر از قدغن شدن مالالتجاره از روسیه به ایران است. او مینویسد: قند و شکر و نفت و کبریت و سایر اجناس ترقی دارد. حمل برنج هم به روسیه از سوی تجار(ایرانی) منع شده است و نرخ برنج فیالجمله تنزل یافته و خریدار ندارد. اوضاع خیلی منقلب است.همچنین به همراه نامه دیگری در مورخ ۲۹ شعبان سال ۱۳۳۴ قمری نامهای از «میزا احمدخان» که یکی از منشیها و سرپرست قسمتی از املاک حاج حسین آقا امینالضرب در گیلان بوده دیده میشود که درآن میرزا احمدخان خطاب به میرزا جعفرکاظم اف نوشته است: یوم قبل دست خطی از شاهزاده بشیرالدوله (حکمران لاهیجان)زیارت گردید که مرقوم فرموده بودند پانزده راس اسب ازجهت حملونقل قورخانه قشون سیاره دولتی که ازطرف تنکابن ورود به لاهیجان مینمایند و باید به طرف رشت اعزام نمایند لازم است... الساعه با رعایای رود پشت در مذاکره هستم شاید هشت راس اسب چهارپاداری فراهم و فرستاده شود مبادا مامورین دولت مجددا بیایند».
ارسال نظر