گشایش پستخانه جلیله

گروه تاریخ اقتصاد- در هفتم مرداد ماه سال ۱۳۱۳ پستخانه ایران به نام «پستخانه جلیله» در خیابان سپه سابق (سه راه خیام فعلی) گشایش یافت. کار ساختن این عمارت با هزینه پانصدهزار تومان شش سال طول کشیده بود. ایرانیان نخستین ملتی بودند که از حدود سه هزار سال پیش در زمان سلسله هخامنشی اقدام به تاسیس تشکیلات منظم پست با عنوان «چاپار» کردند. ایرانیان این تشکیلات اداری را از روزگاران بسیار دور بنیانگذاری و سازماندهی کردند تا تمامی امور ارتباطی ایران زمین از آن طریق انجام شود. در واقع در ایران باستان، چاپارخانه‌ها مشهورترین و حساس‌ترین تشکیلات اداری هخامنشیان بودکه گروه چابک سواران آن با اسب‌های تندرو و طی مسافت‌های طولانی، ارتباط دائمی بین مرکز و ایالات را برقرار می‌کردند و در کوتاه‌ترین زمان پیام‌های حاکمیت و اخبار و گزارش‌های واصله از گوشه و کنار ممالک را به مرکز و از مرکز به دورترین نقاط کشور می‌بردند. داریوش هخامنشی برای اداره بهتر کشور و سهولت در امر نظارت بر قلمرو وسیع و پهناور ایران، نظام ارتباطی را سامان بخشید. به دستور وی برای آگاهی و اطلاع از جدیدترین رخدادها در سراسر قلمرو ایران زمین، جاده‌هایی ساخته شد که مهم‌ترین آنها به «راه‌شاهی» معروف بود که ۲۴۰۰ کیلومتر مسافت داشت. به فاصله هر ۲۴ کیلومتر چاپارخانه‌ای ساختند که در این چاپارخانه‌ها همیشه اسب‌های تازه‌نفس آماده بودند. پیک‌های دولتی با رسیدن به این چاپارخانه‌ها اسب‌های خود را عوض می کردند و با اسبی تازه‌نفس با سرعت به راه خود ادامه می‌دادند. انتقال پیام از یک ایستگاه به ایستگاه دیگر به همین صورت ادامه می‌یافت تا به مقصد می‌رسید. داریوش در مورد چابک سواران دولتی خود می‌گوید: «نه برف، نه باران، نه گرما و نه تاریکی شب نمی‌تواند پیک‌های تندرو را از حرکت بازدارد.» امروزه این جمله در بالای سر در ساختمان اداره پست نیویورک به چشم می‌خورد. چاپارخانه‌های ایران تا مدت‌ها یکی از وسیع‌ترین شبکه ارتباطی دنیای کهن محسوب می‌شد.

آغاز پخش جهانی برنامه‌های تلویزیونی

در ماه جولای( مرداد ماه ) سال ۱۹۶۲ ماهواره مخابراتی «تلستار» برای نخستین بار در تاریخ، پخش جهانی برنامه‌های تلویزیونی را آغاز کرد و سیگنال‌های تلویزیونی را از اروپا به آمریکا فرستاد. در آن سال‌ها سیگنال تلویزیونی را ایستگاه‌های زمینی با تجهیزات پیشرفته آن زمان می‌گرفتند و به صورت امواج تلویزیونی به اصطلاح «رله» می‌کردند. اولین شبکه ملی تلویزیون ماهواره‌ای در سال۱۹۶۷ توسط شوروی سابق راه‌اندازی شد. این شبکه اربیتا (Orbita) نامیده شد و کانال‌های تلویزیونی را به ایستگاه‌های زمینی می‌فرستاد و آنها نیز به نوبه خود سیگنال‌ها را به صورت زمینی از طریق کابل به تلویزیون‌های خانگی «رله» می‌کردند. سال ۱۹۷۴ اولین دسترسی سیگنال از ماهواره به تلویزیون به کمک رسیور و به طورمستقیم آزمایش شد. در آن سال‌ها این کار بسیار گران تمام شد و برای تجاری شدن هنوز سال‌ها وقت نیاز داشت با این حال بیشتر مورد استفاده شرکت‌های تلویزیون کابلی برای گرفتن تصویر و رله کردن آن روی کابل و رساندن آن به خانه مشتریان خود به کار گرفته می شد. استفاده شخصی از سیگنال ماهواره هنوز وجود نداشت. هر چند در همان دهه ۱۹۷۰ میلادی یک پروفسور دانشگاه استنفورد، آنتن و دستگاه بزرگی را برای استفاده شخصی خود درست کرد که می‌توانست صد‌ها کانال تلویزیونی ماهواره‌ای را که برای استفاده شرکت‌های تلویزیون کابلی آن زمان استفاده می‌شد، دریافت کرده و به تماشای فیلم‌های مورد علاقه خود بپردازد. این پرفسور که H. Taylor Howard نام داشت بعد از مدتی دیدن فیلم‌های مورد علاقه خود از طریق آنتن و دستگاه ابداعی خود دچار وجدان درد می‌شود و یک چک به مبلغ ۱۰۰ دلار برای شرکتی که کانال‌ها را روی ماهواره قرار می‌داد، فرستاد تا از این طریق دین خود را بابت دیدن کانال‌ها پرداخت کرده باشد. اما بعد از مدتی با کمال تعجب دید که چک او توسط شرکت بازگردانده شده و ضمن نپذیرفتن ۱۰۰ دلار برای جناب پروفسور نوشتند که شرکت مذکور فقط طرف قرارداد شرکت‌های بزرگ کابلی است نه افراد شخصی! سال‌های بین ۱۹۸۱ و ۱۹۸۵ را می‌توان سال‌های توسعه آنتن‌های بشقابی خیلی بزرگ برای دیدن کانال‌های ماهوا‌ره‌ای به شمار آورد. در سال ۱۹۸۱ خرید یک دستگاه آنتن با رسیور ماهواره حدود ۱۰,۰۰۰ دلار برای مصرف‌کننده هزینه به بار می‌آورد. در اواخر سال ۱۹۸۵ این مبلغ به ۳۰۰۰ دلار کاهش یافت. با فراگیر شدن این فناوری و بالارفتن میزان تقاضا و عرضه، تولید انبوه آن نیز آغاز شد.