دولتهای پس از مشروطه - دولتهای سیوهشت و سیونه
دوباره فروغی و سپس محمود جم
دولت مخبرالسلطنه که طولانیترین دولت پس از مشروطه در ایران بود در اوایل شهریور ۱۳۱۲ استعفا کرد. رضاشاه برای دومین بار محمدعلی فروغی را مامور تشکیل دولت کرد. فروغی روز ۲۶ شهریور ماه دولت خود را به شاه و سپس مجلس معرفی کرد. برنامه دولت در مجلس با ۱۱۳ رای موافق از ۱۱۴ رای تصویب شد. وزیران دولت سیوهشتم را اعضای زیر تشکیل میدادند:
۱- محمدعلی فروغی، رییسالوزرا
۲- سردار اسعدبختیاری، وزیر جنگ
۳- علیاکبر داور، وزیر مالیه
۴- علی منصور، وزیر طرق و شوارع
۵- سیدباقر کاظمی، وزیرامور خارجه
۶- محسن صدرالاشراف، وزیر عدلیه
۷- محمودجم، وزیر داخله
۸- محمدعلی دولتشاهی، وزیر پست و تلفن و تلگراف
۹- علیاصغر حکمت، کفیل وزارت معارف
۱۰- علیاکبرخان بهمن، رییس اداره کل تجارت
۱۱- مصطفی قلیخان بیات، رییس اداره صناعت و فلاحت.
در شروع کار دولت جدید اختلاف ایران و عراق بر سر مرزهای دو کشور جدی شد و هیات حل اختلاف به مدت ۲۲ روز در سازمان ملل متحد برای برطرف کردن اختلاف فعالیت کرد. در دومین ماه بهار ۱۳۱۳ امور گمرک از بلژیکیها به ایرانیان تفویض شد. مجلس پانزدهم در ۱۵ خرداد ۱۳۱۴ کارش را آغاز کرد و دولت جدید معرفی شد.
در سال ۱۳۱۴ رضاشاه متحدالشکل کردن لباس مردم را در دستور کار قرار داد و واقعه مسجد گوهرشاد مشهد رخ داد و فروغی در ۱۰ آذر ۱۳۱۴ مجبور به استعفا شد. دولت سیونهم روز ۱۱ آذر ۱۳۱۴ به ریاست محمود جم تشکیل شد. دولت جدید را افراد زیر تشکیل میدادند.
۱- محمودجم، نخستوزیر
۲- علیاکبر داور، وزیر مالیه
۳- باقر کاظمی، وزیر امور خارجه
۴- علیمنصور، وزیر طرق و شوارع
۵- محسن صدرالاشراف، وزیر عدلیه
۶- نظامالدین حکمت، وزیر معارف و اوقاف
۸- سرلشکر احمد نخجوان، کفیل وزارت جنگ
۹- مصطفی قلیخان بیات، رییس اداره کل فلاحت
۱۰- مظفراعلم، رییس اداره کل تجارت ۱۱- محمدحسن امین، رییس اداره کل صناعت و فلاحت.
محمود جم به مدت ۴ سال نخستوزیر بود و ثبات نسبی سیاسی امکان داد برخی اصلاحات در سیاست خارجی و اقتصاد انجام دهد. روز ۲۷ دی ماه ۱۳۱۵، دولت جم لایحه اعطای امتیاز استخراج نفت نواحی شمال شرقی و قسمتی از مشرق ایران به دو کمپانی آمریکایی را به مجلس داد. مجلس در بهمن ماه این لایحه را تصویب کرد. اما در خرداد ۱۳۱۷ ملغی شد.
در چهار سال صدارت جم، کابینه دو بار تغییر کرد. در ۱۳۱۶ پیمان عدم تعرض میان ایران، افغانستان، عراق و ترکیه منعقد و به نام پیمان سعدآباد مشهور شد.
ارسال نظر