دولت‌های پس از مشروطه - دولت سی‌وهفتم
دولت ۶ ساله مخبرالسلطنه
مستوفی‌الممالک در دوران رییس‌الوزرایی خود دوبار استعفا کرد و روز ۶ خرداد ۱۳۰۶ به‌طور جدی از این منصب کنار رفت.
نصرت‌الدوله فیروز
مستوفی‌الممالک در دوران رییس‌الوزرایی خود دوبار استعفا کرد و روز ۶ خرداد ۱۳۰۶ به‌طور جدی از این منصب کنار رفت. روز سه‌شنبه ۹ خردادماه همان سال مجلس شورای اسلامی در یک جلسه خصوصی با ۹۸ رای موافق در برابر ۱۰ رای مخالف، زمامداری حاج مهدی قلی‌خان مخبرالسلطنه هدایت را رسمیت بخشید. این نخست‌وزیر، دولت جدید را با حضور ۴ نفر از وزیران دولت سی و ششم تشکیل داد. اعضای دولت او عبارت بودند از:
۱- مخبرالسلطنه هدایت، رییس‌الوزرا و وزیر فوائد عامه
۲- علیقلی خان مشاورالممالک انصاری، وزیر امور خارجه
۳- جعفرقلی‌خان سردار اسعد، وزیر جنگ
۴- میرزاحسن خان ادیب السلطنه سمیعی، وزیر داخله
۵- شاهزاده نصرت‌الدوله فیروز، وزیر مالیه
۶- سیدمحمدعلی تدین، وزیر معارف
۷- علی‌اکبر داور، وزیر عدلیه
۸- میرزا قاسم‌خان صور اسرافیل، کفیل وزارت پست و تلگراف
دولت جدید برنامه کار خود را روز ۱۶ خردادماه به مجلس ارائه کرد. با وجود مخالفت شدید سیدحسن مدرس این برنامه با ۹۳ رای موافق از ۱۰۲ رای حاضر تصویب شد. مخبرالسلطنه یکی از طولانی‌ترین دولت‌های پس از مشروطه را داشت و به همین دلیل ۴ کابینه تشکیل داد که در هرکدام از آنها تغییراتی دیده می‌شد. روز ۱۵ مرداد ۱۳۰۶ و پس از اختلاف دکترمیلسپو با وزیر مالیه وقت و تشدید آن، رییس‌الوزرا میلسپو را اخراج کرد.
دولت مخبرالسلطنه توانست اختلاف تجاری ایران و روس را تا اندازه‌ای برطرف کند و روز ۸ مهرماه ۱۳۰۶ بین دو کشور قرارداد تجاری منعقد شد. در این سال‌ها موضوع یکجانشین کردن عشایر و اجباری شدن سربازگیری موجب نارضایتی شد.
در دی‌ماه ۱۳۰۶، ساکنان روستاهای خوزستان به دلیل افزایش مالیات‌ها علیه دولت مرکزی قیام کردند و این شورش با بیرون کردن ماموران دولت تشدید شد. در لرستان نیز علیه دولت وقت تظاهرات شد و کار به سرکوب کشید. در سال ۱۳۰۷ عشایر فارس با دولت مبارزه کردند. از خرداد ۱۳۰۸ دولت برای سرکوب عشایر نیروی کافی اعزام کرد و در مهرماه ۱۳۰۸ اغتشاش نواحی فارس سرکوب شد.
دولت مخبرالسلطنه قرارداد دولتی با لهستان و افغانستان منعقد کرد.
روز ۱۱ اسفند ۱۳۰۹ کلیه خطوط تلگرافی دولتی و کمپانی هند و اروپا به مقام‌های ایران تحویل شد. روز یکشنبه ۶ آذرماه ۱۳۱۱ دولت ایران امتیازنامه نفت دارسی را لغو کرد.
هفتمین دوره قانون‌گذاری در ۱۴ مهر ۱۳۰۷ افتتاح شد و دومین هیات دولت در ۲۹آبان ۱۳۰۷ به مجلس معرفی شد. فتح‌الله پاکروان و عبدالحسین شیبانی در دولت جدید به وزارت خارجه و فوائد عامه منصوب شدند. در دولت سوم مخبرالسلطنه دو «اداره کلی تجارت» و «اداره کل صناعت و فلاحت» به حوزه کلان تشکیلات دولتی پیوستند. دولت مخبرالسلطنه در فروردین ۱۳۱۲ برای چندمین بار برنامه‌اش را به مجلس ارائه کرد. روز ۲۱ شهریورماه همین سال اما رضاشاه، هیات دولت را احضار و خواستار استعفای دسته جمعی دولت شد که این کار اتفاق افتاد و دولت نسبتا طولانی مخبرالسلطنه به کارش خاتمه داد.
ارسال نظر