امـروز در ایـران - ۲۵ بهمن ۸۹

یپرم‌خان

سال ۱۲۸۷- در سراسر ایران هردم تب قیام برضد استبداد محمدعلی‌شاه قاجار بالا می‌رفت و در گوشه و کنار کشور گروه‌های مجاهد راه مشروطیت (طرفداران حکومت پارلمانی) تشکیل می‌شد و.... خشم مردم از تیرماه ۱۲۸۷ که سرهنگ ولادیمیر لیاخوف افسر روس و فرمانده نیروی قزاق تهران به دستور شاه مجلس را به توپ بسته بود شدت گرفته بود.

از همین‌رو گروه‌های مجاهد شمال کشور در رشت به هم پیوستند و شماری از مهاجران قفقازی از جمله ده‌ها ارمنی سوسیالیست ملی (داشناک) نیز- به تشویق هواداران مشروطیت- به آنان اضافه شدند.

سران این گروه‌ها در همین روز تصمیم گرفتند که یپرم خان داویدیان (داوتیان) Yeprem Khan Davidian ۴۱ ساله متولد شهر گنجه و از مهاجران قفقازی را فرمانده افراد مسلح خود کنند تا آنان را به صورت یک یگان رزمی آماده نبرد درآورد و این کار سریعا انجام گرفت. انتخاب یپرم خان به این دلیل بود که مبارزه مسلحانه با تزار روسیه را در کارنامه خود داشت و عوامل تزار او را به سیبری تبعید کرده بودند که از آنجا گریخته و به ایران آمده بود.

سال ۱۲۹۳ - محمدحسن میرزا، ولیعهد به فرمانفرمایی آذربایجان منصوب شد.

سال ۱۳۰۰ - یک محکمه نظامی به ریاست سرتیپ فضل‌الله‌خان بصیر دیوان (بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ با نام فضل‌الله زاهدی نخست‌وزیر شد) در تبریز تشکیل شد و به محاکمه یاران یاور لاهوتی پرداخت. یاور لاهوتی فرمانده ژاندارمری شرفخانه روز ۱۲ بهمن سال ۱۳۰۰ با نیروهای تحت‌امر خود به طور ناگهانی وارد تبریز شد، والی آذربایجان مخبر‌السلطنه را دستگیر و کلیه اماکن و ابنیه دولتی را تصرف کرد.

پس از چند روز درگیری در روز بیستم بهمن‌ماه همان سال نیروهای لاهوتی از قوای قزاق شکست خورده و شبانه با عده‌ای از همراهانشان به طور مخفیانه به شوروی گریختند و به این ترتیب ماجرای قیام لاهوتی به اتمام رسید.

سال ۱۳۰۱ - مستوفی‌الممالک پس از گذشت پانزده روز از حکم رییس‌الوزرایی‌اش وزیران کابینه خود را به این شرح معرفی کرد: مستوفی‌الممالک، رییس‌الوزرا و وزیر داخله، نصر‌الملک، وزیر مالیه - ذکاء‌الملک، وزیر خارجه - ممتاز‌الملک، وزیر عدلیه - محتشم‌السلطنه، وزیر معارف - سردار سپه، ‌وزیر جنگ.

سال ۱۳۲۱ - مجلس شورای ملی تمایل خود را به نخست‌وزیری علی‌ سهیلی با ۷۲ رای اعلام کرد.

سال ۱۳۲۴ - احمد قوام اعضای کابینه خود را به این شرح معرفی کرد: احمد قوام، نخست‌وزیر، وزیر امور خارجه و وزیرکشور - مرتضی قلی بیات، وزیر دارایی - انوشیروان سپهبدی، وزیر دادگستری - احمدعلی سپهر، وزیر پیشه و هنر - دکتر منوچهر اقبال، وزیر بهداری - محمدتقی بهار، وزیر فرهنگ - سهام‌الدین غفاری، وزیر پست و تلگراف - شمس‌الدین امیرعلایی، کفیل وزارت کشاورزی - دکتر متین دفتری، وزیر مشاور.

سال ۱۳۳۰ - در مراسم پنجمین سال ترور محمد مسعود مدیر مسوول روزنامه مرد امروز که بر مزار او در ظهیر‌الدوله برگزار شده بود، دکتر حسین فاطمی بهنگام ایراد سخنرانی مورد سو‌ء‌قصد قرار گرفت.

سال ۱۳۳۹ - دانشگاه ملی با دو دانشکده معماری و علوم مالی و اقتصادی به ریاست دکتر علی شیخ‌الاسلام کار خود را آغاز کرد.

سال ۱۳۴۹ - اوپک در مبارزه با کمپانی‌های نفتی پیروز شد و قرارداد جدید نفت امضا شد. به موجب این قرارداد درآمد ایران ۳۵۰ میلیون دلار افزایش یافت.