دولت‌های پس از مشروطه- دولت‌های ۳۱ و ۳۲ و ۳۳
سه دولت تا آمدن رضاخان
مجلس به ریاست وزرایی قوام‌السلطنه رای مثبت داد و شاه نیز روز ۲۱ خردادماه فرمان انتصاب او را صادر کرد. قوام‌السلطنه برنامه قبلی خود را ارائه کرد و افراد زیر را به‌عنوان کابینه معرفی کرد.
دکتر محمد مصدق
مجلس به ریاست وزرایی قوام‌السلطنه رای مثبت داد و شاه نیز روز ۲۱ خردادماه فرمان انتصاب او را صادر کرد. قوام‌السلطنه برنامه قبلی خود را ارائه کرد و افراد زیر را به‌عنوان کابینه معرفی کرد. ۱- احمد قوام‌السلطنه، رییس وزیران و وزیر امور خارجه
۲- رضاخان سردار سپه، وزیر جنگ
۳- میرزا حسنخان محتشم‌السلطنه، وزیر معارف
۴- میرزا خلیل‌خان فهیم‌الملک، وزیر مالیه
۵- عبدالحسین‌خان وحیدالملک، وزیر پست و تلگراف
۶- اسدالله مشارالسلطنه، وزیر عدلیه
۷- میرزا ابراهیم‌خان عمیدالسلطنه، وزیر فواید عامه
۸- علی منصورالملک، کفیل وزارت خارجه
در این کابینه نیز اختلاف دولت با وزیر جنگ ادامه پیدا کرد. قوام‌السلطنه برای تجدید آزادی مطبوعات قانون مطبوعات را در دولت تصویب کرد و در اول تیر ۱۳۰۱ مواد قانونی آن را اعلام کرد. مساله نفت شمال که مسکوت مانده بود به جریان افتاد. سلیمان میرزا وزیر پست و تلگراف را استیضاح کرد و قوام‌السلطنه خود از وزیر دفاع کرد. دولت رای اعتماد ضعیفی گرفت و متزلزل شد. احمدشاه ۸ آذرماه ۱۳۰۱ از سفر اروپا برگشت. روز ۷ بهمن همان سال مستوفی‌الممالک دوباره نخست‌وزیر شد. اعضای دولت او عبارت بودند از:
۱- میرزاحسن‌خان مستوفی‌الممالک، رییس وزیران و وزیر داخله
۲- حسنعلی‌خان نصرالملک، وزیر مالیه
۳- مرتضی‌خان ممتازالملک، وزیر عدلیه
۴- محمدعلی خان ذکاءالملک، وزیر خارجه
۵- میرزا حسن خان محتشم‌السلطنه، وزیر معارف
۶- رضاخان سردار سپه، وزیر جنگ.
کابینه سی‌ودوم در ۲۷ اسفندماه تغییر اساسی کرد. مجادله در درون دولت ادامه داشت و تظاهرات ضددولتی نمود پیدا می‌کرد. دولت توسط مجلس استیضاح شد و ملیون طرفدار دولت خواستار فعالیت بودند که انجام نشد.
کابینه سی‌وسوم
پس از سقوط کابینه مستوفی، میرزاحسن خان مشیرالدوله برای چندمین بار پس از انقلاب مشروطه مامور تشکیل دولت شد و اعضای زیر را معرفی کرد:
۱- میرزاحسین خان مشیرالدوله، رییس الوزرا و وزیر داخله
۲- دکتر محمدمصدق، وزیر امور خارجه
۳- میرزا ابراهیم خان حکیم‌الملک، وزیر عدلیه
۴- محمدعلیخان ذکاءالملک، وزیر مالیه
۵- دکتر میرزاحسن خان حکیم‌الدوله، وزیر معارف
۶- رضاخان سردار سپه، وزیر جنگ
۷- احمدخان اعتلاءالسلطنه، کفیل وزارت داخله
۸- میرزاحسن خان عدل الملک، کفیل وزارت فواید عامه
۹- مصطفی قلی‌خان فهیم الدوله، وزیر پست و تلگراف.
در این دوره، مجلس چهارم دوره‌اش تمام شد و مجلس پنجم با اعضایی که بعدها پایه‌گذار دولت رضاخان شدند، تشکیل شد. تحریکات رضاخان ادامه داشت و مشیرالدوله نیز بار دیگر استعفا داد.
ارسال نظر