این روزها موضوع میزان دستمزد سال 1390 کارگران و شاغلانی که تحت‌پوشش سازمان تامین اجتماعی هستند در کانون توجه محافل سیاسی، صنعتی و کارگری قرار دارد.

آگاهی از آمار تاریخی مربوط به دستمزد‌ها در گذشته‌ای نه چندان دور و مقایسه با شرایط حاضر می‌تواند جذاب باشد. جدول زیر طبقه‌بندی خاصی که در سال ۱۳۵۱ توسط مسوولان برای اندازه‌گیری دستمزد تهیه شده بود را ملاحظه می‌کنید. همان طور که در جدول آمده است مسوولان وقت در طبقه‌بندی شاخص «میزان تحصیلات»، متغیرهای «بیسواد» را به عنوان کف دریافت دستمزد هفتگی لحاظ کرده و «تحصیلات» یک سال و بیشتر آموزش عالی را به عنوان سقف مزد در نظر گرفته‌اند. از طرف دیگر تغییر دستمزدها براساس «مدت اشتغال» نیز طبقه‌بندی شده که در جدول آمده است.کمترین دستمزد هفتگی با ۷۰۱ ریال به «بیسوادان» و بیشترین مزد هفتگی را شاغلان دارای تحصیلات دانشگاهی با ۵۳۷۹ ریال به خود اختصاص داده‌اند که ۶/۶ برابر شاغلان بیسواد بوده است.نکته قابل‌توجه در جدول افزایش کم‌شتاب مزد هفتگی برای شاغلان با «مدت اشتغال» متفاوت است. به طوری که شاغلان با ۱۵ سال و بیشتر سابقه کار فقط ۲۰ درصد بیشتر از شاغلان با سابقه کار ۵ سال و کمتر دریافت کرده‌اند.


مزد کارگران ماهر و استادکار

برنامه سوم عمرانی ایران از ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۷ موجب شد که توسعه صنعتی (با معیارهای آن روزها) در دستور کار قرار گیرد. از ۱۳۴۱ تا ۱۳۵۱ که دو برنامه سوم و چهارم عمرانی اجرا شد، ترکیب شاغلان و سطح درآمدها در میان گروه‌های گوناگون از تعادل قبلی خارج شد. نیاز به کارگران ماهر، استادکار و متخصص به دلیل رشد و توسعه بنگاه‌های صنعتی روندی فزاینده را تجربه کرد و تقاضای فزاینده موجب رشد مزدها نیز شد. جدول حاضر متوسط مزد هفتگی شاغلان برحسب مهارت را نشان می‌دهد. همان‌طور که از ارقام جدول برمی‌آید، کمترین مزد هفتگی به ترتیب به کشاورز، کارگر ساده و کارگر ماهر پرداخت می‌شده است.در سال ۱۳۴۹ مزد هفتگی یک کارگر ماهر در شهر ۸۳۱ ریال بوده است که حدود ۸۰درصد بیشتر از کارگر ساده بوده است. نکته قابل توجه دیگر، رشد شتابان دستمزد کارگران ماهر در فاصله ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۱ در مناطق شهری است که نزدیک به ۹۰درصد است. از نکات قابل تامل دیگر فاصله دستمزد «متخصص عالی» به «استادکار» است که حدود ۶ برابر است...