جنگ در خاورمیانه
سرهنگ جمال عبدالناصر رهبر کودتای افسران جوان در مصر
قرارداد ایران با کنسرسیوم در سال ۱۳۵۲ برای یک دوره ۲۰ ساله امضا شد و جرقه افزایش قیمت نفت در اوایل دهه ۱۹۷۰ از همین قرارداد شروع شد، اما عامل مهمی که رشد سریع قیمت را فراهم کرد، جنگ در خاورمیانه بود که به گمان قباد فخیمی پرده هفتم در افزایش سریع قیمت‌ها بود...

دانشنامه نفت و انرژی ایران که توسط مهندس مهدی مهرورز یکی از کارشناسان برجسته امور بین‌المللی شرکت ملی نفت تدوین گردید، در صفحه 335 در مورد قرارداد 1973 مطالب زیر ذکر شده است:
«دومین قرارداد با کنسرسیوم در ۹ مرداد ۱۳۵۲ با عنوان قرارداد فروش و خرید نفت برای یک دوره بیست‌ساله به امضا رسید که در ظاهر کوششی در راه مثلا ملی کردن کامل صنعت نفت ایران بود، ولی در واقع مالکیت تاسیسات اکتشاف، تولید و پالایش نفت ایران در مقابل تعهد پرداخت مبالغ هنگفتی به عنوان ارزش اسمی آن تاسیسات به دولت ایران واگذار شد. با وجودی که طبق قرارداد جدید شرکت ملی نفت، عملیات اکتشاف، تولید و پالایش نفت را به دست می‌آورد، ولی باز هم کنترل اصلی عملیات و صادرات و فروش نفت در دست کنسرسیوم باقی ماند. به عنوان مثال سهمیه نفتی که برای فروش مستقیم در اختیار شرکت ملی نفت قرار می‌گرفت در سال ۱۹۷۳ از چهار درصد تجاوز نمی‌کرد و پنج سال بعد به ۲۵ و در سال ۱۹۸۲ و سال‌های بعد به ۵۱ درصد می‌رسید. برخی از نکات عمده قرارداد ۱۹۷۳ به شرح زیر است:
1. داوری در قرارداد براساس قوانین ایران پیش‌بینی شده بود.
۲. منابع گاز طبیعی پس از کشف کلا متعلق به ایران می‌شد و اجازه صدور آن مطلقا در دست شرکت ملی نفت بود.
3. شرکت‌های عضو کنسرسیوم می‌توانستند تا روزانه 300 هزار بشکه نفت ابتیاعی را با پرداخت هزینه پالایش تحویل پالایشگاه آبادان بدهند و فرآورده‌های مازاد بر مصرف شرکت ملی نفت را صادر نماید.
۴. ناحیه‌ای که برای اکتشاف و تولید نفت در اختیار کنسرسیوم قرار گرفت حدود سی درصد کمتر از قرارداد سابق بود.۵. رعایت مقررات مربوط به معاملات کامله‌الوداد، از طرف کنسرسیوم که براساس قرارداد درآمد ایران از هر بشکه نفت نباید کمتر از کشورهای صادرکننده دیگر باشد و مابه‌التفاوت درآمد می‌بایست به صورت پرداخت رقم تعدیلی و با ماژور (حداکثر) موازنه به ایران مسترد می‌گردید.۶. انحلال دو شرکت عامل اکتشاف و تصفیه که طبق قرارداد سال ۱۹۵۴ در هلند تاسیس شده بود و تاسیس شرکت خدمات نفت ایران (اسکو) که در ایران به ثبت رسیده بود و به صورت سهامی خاص و غیرانتفاعی عمل می‌کرد و عهده‌دار برنامه‌ریزی و عملیات مربوط به اکتشاف و تولید نفت و گاز، حمل‌ونقل فرآورده‌های نفتی و بارگیری گردید. شرکت دیگر خدماتی به نام آیروس که قبلا در لندن تاسیس گردیده بود همچنان به کار خود ادامه داد.
در طول اجرای قرارداد، بر اثر تصمیمات اوپک چندبار میزان مالیات دولت و بهره مالکانه افزایش یافت که به قرارداد 1973 کنسرسیوم نیز تسری داده شد. از سال 1976 به بعد اعضای کنسرسیوم به تعهدات قراردادی خود در زمینه سرمایه‌گذاری در اکتشاف و استخراج نفت و برداشت فرآورده‌های مازاد پالایشگاه آبادان عمل نمی‌کردند و در مقابل، شرکت ملی نفت بیش از سهمیه پیش‌بینی شده در قرارداد، نفت صادر می‌کرد. سرانجام با پیروزی انقلاب در سال 1357 قرارداد کنسرسیوم باطل اعلام گردید و از آن تاریخ به بعد کل صادرات نفت در انحصار شرکت ملی نفت ایران قرار گرفت».
پرده هفتم
در سال 1949 کشور اسرائیل توسط سازمان ملل در شانزده درصد سرزمین فلسطین تاسیس گردید، اولین جنگ کشورهای عرب (مصر، سوریه و اردن) با اسرائیل در سال 1949 منجر به شکست اعراب و توسعه بیشتر کشور اسرائیل شد. شکست اعراب، به‌خصوص شکست ارتش مصر که مهم‌ترین کشور عرب محسوب می‌شود، موجب کودتای افسران جوان مصر به رهبری سرهنگ جمال عبدالناصر در سال 1952 شد. کودتا، حکومت سلطنتی مصر را برکنار و خدیو یا پادشاه مصر ملک فارق را به اروپا تبعید کرد. حکومت جمهوری ابتدا به ریاست ژنرال نجیب و بعد سرهنگ ناصر برقرار گردید. سرهنگ ناصر یک ناسیونالیست طراز اول و پایه‌گذار نهضت پان عربیسم برای تجدید سربلندی اعراب با همکاری همه کشورهای عرب منطقه، به خصوص کشورهای عرب تولیدکننده نفت بود و در این مورد بیش از همه به عربستان سعودی توجه داشت. در آن موقع ملک‌سعود به جای پدرش که در نوامبر 1953 فوت کرده بود پادشاه عربستان شده بود، اما به علت بیماری، برادر کوچک‌ترش ملک‌فیصل امور شرکت را اداره می‌کرد. ملک‌سعود از شکست اعراب در جنگ و حضور بیش از حد آمریکا در صحنه سیاسی عربستان سعودی دلتنگ و طرفدار نهضت همکاری اعراب و سرهنگ ناصر بود. شیخ عبدالله طریقی وزیر نفت معروف عربستان که به شیخ سرخ معروف شد و کوشش بسیار در کنترل فعالیت شرکت‌های نفتی به عمل می‌آورد و همراه آلفونزو پرز وزیر نفت ونزوئلا یکی از پایه‌گذاران اصلی اوپک شناخته می‌شود در دوران سلطنت ملک‌سعود وزیر نفت عربستان بود. ملک‌سعود با برنامه کمک به مصر و کشورهای فقیر عرب از درآمد نفت موافق بود. به همین علت در سال‌های اول حکومت سرهنگ ناصر روابط مصر و عربستان بسیار حسنه بود و عبدالناصر موفق گردید برنامه‌های اولیه اصلاح امور را به نفع اکثریت مردم انجام دهد و محبوبیت فراوان کس

ب نماید.