سلطان خاویار ایران-۴
جنگ با روسیه برسر فروش در آلمان
روس‌ها که پیش از ورود تکنولوژی صید به سواحل جنوبی دریای‌خزر توانسته بودند از منابع طبیعی ایران به سود خود بهر‌ه‌برداری‌های اقتصادی کلان کنند، پس از تاسیس و ملی‌شدن شرکت شیلات ایران نیز به عنوان رقیبی مهم در بازاریابی خاویار دریای‌خزر در اروپا محسوب می‌شدند. رقابت روس‌ها برای دستیابی به بازار خاویار ایران در کشورهای فرانسه، آلمان و انگلستان تا جایی پیش رفته بود که روزنامه آلمانی هامبورگ از آن به عنوان «جنگ گرم خاویار» نام می‌برد. اما برتری تکنولوژی روس‌ها در فروش صنعتی خاویار به بازارهای جهانی و همچنین سودجویی روس‌ها در صادرات خاویار ایران از اروپای شرقی به آلمان نیز چالش‌های دیگری را برای «طلای سیاه» ایران رقم زده بود که فساد دستگاه حکومتی وقت نیز در آن بی‌تاثیر نبود. ۳ - مهندس نعیمی اعلام کرده است چون صید مجدد ماهی ایران در اسفند شروع خواهد شد و پارتی جدید خاویار ایران که بدون بوراکس باید تهیه شود، زودتر از شش ماه دیگر به بازارهای اروپا نخواهد رسید و حداقل شش ماه بازارهای اروپا از خاویار ایران خالی خواهد ماند که نتیجتا روس‌ها آن را پر خواهند کرد؛ و به دست آوردن مجدد این بازار تقریبا مشکل است.
۴ - مهندس نعیمی اظهار می‌دارد در جلسه‌ای که با خریداران فرانسوی تشکیل داده است و با اطمینانی که به آنها داده، موفق شده اسناد و مدارک خریداران دست دوم را ملاحظه کند و جملگی خریداران از پرداخت‌هایی که به آقای دولو و آقای ریاحی نموده بودند شکایت داشتند و اظهار می‌داشتند، آقایان فوق‌الذکر این مبالغ را به عناوین زننده و مشعر بر اینکه باید در ایران خرج کنند دریافت نموده‌اند و به‌طور دقیق محاسبه نموده‌اند، تفاوت قیمت هر کیلو خاویار که به نفع این دو واسطه پرداخت شده است بالغ بر ده دلار در هر کیلو میباشد و برای پنجاه تن خاویار در حدود ۵۰۰.۰۰۰هزار دلار در سال بالغ می‌گردد.
۵ - علاوه بر مبالغ مزبور، بدون اینکه خریداران حقیقت را بدانند، اظهار داشتند بعضی از انواع خاویار درجه ۲ که ارزش آن از درجه ۲ زیادتر و نزدیک به درجه اول بوده و حداقل تفاوت قیمت خرید از دولت ایران و فروش در فرانسه در حدود ۲۰ دلار در هر کیلو میباشد، در حدود ۱۵ تا ۲۰ تن سالانه از طرف آقای دولو ارائه می‌شود و فاکتور مبدا درجه ۲ میباشد؛ ولی در اینجا ما با یک عمل جزئی آن را تبدیل به درجه یک می‌کنیم و واسطه‌های ایرانی از این راه حداقل ۳۰۰.۰۰۰هزار دلار و حداکثر ۴۰۰.۰۰۰هزار دلار مازاد دریافت می‌دارند.
۶ - مهندس نعیمی اظهار می‌دارد، این خاویار درجه ۲ که با افتی در حدود ۵% به درجه یک تبدیل می‌شود، همان خاویار درجه یک است که در اثر ماندن در انبار تغییر رقم می‌دهد و بعدا در خارج با یک عمل جزئی مجددا به رقم یک تبدیل می‌شود.
۷ - طبق اظهار مهندس نعیمی، در این عمل خاویارسازان شرکت شیلات مقصر نیستند، زیرا در فعل و انفعال شرکت ندارند و مقامات بالاتر همچون تخصصی ندارند متوجه این موضوع نمی‌باشند.
۸ - مهندس نعیمی پیشنهاد کرده است از صدور خاویار رقم یک که در اثر ماندن به رقم ۲ تبدیل شده است به قیمت رقم ۲ مخالفت به عمل آید، مگر آنکه خریدار ایرانی برای این نوع خاویار حداکثر ۵% کمتر از قیمت رقم یک پرداخت کند و اگر خریدار ایرانی (آقایان دولو - ریاحی)
از اضافه پرداخت خودداری نمودند می‌شود این خاویار را به‌عنوان خاویار درجه یک در داخل فروخت.
۹ - مشارالیه مساله جلوگیری قاچاق خاویار رقم ۳ را به جای رقم یک در درجه اول اهمیت قرار داده است.
۱۰ - در جلسه‌ای که مهندس نعیمی با دو خریدار روسی خاویار ایران داشته است، خریداران روسی با ارائه بیش از ۴۰ نامه از سال ۱۹۵۳ تا ۱۹۶۰ اسنادی ارائه نموده‌اند که در سال‌های اول موفق به دریافت جزئی از خاویار ایران شده‌اند، ولی از سال ۱۹۵۷ این خرید به علت موانع و اشکال‌تراشی شرکت سهامی شیلات متوقف گردیده و متاسفانه نامه‌ای هم به امضای وزارت دارایی ارائه دادند که عملا آنها را به سمت دلالان هدایت می‌کرده است و اظهار داشته‌اند که با مراجعه مکرر به آقایان دولو و ریاحی برای خرید خاویار ایران، آقایان چنین وانمود کرده‌اند که غیر از آنکه به آنها رجوع شود و بدون قید و شرط مبالغی علاوه بر قیمت رسمی پرداخت کنند چاره‌ای ندارند و مضافا بر اینکه هیچ تعهدی هم نمی‌نمایند که خاویار آنها به‌طور منظم برسد. به ناچار، خریداران روسی مجبور شده‌اند خاویار را از شوروی یا به وسیله شوروی از سهمیه ایران تهیه نمایند.
۱۱ - مهندس نعیمی گزارش داده است که سعی کرده این فکر از ذهن خریداران روسی خاویار ایران خارج شود و تفهیم شده است، اگر آنها خریدار هستند ایران هم فروشنده است؛ ولی آنها گفته‌اند وقتی این اطمینان را پیدا خواهند کرد که عملا دولت ایران با شیلات حاضر به فروش مستقیم به آنها باشد.
۱۲ - راجع به منع خاویار تهیه شده با بوراکس Borax، مهندس نعیمی مذاکراتی با خریداران روسی خاویار به عمل آورده و آنها اظهار داشته‌اند دولت روسیه در بازار مشترک بروکسل اقداماتی نموده و تا حد زیادی هم موثر گردیده که فعلا تا راه‌حل نهایی مقدار بوراکس را به حداقل ممکنه که برای سلامتی تا اندازه فعلی خطرناک نباشد، تقلیل بدهد و اضافه نموده‌اند که دولت روسیه ثابت کرده است، خاویارهای تهیه شده به وسیله روسیه یا از طریق روسیه دارای بوراکس زیاد نمی‌باشد و این خاویار ایران است که با فورمول بسیار قدیمی تهیه می‌گردد.
۱۳ - مهندس نعیمی پیشنهاد نموده است که دولت ایران هم باید از طریق بازار مشترک اقدام نماید تا بتواند موجودی‌های خود را بفروشد.
۱۴ - مهندس نعیمی گزارش داده است ملاقاتی با یک نفر خریدار و تبلیغ‌کننده عمده خاویار که آلمانی بود به عمل آورده و خریدار اظهار داشته است سال‌های گذشته بازار آلمان به‌وسیله ایشان و شبکه توزیع ایشان اداره می‌شده و در حدود ۳۰ تن خاویار ایران را به فروش می‌رسانیده است که به همان دلایل که گفته شد حال مدت پنج سال است که همان خاویار ایران به اسم خاویار روسی از روس‌ها دریافت می‌شود.
۱۵ - خریدار آلمانی اظهار داشته است که هم‌اکنون من آماده هستم در حدود ۲۰ تا ۳۰تن خاویار بدون هیچ اشکالی به حداکثر قیمت بندر پهلوی که به دیگران فروخته می‌شود، خریداری نمایم و مطابق مقررات ایران اعتبار لازم را در بانک باز خواهم نمود مشروط بر اینکه بدون اشکال‌تراشی به محض دریافت اعتبار جنس تحویل شود.
۱۶ - مهندس نعیمی به نامبرده اظهار داشته است. آیا به کنسولگری ایران در هامبورگ مراجعه نموده‌اند و موضوع را مطرح کرده‌اید؟ خریدار آلمانی در پاسخ اظهار داشته است در سال گذشته و ده ماه قبل به کنسولگری ایران مراجعه کرده‌‌ام ولی اثری نداشته است.
۱۷ - مهندس نعیمی گزارش داده است در حدود ۴۰تن خاویار در انبار شرکت شیلات در شرف ضایع شدن است و با وجود ابلاغ شدید شرکت شیلات به آقای دولو برای خرید، ایشان به علت آنکه تا خاویار موجود خود را نفروشند پول برای خرید مجدد ندارند اقدامی به عمل نیاورده و معلوم نیست آینده موجودی خاویار ایران چه خواهد شد.
۱۸ - خاویار موجود در انبار شیلات با بوراکس تهیه شده و ورود آن در سال ۱۹۶۷ به بازارهای اروپا بدون اشکال نمی‌باشد.
۱۹ - مهندس نعیمی در گزارش خود اظهار داشته است، طبق قرارداد شرکت شیلات با آقای دولو، شرکت شیلات هیچ حق انحصاری به آقای دولو و آقای ریاحی نداده است؛ مضافا بر آنکه آقای دولو و ریاحی به تعهد خود عمل نکرده‌اند و خاویار ایران روی دست شیلات باقی مانده است و علاوه بر آن، در اثر تعلل آنها در هشت سال اخیر بازار خاویار ایران به دست روس‌ها افتاده است و به عقیده مهندس نعیمی این یک شانس غیرمترقبه است که موجودی خاویار به آلمان‌ها فروخته شود.
۲۰ - مهندس نعیمی خواسته است، چنانچه دولت با این امر موافقت داشته باشد، صورت و مقدار ارقام مختلف خاویار موجود و قیمت هر یک در بندر پهلوی با تمام عوارض برای مشارالیها ارسال شود و به کنسولگری ایران در هامبورگ دستور داده شود با در نظر گرفتن مراتبی که قبلا شرح داده شد هر مقدار خاویار که روی دست شیلات باقی مانده است به قیمتی که فعلا به آقای دولو فروخته می‌شود به خریدار آلمانی فروخته شود.
۲۱ - مهندس نعیمی گزارش داده است طبق اظهار خریداران خاویار روسی در فرانسه، قیمت‌‌هایی که روس‌ها مستقیما دریافت می‌دارند تا حدودا ۱۰درصد از قیمت‌های ایران گران‌تر است و باز هم ادعای اضافه قیمت دارند؛ در صورتی که کرایه حمل خاویار روسی ۶۰درصد از حمل خاویار ایران ارزان‌تر تمام می‌شود.
۲۲ - مهندس نعیمی از هامبورگ گزارش داده است در جلسات متعددی که با خریداران آلمانی خاویار که دارای شبکه توزیع در شمال اروپا هستند و همچنین با شرکای انگلیسی این موسسات که از لندن آمده بودند، داشته است، نتیجه زیر را به دست آورده است: اشکالات و ایرادات فنی بر خاویار ایران همان است که در پاریس و لندن هم با آن مواجه هستیم و اشکال اساسی هم آن است که شرکت شیلات به درستی سفارشات و بازارهای اروپا را نمی‌شناسد و توزیع‌کنندگان فعلی خاویار هم وارد فن به خصوص در این رشته نیستند و اگر بازار ثابتی به دست بیاید تمام این اشکالات، بدون صرف هیچ هزینه‌ای با یک مدیریت و نظارت توام با انضباط، در بهبودی کامل قابل حل است.
۲۳ - مهندس نعیمی گزارش می‌دهد موضوع بسیار مهم که از طرف خریداران خاویار در این جلسات مطرح گردید، مساله پاستوریزه کردن خاویار است که روز به روز خواستاران آن زیادتر می‌شود و روس‌ها از ده سال قبل شروع کرده‌اند و اگر بازار ثابتی برای خاویار ایران به دست آید ایجاد چنین تاسیساتی که شاید در حدود ۵۰۰۰۰۰دلار خرج داشته باشد، اجتناب‌ناپذیر است.
۲۴ - در جلسه نهایی هامبورگ یک نفر انگلیسی اظهار داشته است: اعم از آنکه ما به طور مستقیم داوطلب خرید خاویار از ایران باشیم یا به دعوت آقای دولو و آقای ریاحی در سال اخیر وارد مذاکره خرید خاویار شویم، همیشه بدون آنکه از مذاکرات خود یک نتیجه قابل اطمینان به دست آوریم مواجه با تهدید آقایان ریاحی و دولو بوده‌ایم و نامبردگان به عوض اینکه از خصوصیات، قیمت، تاریخ تحویل خاویار ایران صحبت کنند سعی دارند روابط خصوصی خودشان را به رخ ما بکشند و اظهار داشتند که اگر تمام اشکالات فنی رفع شود و بنا باشد طرف ما شرکت آقایان دولو و ریاحی یا هر کدام به طور جداگانه باشند، ترجیح می‌دهیم با روس‌ها که در امور تجاری فقط مذاکرات محدود به امور تجاری و قول صریح و صحیح را مورد توجه دارند، وارد معامله شویم.
۲۵ - مهندس نعیمی گزارش می‌دهد آلمانی‌ها قبول کرده‌اند با قید مواد بالا در سال آینده مقدار بیست تن خاویار ایران را خریداری نمایند و اطلاع می‌دهد که استعداد بازارهای آلمان در حدود ۴۰ تن در سال است.
۲۶ - گزارش مهندس نعیمی حاکی است سرکنسولگری ایران در هامبورگ متاسفانه از بازار فروش خاویار در آلمان هیچ اطلاعی ندارد و اگر اقدام لازم به عمل آید، برای دو سال اول ۲۰ تن از بازار از دست رفته را که توسط روس‌ها اشغال شده است به دست خواهیم آورد.
۲۷ - موضوع بازاریابی هامبورگ مواجه با عکس‌العمل روس‌ها شده است و دو روزنامه منتشره در هامبورگ دو عکس از اعلیحضرت همایونی و شرحی به عنوان جنگ گرم خاویار منتشر کرده‌اند که بریده هر دو روزنامه ضمیمه است.
۲۸ - مهندس نعیمی گزارش داده است چون تهیه یک دسته خریدار اروپایی (Group A) از لحاظ اینکه میدان را بدون رقیب می‌بینند صلاح نمی‌باشد در مدت اقامت در لندن در جست‌وجوی یک دسته رقیب (Group B) برآمده است و در این امر موفقیت حاصل نموده است.
۲۹ - گزارش مهندس نعیمی از لندن، پس از مذاکرات با خریداران انگلیسی، حاکی بر این است که بازار خاویار در لندن و سایر شهرهای انگلیسی در حدود سالی ۲۰ تن میباشد که متاسفانه فروش خاویار ایران از سال ۵۹ تاکنون متدرجا از ۷ تن به ۴ تن تنزل کرده است.
۳۰ - گله و شکایت خریداران انگلیسی، در کلیات، همان شکایت فرانسوی‌ها است ولی البته بدون ابراز حرارت و در کمال خونسردی ولی متاسفانه در کمال خونسردی افراطی‌تر هستند و رسما بدون هیچ خجالتی اظهار می‌دارند معامله ما با آقایان دولو - ریاحی به علت آنکه از طرف مقامات رسمی رانده شده‌ایم مشکل است و سعی می‌نماییم به حداقل تقلیل یابد. به همین علت هم مصرف خاویار از ۷ تن به ۳ الی ۴ تنزل کرده است.
۳۱ - خریداران انگلیسی مشترکا موافقت کرده‌اند چنانچه دولت ایران مصمم به حذف واسطه‌ها و دلال‌های سیاسی که دارای وجدان تجاری هم نیستند، باشد، حاضرند در حدود قراردادها خاویار ایران را برای ۵ تن در سال اول و متصاعدا تا ۱۲ تن در سال‌های آینده خریداری کنند.
۳۲ - نامبردگان با جرات و شهامت بیشتری از فرانسوی‌ها مدارک آخرین قیمت خریداری را با رونوشت اسناد خرید از آقایان دولو و ریاحی کتبا به مهندس نعیمی ارائه داده‌اند که شامل تفاوت قیمت بسیار قابل ملاحظه است.
۳۳ - در صورت فروش یک رقم خاویار ۲ بلوگا فروخته شده بود که قیمت آن از رقم یک قدری کمتر از رقم ۲ معمولی خیلی زیادتر است وقتی علت را مهندس نعیمی سوال می‌کند، اظهار می‌شود می‌توانید عین جنس را که در تاریخ ۴دسامبر ۱۹۶۶صورتحساب آن صادر شد ملاحظه کنید و هنگامی که جعبه خاویار که در بندر پهلوی درجه ۲ رقم‌بندی شده بود باز کرده‌اند ملاحظه شده است خاویار بلوگا طلایی درجه یک است و موقعی که مهندس نعیمی مساله را متذکر می‌شود معلوم می‌گردد خود خریداران در جهان هستند و به این نوع خاویار اصطلاحا می‌گویند درجه ۲ محصول احسانه (خانم احسان دولو) که به علت مخارجی که در ایران می‌ماند قیمت این درجه ۲ خیلی بالا است.
ارسال نظر