یادداشت
کندوکاو در تاریخ بنگاهها
گروه تاریخاقتصاد- بارها اتفاق افتاده که خوانندگان روزنامه با ما تماس گرفته و خواستار پیگیری و تدوین تاریخ بنگاهها و احوال و افعال شخصیتهای موثر بر جریان تولید و صادرات کشور شدهاند. برای تحقق این خواسته، دو راه پیش روی ما بوده و هست؛ نخست واکاوی اسناد و متون و گزارشهایی که در این زمینه وجود دارد - کاری که کمابیش در حال انجام آن هستیم - و دیگر، شناختن و یافتن آدمهایی که خود محمل و حامل تاریخ فعالیت اقتصادی شان هستند. از این هفته به این سمت هم خواهیم رفت و از نامها و نشانهایی سراغ خواهیم گرفت که در واقع اسناد زنده بنگاه داری در کشورند و هر یک میتوانند به گذشتهای که اکنون دیگر بایگانی شده، گواهی دهند. واقعیت این است که در ایران تعداد بنگاههای اقتصادی، خاصه بنگاههای خصوصی که فراتر از پنجاه سال قدمت داشته باشند، انگشت شماراست. تا جایی که از شرکت نفت ایران و انگلیس میتوان بهعنوان قدیمیترین بنگاه اقتصادی کشور نام برد که آن هم توالی تاریخی در مقام یک شرکت واحد را نداشته است؛ حال آنکه در جهان پیشرفته از ژاپن تا انگلستان و آلمان وآمریکا، با بیشمار بنگاهها و شرکتها روبهرو میشویم که عمر آنها به درازای تاریخ مدرنیزاسیون و مدرنیته است. از این رو شاید مستندسازی تاریخ بنگاهها در ایران از طریق گفتوگو با فعالان اقتصادی پیشکسوت، زمینه ساز رویکردی دقیق و نتیجه بخش به این موضوع باشد. اینکه ما اغلب با تاخیر به سراغ مستندسازی زندگانی حرفهای و اجتماعی شخصیتها - به خصوص شخصیتهای اقتصادی - رفتهایم خود نشانهای به چرخه ناموزون زندگی نگاری - بیوگرافی - در کشورمان به شمار میآید. بهعنوان مثال روایت زندگی امینالضرب با چند دهه تاخیر نوشته شده و اسناد و کتابهایی که در باب حیات اقتصادی و اجتماعی او موجود است، اغلب تکراری و کلیشهایاند. از این رو هرگونه تاریخنگاری بنگاههای خصوصی در ایران در واقع نوعی یادآوری «تاریخ فقدان» آنها نیز خواهد بود. از این پس در صفحه تاریخ اقتصاد تلاش خواهیم کرد که تاریخ معاصر بنگاههای کشور را - تا جایی که در توانمان است- در گفتوگو با مدیران و فعالان اقتصادی پیشکسوت روشن کنیم. باشد که چنین شود.
ارسال نظر