گروه تاریخ اقتصاد - جنگ جهانی اول و ورود نیروهای روس و انگلیس در کنار آلمان‌ها و عثمانی‌ها، ایران را به‌رغم اعلام بی‌طرفی تبدیل به میدان جنگ در مناطق مختلف کرده بود. کرمانشاه و همدان نیز از این قاعده مستثنی نبودند. در آن زمان حکومت همدان به عهده عباس میرزا (سالارلشکر) فرزند فرمانفرما بود. سالار لشکر در تلگراف رمز مفصلی که حاکی از دلواپسی اوست، اوضاع و احوال همدان را این گونه برای دولتیان مرکز توصیف می‌کند: «هیجان حاصل از آمدن عده‌ای قزاق روس را به عرض رسانده‌ام، امروز قنسول روس کرمانشاهان به وسیله مترجم خود پیغام شفاهی داده است که یک نفر صاحب منصب و ۳۳ نفر سوار یک ساعت به غروب مانده وارد می‌شوند. در این موقع لازم دیدم کاملا خاطر مبارک را از کلیه امور و وضعیت و افکار و وحشت عمومی مستحضر سازد و به هر قسم رای مبارک علاقه بگیرد؛ از طرف اولیای امور علاج فوری مضایقه نشود که بعدها اشکال تولید نگردد. وحشت اهالی عموما از این است که چنانچه این عده بیایند و متوقف همدان بشوند، شهبندر عثمانی نیز به اغلب آقایان علما پیغام داده که یا جلوگیری کنید و نیامدن عده روس را به همدان از حکومت بخواهید یا اینکه من هم درصدد هستم استعداد از کردستان بخواهم، مشارالیه هم عده وارد نموده بعد روس‌ها بر عده خود خواهند افزود و همدان هم مثل سلماس میدان جنگ خواهد شد. پیغامی که قنسول روس داده بود البته چاکر را قانع می‌کند، ولی اهالی را در مقابل اعتراضات ذیل که دارند چگونه می‌توان قانع نمود. اگر این عده برای قنسول کرمانشاه معین است، چرا در همدان متوقف می‌شوند، اگر برای قنسول است که قنسول جدید از قرار تقریر خودشان هنوز به قزوین نرسیده است. اگر این اظهار باشد که برای قنسولگری است چرا تامل نکردند تا قنسول به قزوین برسد همراه قنسول بیایند و یکسره به کرمانشاهان بروند.»

منبع:کتاب «در زیر و بم روزگار»

نوشته منصوره اتحادیه و بهمن فرمان