تاریخ جهان
کارخانه‌ها جای زمین را گرفتند
اگرچه در دوران فئودالیسم زمین به عنوان سرمایه اصلی محسوب می شد، با ورود به عصر صنعتی، کارخانه‌ها و تجهیزات صنعتی جای زمین را گرفتند. در این دوره بود که شهرنشینی گسترش یافت و استفاده از تجهیزات بهتر و ارتقای راندمان کاری سبب شد تا سرمایه‌گذاری در پروژه‌های تحقیق و توسعه گسترش یابد. آنچه می‌خوانید بخش دوم از مقاله مونا مشهدی رجبی با عنوان «انقلاب صنعتی چگونه آمریکا را متحول کرد» است که از پایگاه اینترنتی خبرآنلاین انتخاب شده است. تغییرات فرهنگی و اجتماعی
توسعه سریع شهرنشینی و خالی شدن روستاها از مهم‌ترین تحولات اجتماعی عصر انقلاب صنعتی بوده است. تایمز در این مورد می‌نویسد: در عرض پنجاه سال شمار ساکنان روستاها در آمریکا ۸۰ درصد کمتر شدند. البته این کاهش شمار روستاییان به دلیل جایگزین شدن تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی به جای نیروی کار انسانی آسیب زیادی به کشاورزی وارد نکرد؛ ولی مشکلات زیادی را در شهرها به‌وجود آورد و سبب شد تا نیاز به مسکن و زیرساخت‌های اولیه زندگی شهری بیشتر شود. فرهنگ شهرنشینی و فرهنگ کار در کارخانه‌های صنعتی تغییرات زیادی را در سطح روابط اجتماعی و تعاملات ساکنان آمریکا به‌وجود آورد و دیگر حضور در گروه بسته خانوارها برای هیچ کس معنایی نداشت.
در همین زمان بود که قانون‌های مختلفی برای ایجاد نظم در شهرها وضع شد و مهم‌ترین قانون در مورد کودکان کار بود. در واقع قانونی وضع شد که به کارفرمایان اجازه نمی‌داد از نیروی کار کودکان در مقابل پرداخت‌های اندک استفاده کنند. از طرف دیگر توسعه شرایط بهداشتی و درمانی هم از دیگر پیشرفت‌هایی بود که بعد از انقلاب صنعتی ایجاد شد و زمینه را برای رشد سریع جمعیت در جهان فراهم کرد.
تحولات پس از انقلاب صنعتی
پایان دوره فئودالیسم باعث شد تا دیگر زمین به عنوان سرمایه اصلی محسوب نشود و مردم کارخانه‌های صنعتی و تجهیزات صنعتی را جایگزین آن کنند. این موضوع سبب شد تا در روابط اقتصادی بین مردم تغییرات بزرگی ایجاد شود و تعاملات اقتصادی در کشور گسترش یابد. از طرف دیگر دولت‌ها متوجه شدند که به تنهایی نمی‌توانند تمامی‌نیازهای داخلی را تامین کنند و به کشورهای دیگر نیاز دارند و همین مساله بر ضرورت توسعه روابط اقتصادی بین کشورها اثر گذاشت. طبق گزارش‌های موجود قبل از انقلاب صنعتی در دنیا ارزش تجاری جهان برابر با یک درصد تولید ناخالص داخلی دنیا بوده است؛ ولی بعد از انقلاب صنعتی ارزش تجاری جهان به بیشتر از ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی دنیا افزایش یافته است. این مساله ضمن ایجاد میلیون‌ها فرصت شغلی تازه در دنیا سبب شد تا ثروت زیادی در کشورها ایجاد شود و بستر لازم برای تخصصی تر شدن عملکرد صنایع در کشورهای مختلف به‌وجود آید. از طرف دیگر رشد سریع جمعیت در شهرها به دلیل کاهش مرگ‌و‌میر و توسعه بهداشت و درمان، زمینه را برای افزایش شمار نیروی کار در کارخانه‌های صنعتی فراهم کرده بود.
آمارها نشان می‌دهد در سال ۱۸۰۰ میلادی تنها ۳ درصد از کل جمعیت کره زمین در شهرها زندگی می‌کردند و مابقی به کار کشاورزی و دامپروری در روستاها مشغول بودند؛ اما در اوایل قرن بیستم میلادی، ساکنان شهرها به ۵۰ درصد کل جمعیت کره زمین افزایش یافتند. همچنین توسعه بهداشت و درمان سبب شد تا امید به زندگی در کشورهای مختلف رشد کند. در سال‌های ۱۸۰۰ میلادی تا ۱۸۲۰ میلادی امید به زندگی در اغلب کشورهای اروپایی و آمریکا برابر با ۳۵ سال بود، ولی در سال ۱۸۵۰ امید به زندگی به ۴۹ سال افزایش یافت و به تدریج رشد کرد. همچنین رشد اقتصادی کشورها به دلیل استفاده از تجهیزات بهتر و ارتقای راندمان کاری سبب شد تا بر حجم سرمایه‌های مازاد در کشورها اضافه شود و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های تحقیق و توسعه افزایش یابد. از طرفی رشد سرمایه‌ها در دولت‌های غربی‌سبب شد تا بر نرخ دستمزدهای کارگران شهرنشین اضافه شود و به دنبال آن استانداردهای زندگی آنها هم ارتقا یابد. همین تحولات بود که اقتصاد دنیا را در مسیر تازه‌ای قرار داد و جوامع پرمصرف امروزی را ایجاد کرد. همین مساله سبب شد تا در دو قرن گذشته اختراعات بی‌شماری در دنیا صورت گیرد که برخی از آنها تحولات بزرگی در زندگی بشر ایجاد کرده است. ایجاد شبکه تجاری و جمعی و سازمان‌های جهانی از دیگر مصادیق انقلاب صنعتی بود.
در همین زمان بود که فرهنگ کار در میان مردم توسعه پیدا کرد و افراد تلاش کردند برای ارتقای استانداردهای زندگی خانواده خود و توسعه اقتصادی کشور بیشتر و بیشتر کار کنند. همین مساله باعث شد تا سوء‌تغذیه و گرسنگی در اغلب کشورها کاهش پیدا کند و مردم توان تامین نیازهای خود را داشته باشند. یکی دیگر از مهم‌ترین تحولات در جریان انقلاب صنعتی توسعه اطلاعات و انتقال سریع آن بین مردم بود. ضمن اینکه وسایل از قبیل تلفن و تلگراف امکان این انتقال سریع را فراهم می‌کرد و وسایل حمل‌و‌نقل عمومی نیز بستر‌سازی انتقال سریع تکنولوژی را انجام داده بود؛ ولی مردم هم نقش مهمی داشتند. در این دوران اغلب کارگران در کارخانه‌های تولیدی در مورد اطلاعات تازه و نحوه کار ماشین‌آلات جدید باهم صحبت می‌کردند و مدام مشغول آموزش دادن کار با دستگاه‌های مختلف به دیگر کارگران بودند. در این زمان رقابت کاری مفهوم چندانی نداشت و همه برای خروج از فقر و توسعه اقتصادی دست به دست هم داده بودند و همین مساله سبب شد تا این انقلاب بسیار تاثیر گذار باشد.
افزایش سرمایه، مهم‌ترین تحول اقتصادی
قبل از انقلاب صنعتی در دنیا زمین به عنوان منبع ثروت و ارزش محسوب می‌شد؛ اما در جریان انقلاب صنعتی مالکیت کارخانه‌های تولیدی و صنعتی و حتی ماشین‌آلات صنعتی به عنوان ثروت به حساب می‌آمد. نمی‌توان در مورد هویت یا تاریخچه اولین کسانی که ریسک سرمایه‌گذاری در ساخت کارخانه‌های صنعتی یا خرید ماشین‌آلات و تجهیزات را پذیرفتند مطلبی‌را عنوان کرد؛ ولی نکته مهم این است که آنها گام بلندی در جهت افزایش حجم و ارزش سرمایه در دنیا بر داشتند. به جرات می‌توان گفت این افراد بودند که باعث توسعه انقلاب صنعتی و توسعه نظام سرمایه‌داری در دنیا شدند. در این دوران دو گروه سرمایه مورد نیاز مردم بود. اولین گروه سرمایه‌های بلندمدت بود که برای توسعه حجم کار مورد استفاده قرار می‌گرفت و دومین گروه سرمایه‌های کوتاه مدت بود که برای خرید مواد اولیه صنعتی و پرداخت دستمزدهای کارگران استفاده می‌شد.
ارسال نظر