خواندنیهای تاریخ
پرسی کاکس؛ شاه خلیجفارس
لرد کرزن از چهرههای عجیب تاریخ انگلیس است که نقش غیرقابل انکاری در تحولات خاورمیانه و ایران داشته است. این مرد که گفته میشود کارش را از روزنامهنگاری شروع کرده است روزگاری نایبالسلطنه هند و بعدها وزیر امور خارجه انگلیس شد. او کسی است که به ضرورت ایجاد زنجیرهای از کشورهای حایل که روسیه را از هند جدا کنند و هیچکدام تحت سلطه روسیه نباشند قایل بود. کرزن عقیده داشت روسها در سال ۱۸۸۵ نقشهای طراحی کرده و میخواستند از راه خراسان و خلیجفارس به خاک هند حمله کنند. کرزن خلیج فارس را به چشم «دریاچه اختصاصی بریتانیا» نگاه میکرد و عقیده داشت تمام آن کسانی که جور دیگری فکر میکنند ناظران غافل و تنگ نظر هستند که به ورطه اشتباه سیاسی افتادهاند. او در ۱۹۰۳ و در شرایطی که هنوز نایبالسلطنه هند بود با کشتیای بزرگ در حالی که رزمناوها و ناوهای جنگی بزرگ انگلیسی پیرامون کشتی او حرکت میکردند وارد آبهای خلیجفارس شده و در جمع شیخهای این منطقه که در شارجه دور هم آمده بودند نطق کرد. کرزن گفت: «امپراطوری کبیر هند که دفاع از مرزهای آن وظیفه اصلی ما را تشکیل میدهد تقریبا در دروازههای این خلیج قرار گرفته است، ما شما را از دست همسایههایی که خیال نابودییتان را داشتند نجات دادهایم (منظور ایران و ترکیه بود). این ما بودیم که پهنه خلیج را بر روی تمام کشتیهای همه ملتهای جهان بازکردیم و به پرچمهای آنها این امکان را دادیم که در محیط صلح و آرامش به اهتزاز درآیند.
ما خاکهای شما را به زور تصرف نکرده و به زورنگاه نداشتهایم. ما استقلال شما را از بین نبرده، بلکه آن را حفظ کردهایم. اکنون که آسایش و آرامش بر این صفحات سایه افکنده ابدا خیال نداریم حاصل یک قرن تلاش و تقلا را که پایانی چنین پیروز و پرجلال داشته است دور بیندازیم. رسالت تاریخی ما در این دریای بزرگ هنوز عوض نشده است. صلح و آرامش این آبها کماکان باید حفظ شود. از استقلال شما همچنان که درگذشته دفاع شده است در آینده نیز دفاع خواهد شد و نفوذ و تفوق بریتانیای کبیر در این منطقه کماکان پایدار خواهد ماند.۱۵ سال بعد در ژانویه ۱۹۱۸ که جنگ جهانی اول به پایان نزدیک میشد کرزن در نامهای خطاب به ماژور پرسی کاکس (نماینده تامالاختیار بریتانیا در خلیج فارس که بعدها وزیر مختار این کشور در تهران شد) چنین نوشت: «در عرض این سالهای دراز، آن ماموریتی را که ۱۸ سال قبل برعهدهات واگذار کرده بودم با لیاقت و برازندگی انجام دادهای. تو امروز در حکم پادشاه خلیجفارس هستی و مطمئن باش پس از پایان جنگ این قلمرو و سلطنتی را که برای بریتانیای کبیر ایجاد کردهای مستحکم خواهیم ساخت و به هیچ قدرت دیگری اجازه نخواهیم داد تا این سیادتی را که ثمره سعی و همت تو در این منطقه است از دستمان برباید.
ارسال نظر